معجزه‌های تولید
رشد اقتصادی چین و دلایلی برای نگرانی
وقتی رهبران چین هدف رشد پنج‌درصدی را برای امسال تعریف کردند بسیاری آن را بلندپروازانه دانستند. اما اکنون احتمال زیادی هست که چین بتواند به آن هدف برسد. چندین بانک خارجی پیش‌بینی‌هایشان را بالا برده‌اند. داده‌هایی که در 16 آوریل انتشار یافت نشان می‌دهد که در مقایسه با سال گذشته اقتصاد 3 /5 درصد رشد داشته است. این رویداد فصل اول سال بسیار سریع‌تر از حد انتظار و آن چیزی است که چین برای رسیدن به هدف به آن نیاز دارد. این پیشرفت چگونه اتفاق می‌افتد؟ کشورهایی که در این مرحله توسعه قرار دارند اغلب به سمت بخش خدمات می‌روند. اما رهبران چین هنوز به دنبال تولیدات سخت هستند. رئیس‌جمهور شی جین پینگ بخش تولید را هم منبع رشد و هم منبع امنیت می‌داند. او در آرزوی رسیدن به چیزی است که مقامات آن را یک زنجیره کامل صنعتی می‌نامند که از جنبه نهاده‌های فنی حیاتی، چین را از وابستگی به قدرت‌های خارجی نجات می‌دهد. تازه‌ترین برنامه پنج‌ساله او بر آن است که کاهش یکنواخت سهم بخش تولید از تولید ناخالص داخلی (GDP) را متوقف کند. اولین فصل سال با هدف رشد اقتصادی هماهنگ بود. برون‌داد بخش تولید در مقایسه با سال قبل 7 /6 درصد بیشتر شد که رشدی سریع‌تر از کل اقتصاد داشت. بخش تولیدات فناوری بالا از این هم بهتر عمل کرد. رهبران چین مرتب درباره نیاز به تشکیل «نیروهای مولد باکیفیت جدید» صحبت می‌کردند. این عبارت برای اولین‌بار در گزارش مطبوعاتی آمار ماهانه ظاهر شد.
اما حتی اگر چین خودش را از وابستگی به عرضه‌کنندگان خارجی برهاند همچنان به خریداران خارجی وابسته می‌ماند. طبق گزارش بنگاه مدیریت دارایی پین‌پوینت (Pinpoint)، حجم صادرات کشور در سه‌ماه اول سال تا 14 درصد بالا رفت. کاهش قیمت‌ها و نرخ رقابتی ارز به این امر کمک کردند. دفتر آمار کار آمریکا اذعان می‌کند که در سه‌ماه اول بهای کالاهای چینی به میزان 9 /2 درصد سالانه پایین آمده است که سومین کاهش شدید تاریخی به حساب می‌آید.
چین نمی‌تواند در درازمدت به صادرات پرقدرت بیندیشد، چون شرکای تجاری‌اش به سیاست حمایت‌گرایی روی خواهند آورد. اولاف شولتز صدراعظم آلمان در دیدارش با آقای شی در پکن در 16 آوریل نسبت به افزایش بیش از حد ظرفیت تولید چین ابراز نگرانی کرد. آلمان در گذشته از پیشرفت اقتصادی چین منتفع می‌شد. این کشور کالاهای صنعتی پیچیده را به چین می‌فروخت، حتی با وجود اینکه تولیدکنندگان چینی بازارهای کوچک را در سرتاسر جهان تسخیر کرده بودند. اکنون دو کشور در بسیاری از صنایع مانند مواد شیمیایی، ماشین‌آلات و -البته- خودرو که برای آلمان بسیار ارزشمند هستند به رقیب یکدیگر تبدیل شده‌اند.
اتکای چین به بازارهای خارجی بازتابی از ضعف ماندگار در بازارهای داخل است. خرده‌فروشی در ماه مارس به میزان شگفت‌آوری پایین آمد. اعتماد مصرف‌کننده همچنان اندک است و فلاکت بازار املاک ادامه دارد. طبق گزارش آژانس خبری رویترز قیمت آپارتمان‌های نوساز در 70 شهر بزرگ چین در ماه مارس نسبت به سال گذشته تا 2 /2 درصد پایین آمد. فروش منازل مسکونی تازه‌ساخت نیز بیش از یک‌پنجم کاهش یافت.
سقوط بازار املاک چین به کاهش قیمت‌ها در بخش‌های مرتبط اقتصاد از جمله مصالح ساختمانی و لوازم خانگی دامن زد و فشار تورم منفی بر اقتصاد را تشدید کرد. قیمت‌های درب کارخانه در 18 ماه پیاپی رو به کاهش بوده‌اند. تورم بهای مصرف‌کننده که در تعطیلات سال جدید قمری در ماه فوریه اندکی بالا رفته بود در ماه مارس به نزدیک صفر رسید. آن‌گونه که آقای تینگ لو (Ting Lu) از بانک نومورا (Numora) می‌گوید، قیمت‌های کاهشی همانند یک شمشیر دولبه عمل می‌کنند. آنها از یک طرف توان رقابتی چین را در خارج بالا برده‌اند و به همین دلیل توان صادراتی آن بسیار بالا بود. اما اگر تورم کاهشی ادامه یابد درآمدها را می‌فرساید و مدیریت بدهی‌ها را دشوار می‌کند. حتی ممکن است شرکت‌ها مجبور شوند دستمزدها را کاهش دهند؛ امری که به اخلاقیات خانوارها و هزینه‌کرد آنها آسیب می‌زند.
به نظر می‌رسد رهبران چین که اغلب بدبین و حساس هستند خطر تورم کاهشی را جدی نمی‌گیرند. شاید آنها آن را پدیده‌ای موقتی می‌دانند که نباید حواسشان را از هدف‌های درازمدت پرت کند. هدفی که چین را در برابر تحولات توازن جهانی قدرت تقویت می‌کند و آقای شی آنها را «تحولات بی‌سابقه در طول قرن» می‌نامد. آمارهای هفته گذشته نشان داد که شاخص ضمنی تولید ناخالص داخلی (GDP deflator) که مقیاس وسیع قیمت‌ها به‌شمار می‌رود به مدت چهار فصل متوالی کاهشی بوده است. چنین رویدادی از سال 1999 تاکنون رخ نداده بود و در بیان آقای شی می‌توان آن را «تحولی بی‌سابقه در طول قرن» نامید.
