کبوتری در قلعه عقاب‌ها

«جنت یلن» یکی از مدعیان سرشناس برای دریافت عنوان قدرتمندترین زن جهان در 25 سال گذشته است. در اواخر دهه 1990 او شورای مشاوران اقتصادی را در دولت بیل کلینتون رهبری کرد. یک دهه بعد قبل از اینکه در سال 2014 به عنوان رئیس فدرال‌رزرو منصوب شود، پست‌های مهمی در این نهاد داشت. در دو سال گذشته او وزارت خزانه‌داری ایالات متحده را نیز رهبری کرده است. یلن تنها زن و البته تنها فردی است که در سه پست مهم ریاست شورای مشاوران اقتصادی، وزیر خزانه‌داری و رئیس فدرال‌رزرو حضور داشته و عمر خود را صرف اثرگذاری بر اقتصاد آمریکا و به‌تبع آن اقتصاد جهانی کرده است. بسیاری، گویا از جمله خود وی فکر می‌کردند با ظهور دونالد ترامپ در فضای سیاسی ایالات متحده، دوران فعالیت او به اتمام رسیده، اما انتخاب بایدن به عنوان رئیس‌جمهور و پیشنهاد وزارت خزانه‌داری به یلن، درهای جدیدی به روی این اقتصاددان 76ساله گشود.

یلن همسر «جرج اکرلوف» استاد دانشگاه برکلی و برنده جایزه نوبل اقتصاد است. این دو پسری به نام «رابرت اکرلوف» دارند که او نیز اقتصاددان است و در دانشگاه واردیک اقتصاد درس می‌دهد.

جنت یلن در همه پست‌هایی که حضور داشته، با بحران‌های اقتصادی مواجه بوده است. همین اواخر در حالی که او هنوز مشغول مدیریت اثرات ناشی از همه‌گیری کووید بر اقتصاد ایالات متحده بود، جنگ اوکراین نیز به مجموعه مسائلی که پیامدهای آن باید مدیریت شوند افزوده شد. اما با وجود همه این مشغولیت‌ها، او ساعت‌های طولانی را به مصاحبه با «اوون اولمان» اختصاص داد. اوون اولمان، روزنامه‌نگاری سرشناس و برجسته است. او در دفتر روزنامه‌های نایت‌رایدر و واشنگتن فعالیت داشته و همچنین خبرنگار ارشد اقتصادی در واشنگتن بوده و جوایزی ارزشمند را نیز از آن خود کرده است.

حاصل مصاحبه‌های طولانی و در کنار آن تحقیقات مفصل و صحبت‌های اولمان با اطرافیان یلن، کتاب «اقتصاد همدلی» بود که در سپتامبر سال گذشته میلادی انتشارات public affair به بازار کتاب ارائه کرد. اولمان که بیش از 50 سال در زمینه روزنامه‌نگاری سابقه دارد، اخیراً سردبیر یواس‌ای تودی بود، در این کتاب داستان زندگی یلن را از طریق نقل‌قول‌های گسترده از اعضای خانواده، دوستان نزدیک و افرادی که کار او را تحسین می‌کنند، تعریف می‌کند.

اولمان با زندگی اولیه یلن در بی ریج، بروکلین شروع می‌کند (و بارها به آن بازمی‌گردد). او دختر یک پزشک مرفه بود که خانواده‌اش مشکلی برای تامین نیازهای دخترشان نداشتند، اما می‌دید بیماران پدرش برای پرداخت هزینه‌های مراقبت‌های پزشکی حیاتی با انواع مشکلات مالی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. این نابرابری‌ها و دلسوزی مداوم پدرش برای بیمارانی با سطوح درآمدی متفاوت، تاثیری عمیق بر یلن گذاشت و او را به اقتصاددانی تبدیل کرد که همیشه به شهروندان عادی به اندازه و حتی بیش از اهالی وال‌استریت اهمیت می‌داد.

این کتاب زندگی آکادمیک یلن را از دبیرستان فورت همیلتون و دانشگاه براون تا سال‌های استادی او در هاروارد و برکلی نشان می‌دهد. اولمان به کارهای مهم یلن در تحقیقات آکادمیک مربوط به رشته خود اشاره می‌کند و از مصاحبه‌های مفصل با خانواده، دوستان و همکارانش برای ترسیم تصویری از سبک کاری و شخصیت او استفاده می‌کند. اطرافیان و همکاران یلن او را دلسوز، متفکر، بسیار باهوش اما متواضع و همیشه آماده کمک به دیگران معرفی می‌کنند.

اولمان خود به پنج ویژگی اصلی یلن اشاره می‌کند که در طی نوشتن کتاب به تدریج برای وی آشکار شده و می‌تواند به عنوان معرفی اجمالی از وی استفاده شود. این ویژگی‌ها از نگاه اولمان از این قرارند:

1- جنت یلن برای ممتاز بودن پرورش یافت.

داشتن مادری بسیار پرتوقع که برای تربیت فرزندانش کار خود را ترک کرد، یکی از عوامل مهم تاثیرگذار بر زندگی جنت یلن بود. مادرش، روث، معلم مدرسه ابتدایی بود که شغل خود را رها کرد تا جنت و برادر بزرگ‌ترش، جان را بزرگ کند. روث اصرار داشت فرزندانش همیشه نمره کامل در مدرسه دریافت کنند، با لحن مناسب صحبت کنند، خوب لباس بپوشند، آرزوی مشاغل حرفه‌ای داشته باشند و در تعطیلات تابستانی خانوادگی در سفرهای دریایی بین‌المللی در مورد جهان گسترده‌تر بیاموزند.

روث بر اهمیت نظم و آمادگی قبلی برای انجام بهتر کارها تاکید داشت که اینها هر دو ویژگی‌های شخصیتی هستند که همیشه و در دنیای کار حرفه‌ای، ویژگی بارز یلن محسوب شده‌اند. دستیاران وی می‌دانند که یلن همیشه اصرار دارد دو ساعت زودتر به فرودگاه برسد و مشهور است که او ساعت‌ها سخنرانی‌های خود را اصلاح و تمرین می‌کند. یلن که اکنون 76 سال دارد، واقعاً دختر مادرش است. او در هر شغلی سعی کرده است با عزم راسخ و با ذوق، تمام تلاش خود را انجام دهد. به همین دلیل است که او در سخت‌ترین پست‌ها موفق بوده است. ویژگی بارز دیگری که به گفته یلن باز هم میراث مادر اوست، پذیرش اشتباه به راحتی و با صراحت است. وی در مصاحبه اخیر خود با سی‌ان‌ان، اعتراف کرد که در پیش‌بینی اینکه تورم یک مشکل زودگذر است اشتباه کرده است. این صداقت بی‌پرده که در واشنگتن نادر است، یکی از نقاط قوت اوست.

2- همدلی شدید که جزئی از شخصیت یلن است، به مسیر کاری وی شکل داد.

جنت یلن واقعاً می‌تواند خود را به جای دیگران بگذارد و درد و ناامیدی آنها را احساس کند. این ویژگی‌ای است که او از پدرش، جولیوس به ارث برده است. جنت جوان، به همسایه‌هایی که بیکار بودند و به دفتر پدرش می‌رفتند، نگاه می‌کرد. جایی که او با درکی عمیق به مشکلات آنها رسیدگی می‌کرد. پدر جنت هرگز کسی را که قادر به پرداخت ویزیت نبود، رد نکرد و هر پولی را که در توان بیمار بود می‌پذیرفت. اما جنت کوچک، ناراحتی را در چهره آنها و شرمساری کسانی را که بیکار بودند مشاهده کرد. این چهره‌ها همیشه در ذهن یلن حضور داشتند و او را به سمت تخصصش در اقتصاد سوق دادند. هدف او ساده بود: او می‌خواست از توانایی خود برای ایجاد یک اقتصاد سالم بهره ببرد که در آن همه بتوانند شغلی با درآمد مناسب پیدا کنند و زندگی راحت داشته باشند. این هدف، راهنمای او در تمام دوران حرفه‌ای‌اش بود. در زمان تصدی مناصب دولتی، دستیابی به اشتغال کامل اولویت اصلی او بوده است. به عنوان یکی از اعضای شورای حکام فدرال‌رزرو در دهه 1990 و به عنوان رئیس فدرال‌رزرو دو دهه بعد، او در مورد سیاست‌هایی بحث کرد که نرخ بیکاری را کاهش می‌دهد و به کارگران با دستمزد کمتر کمک می‌کند تا درآمد بیشتری کسب کنند. او حتی اهمیت یافتن شغل برای مجرمان سابق را مورد توجه قرار داد؛ گروهی که اغلب با بزرگ‌ترین موانع برای اشتغال روبه‌رو می‌شوند. در دوران فعلی نیز یلن به‌عنوان وزیر خزانه‌داری، برای سرمایه‌گذاری بیشتر بر روی افراد به منظور تحصیل بهتر، ماهرتر و مولدتر کردن نیروی کار آمریکا بحث کرده است. مردم و رفاه آنها همیشه در مرکز سیاست‌های او قرار دارد.

3- استقامت یلن به‌رغم تعصب و تبعیض در محل کار، او را از نظر حرفه‌ای ارتقا داد.

هنگامی که جنت در اوایل دهه 1960 وارد دبیرستان شد، آنقدر استعداد داشت که در «بروکلین تک»، یک مدرسه دولتی ویژه برای دانش‌آموزان تیزهوش ثبت‌نام کند. اما در آن زمان ورود دختران به این مدرسه ممنوع بود. بنابراین، جنت و دوستان دختر بااستعدادش به مدرسه معمولی محلی رفتند. در کالج، یلن بار دیگر با تفکیک جنسیتی مواجه شد. در اواسط دهه 1960، مدارس آیوی لیگ دارای کالج‌های جداگانه‌ای برای دانشجویان دختر و پسر بودند. یلن مدرک لیسانس خود را در اقتصاد از کالج زنان پمبروک دانشگاه براون گرفت. از پمبروک به ییل رفت، در آنجا هم وی یکی از معدود زنانی بود که دکترای اقتصاد گرفت. در دهه 1970، او به عنوان یک استاد جوان در دپارتمان اقتصاد هاروارد، جایی که حضور استادان زن در آن عجیب بود و تا سال 1990 شغلی را به دست نیاوردند، خود را مانند یک بیگانه احساس می‌کرد. در طول این دهه‌ها، یلن صبوری پیشه کرد و ثابت کرد که می‌تواند موفق شود. یلن در طول کار دولتی خود با موانع مشابهی روبه‌رو شد. او به عنوان رئیس شورای مشاوران اقتصادی، با مردانی سروکار داشت که کاخ سفید را یک باشگاه مردانه می‌دانستند و البته به خوبی با آنها کنار آمد. وی حتی گزینه اول اوباما برای ریاست فدرال‌رزرو نبود و بیشتر به دلیل مشکلات گزینه اصلی با سناتورها برای این پست معرفی شد. اما وی ثابت کرد که می‌تواند با تمرکز و انجام بهترین کار، از مردان پیشی بگیرد. او هرگز خود را قربانی آسیب‌دیده تبعیض جنسی نمی‌دانست و اکیداً اعتقاد داشت با وجود تبعیض‌ها مهارت حرفه‌ای برنده خواهد بود اما در عین حال آگاهی دقیق او از تعصب جنسیتی در محل کار، او را از آن زمان به سمت سیاست‌هایی سوق داد که با ایجاد فرصت‌های بیشتر برای زنان، شکاف نابرابری جنسیتی را از بین می‌برد.

4- برابری، اصل موردتوجه یلن در دنیای حرفه‌ای و آکادمیک است.

یلن در تمام تجربیات کاری و تحقیقاتی خود، بر راه‌هایی تمرکز کرده است که باعث می‌شود رونق اقتصاد به همه اقشار گسترش یابد. در طول چهار دهه گذشته، با رشد کیک اقتصاد، افراد مرفه تکه‌های بزرگ‌تری برداشته‌اند و خرده‌هایی برای نیمه پایین باقی مانده است. از سال 1979، دستمزدهای تعدیل‌شده بر اساس تورم برای کارگران متوسط به سختی رشد کرده است. با این حال، صاحبان سهام پس از تعدیل تورم، شاهد رشد 2800درصدی پورتفوی خود بوده‌اند. یلن به عنوان رئیس فدرال‌رزرو و اکنون به عنوان وزیر خزانه‌داری، توجه مضاعفی را به بی‌ثباتی سیاسی و اجتماعی ناشی از نابرابری اقتصادی معطوف کرده است. او اقداماتی را برای کمک به زنان و اقلیت‌ها انجام داده است تا مشاغل با درآمد بالاتر و وام‌هایی برای ایجاد کسب‌وکار پیدا کنند. وی در حالی که به شدت نگران تورم بالای مصرف‌کنندگان آمریکایی است، اما به این واقعیت افتخار می‌کند که بازار کار در سال گذشته قوی‌ترین بازار بوده است و شکاف نابرابری در دوران او کاهش یافته است، زیرا کارگران با کمترین دریافتی، بیشترین افزایش دستمزد را بر اساس درصد دریافت کرده‌اند.

5- شخصیت یلن او را متمایز می‌کند.

ویژگی بارز یلن، همیشه و در هر سمتی که قرار داشته، تواضع مثال‌زدنی و کمیاب وی است. او فروتن است، حس شوخ‌طبعی خوبی دارد، و از امتیازهایی که به واسطه کارش می‌تواند داشته باشد دوری می‌کند. در تصویری که اخیراً از پرواز او به یک کنفرانس در دیترویت گرفته شده است، او در صندلی وسط بخش اقتصادی هواپیما نشسته و مطالعه می‌کند. ده‌ها دوست و همکار درباره شخصیت دلسوز و صمیمی جنت نظر می‌دهند. ممکن است این یک دلیل کلیدی باشد که چرا او در سال گذشته توانست همتایان خود از بیش از 130 کشور را متقاعد کند که یک توافق بین‌المللی برای تعیین حداقل مالیات برای شرکت‌های چندملیتی امضا کنند. گفت‌وگوها در مورد این موضوع برای بیش از یک دهه غیرممکن بود تا اینکه یلن درگیر آن شد. او پس از خروج از فدرال‌رزرو به نوشتن خاطرات فکر کرد، اما به این نتیجه رسید که زندگی او به اندازه کافی قابل توجه نیست و پروژه را کنار گذاشت. در طول مصاحبه‌های متعدد ما، او گفت که داستان زندگی خود را پیش‌پاافتاده می‌داند. چون هیچ آسیبی مانند فقر شدید یا سوءاستفاده در پیشینه او وجود نداشته و با خانواده‌ای که در آن بزرگ شده رسیدن به موقعیت فعلی‌اش کار خارق‌العاده‌ای نبوده است. حتی وقتی برای اولین‌بار به یلن پیشنهاد کار در وزارت خزانه‌داری داده شد، او گفت مطمئناً دیگران واجد شرایط‌تر هستند. او تنها پس از آن پذیرفت که مشاوران پرزیدنت بایدن برای بار دوم با او تماس گرفتند و خانواده‌اش از او خواستند «بله» بگوید. در آن زمان، او متقاعد شده بود که می‌تواند از این موقعیت برای بهبود زندگی میلیون‌ها آمریکایی استفاده کند.

البته بر «اقتصاد همدلی» انتقادهایی هم وارد شده اما حتی منتقدان هم بر این باورند که زندگینامه یلن، علاوه بر اینکه درباره شخص وی است، به دلیل همزمانی دوره کاری وی با یکی از سخت‌ترین دوره‌ها در اقتصاد ایالات‌متحده باید نوشته و خوانده می‌شد. اگر تاریخ این دوران را طبق روایت یلن، که یکی از مهره‌های اصلی در تمام این سال‌ها بوده است، نداشته باشیم بخش عظیمی از این تجربه از دست خواهد رفت.