اقتصادهای دلاری

شرایط آب‌وهوایی مناطق مرتفع کوهستان آند در اکوادور برای پرورش گل رز مطلوب و این کشور یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان آن است. اما پس از رکود ناشی از همه‌گیری کووید و ناآرامی‌های اجتماعی سال 2022 پرورش‌دهندگان گل رز این روزها با مشکل دیگری روبه‌رو شده‌اند. به دنبال سقوط ارزش پول ملی اکوادور در سال 2000 این کشور دلار آمریکا را به عنوان واحد پولی پذیرفت و اکنون که دلار قدرتمند شده است گل‌های رز اکوادور بازارهای جهانی را به رقبایی از کلمبیا، اتیوپی و کنیا واگذار می‌کنند. به لطف کاهش ارزش پزوی کلمبیا در سال 2023، صادرات گل این کشور در مقایسه با دوران قبل از همه‌گیری 40 درصد بیشتر شده، در حالی که در همین مدت صادرات گل اکوادور فقط 12 درصد افزایش یافته است.

پاناما و السالوادور همانند اکوادور از دلار به عنوان واحد پولی خود استفاده می‌کنند. صادرات هر سه کشور به خاطر رشد دلار آسیب دید اما میزان آسیب‌ها متفاوت است. انتظار می‌رود رشد اقتصادی هر سه کشور از سطح میانگین آمریکای لاتین کمتر باشد. عوامل دیگری هم در این امر دخالت دارند. اکوادور درگیر موجی بی‌ثبات‌کننده از خشونت گانگستری بود. دولت پاناما به دنبال اعتراضات یک معدن بزرگ مس را تعطیل کرد که تولید ناخالص داخلی کشور را حدود یک درصد کاهش داد. در السالوادور هم سیاست‌گذاری‌های غیرقابل پیش‌بینی در دولت خودکامه رئیس‌جمهور نایب بوکله وضعیت سرمایه‌گذاری را متزلزل کرد. قدرتمندی دلار تمام این مشکلات را تشدید می‌کند.  پذیرش دلار به معنای خداحافظی با سیاست پولی مستقل است و باعث می‌شود دولت نتواند در برابر تکانه‌های خارجی از گزینه کاهش ارزش پول بهره ببرد. بانک‌های مرکزی هنوز در اکوادور و السالوادور وجود دارند اما نمی‌توانند عرضه پول یا نرخ بهره را کنترل کنند. اقتصادهای آنها برای انعطاف‌پذیری و رقابتی بودن باید راه‌های دیگری بیابند. اما کشورهای آمریکای لاتین چنین قصدی ندارند. دلاری شدن اقتصاد امکان یکپارچگی بیشتر با دیگر نقاط جهان را  فراهم می‌‌کند و هزینه‌های تراکنش‌های مربوط به تجارت را پایین می‌آورد. اما اگر کالاها و خدمات غیررقابتی باشند نمی‌توان حداکثر استفاده را از فرصت‌های بالقوه به عمل آورد. مقاله‌ای که به تازگی در نشریه «اقتصاد کاربردی» انتشار یافت بیان می‌کند که پذیرش دلار هیچ اثر تجاری مثبت بزرگی برای آمریکای لاتین نداشته است. 

سیاست‌های پولی سخت‌گیرانه اهمیت زیادی پیدا می‌کنند چون کشورها نمی‌توانند برای جبران کسری بودجه خود پول چاپ کنند. سال گذشته هر سه کشور دلاری‌شده کسری بودجه شدید و بدهی عمومی بسیار سنگینی داشتند. صندوق بین‌المللی پول درباره انبساط مالی السالوادور هشدار داد و آن را ناپایدار دانست. این مشکلات باید خاویر میلی، رئیس‌جمهور آرژانتین را به تجدیدنظر وادارد. او کارزار انتخاباتی‌اش را بر مبنای پذیرش دلار و تعطیلی بانک مرکزی قرار داده بود. شاید او چنین استدلال می‌کرد که می‌تواند با حذف کسری بودجه و کاهش کنترل‌ها می‌تواند اقتصاد آرژانتین را آنقدر انعطاف‌پذیر کند که بتواند از دلاری شدن سود ببرد. همچنین کاملاً درست است که آمریکای لاتین از کاهش ارزش پول سوء‌استفاده می‌کند تا نقایص سیاستی خود را بپوشاند. اما تجربه نشان می‌دهد که دلاری شدن می‌تواند به جای مرهم خنجری در پشت باشد.