یاسِ مایوس
چرا تونسی‌ها در هفتمین سالگرد پیروزی اعتراضات گذشته، اعتراض می‌کنند؟
سال 2011 میلادی، مردم تونس در اعتراض به وضعیت اقتصادی نامناسب، قدرت خرید پایین، بیکاری و فساد دولت وقت، انقلابی را ترتیب دادند که باعث شد زین‌العابدین بن‌علی، رئیس‌جمهور این کشور که 23 سال بر مسند قدرت بود، به عربستان سعودی بگریزد. انقلابی که بسیاری جرقه آن را خودسوزی یک جوان میوه‌فروش در جلوی ساختمان شهرداری قلمداد می‌کنند.
مرتضی مرادی: سال 2011 میلادی، مردم تونس در اعتراض به وضعیت اقتصادی نامناسب، قدرت خرید پایین، بیکاری و فساد دولت وقت، انقلابی را ترتیب دادند که باعث شد زین‌العابدین بن‌علی، رئیس‌جمهور این کشور که 23 سال بر مسند قدرت بود، به عربستان سعودی بگریزد. انقلابی که بسیاری جرقه آن را خودسوزی یک جوان میوه‌فروش در جلوی ساختمان شهرداری قلمداد می‌کنند. جرقه‌ای که کافی بود انبار باروت خشم مردم تونس را که طی سال‌ها انباشته شده بود، منفجر کند. این روزها که هفت سال از انقلاب تونس که به «انقلاب یاس» شهرت دارد می‌گذرد، مردم این کشور همچنان از وضعیت اقتصادی نامناسب، قدرت خرید پایین و بیکاری می‌نالند. از همین رو در هفتمین سالگرد انقلاب یاس اعتراضات گسترده‌ای را تشکیل داده‌اند و دولت کنونی تونس را تهدیدی برای انقلاب پیشین خود تصور می‌کنند. به نظر می‌رسد که تنها دستاورد انقلاب یاس، بازتر شدن فضای رسانه در تونس است. در واقع این روزها مردم راحت‌تر می‌توانند اعتراضات خود را به دولت نشان دهند. اما فضای باز برای اعتراضات دردی از مشکلات معیشتی آنها دوا نمی‌کند و معلوم نیست در نهایت چه راهی را پیش خواهند گرفت. سوال اینجاست که چرا انقلاب تونس که آغاز بهار عربی بود جواب نداد.
در جوامع به ظاهر دموکراتیک، هنگامی که بستر سیاسی و اجتماعی مناسبی در کشورها وجود نداشته باشد و خبری از تکثر نهادهای قدرت با منافع متضاد نباشد، چندان فرقی نمی‌کند چه کسی بر مسند قدرت می‌نشیند. در بدترین حالت فردی همچون بن‌علی به قدرت می‌رسد که ریشه فساد را در کشور محکم می‌کند و اختلاس‌های بزرگ را ترتیب می‌دهد و در بهترین حالت فردی به قدرت می‌رسد که اگرچه خودش مخالف فساد و دزدی است، اما توان مقابله با موج عظیمی از شرارت‌ها برایش وجود نخواهد داشت.
اما راه‌حل چیست؟ آیا مردم تونس که از شرایط کنونی کشورشان رنج می‌برند باید دست روی دست بگذارند؟ پاسخ به این سوال نیز منفی است. راه‌حل گذر از وضعیت اسفناک اقتصادی و گام نهادن در مسیر توسعه، اصلاحات قدم به قدم سیاسی و اقتصادی است. چیزی که مردم جوامع کشورهای به ظاهر دموکراتیک می‌توانند از طریق انتخاب‌های درست در رای‌هایشان و همچنین مطالبات عمومی مسالمت‌آمیز در فضای به دور از خشونت و با ابزار رسانه‌ای موجود، در بلندمدت به آن دست یابند.
در این پرونده به طور مفصل به انقلاب یاس پرداخته‌ایم. اینکه چه چیزی باعث شد مردم تونس علیه بن‌علی شورش کنند و چرا وعده‌های رئیس‌جمهور فاسد این کشور در واپسین روزهای حکمرانی‌اش مانع از سقوطش نشد. همچنین به این سوال پرداخته‌ایم که چرا اکنون که هفت سال از انقلاب تونس می‌گذرد، هنوز هم مردم اعتراض می‌کنند؟
