قوانین طبیعت
منطق مالی سرمایهگذاری در تنوع زیستی
جهان طبیعت منبع زیبایی و شگفتی است و در عین حال خدماتی ضروری را برای بشر فراهم میکند. جنگلها، صحراها و جنگلهای حرا سپرهایی در برابر بیماریهای مسری و امواج طوفانها هستند. جنگلها رطوبت را به رودخانههایی هدایت میکنند که زمینهای کشاورزی را آبیاری میکنند.
همزمان ریشه درختان جنگلی جلوی رانش زمین را میگیرد. در اجلاسی که دوشنبه دو هفته قبل در مونترال برگزار شد 196 دولت از سرتاسر جهان متعهد شدند که تا سال 2030 از 30 درصد یا بیشتر از خشکیها و آبهای کره زمین محافظت و آنها را احیا کنند.
در گذشته چندینبار قولهای بزرگی درباره تنوع زیستی جهان داده و سپس شکسته شدهاند. یک گام برای جلوگیری از نومیدی دوباره آن است که بر پیوند نزدیک بین حفظ تنوع زیستی و هدف گسترده دستیابی به تصاعد صفر کربن تاکید کنیم.
تخریب محیط طبیعی تاسفبار و بیرحمانه است و نباید از آن غافل شد. مساحت صخرههای مرجانی از دهه 1950 نصف شده و سرعت تخریب آن بیشتر میشود. هر سال حدود 10 میلیون هکتار جنگل در سراسر جهان نابود میشود. پیوند بین تنوع زیستی و تغییرات اقلیمی برای بشر کمتر شناخته شده است. باید دانست که هر سال بیش از یکچهارم از دیاکسید کربنی که توسط صنایع و کشاورزی متصاعد میشود به وسیله اکوسیستمهای طبیعی جذب میشود.
سرمایهگذاری در تحول انرژی در سرتاسر جهان سرعت میگیرد. به عنوان مثال، هزینهکرد برای انرژی پاک باید در سال 2022 به 4 /1 تریلیون دلار برسد که یکپنجم از سطح دوران قبل از همهگیری بیشتر است. دهها کشور و هزاران شرکت بزرگ قصد دارند ظرف 20 تا 30 سال آینده به تصاعد صفر برسند. با توجه به نقش پراهمیت تنوع زیستی در دستیابی به اهداف کاهش کربن میتوان انتظار داشت که این عامل بیشتر در برنامهها لحاظ شود. اما متاسفانه اینگونه نیست.
به عنوان مثال، برنامه اصلی دولت بایدن یعنی قانون کاهش تورم که بخشی از آن به تغییرات اقلیمی میپردازد حدود 400 میلیارد دلار یارانه را به انرژیهای پاک و دیگر ابتکارات مربوط به آن اختصاص میدهد اما حرفی از تنوع زیستی به میان نمیآورد. بسیاری از مدیران شرکتها که با مقررات شدیدتر مربوط به تصاعد و قیمتگذاری کربن روبهرو شدهاند پول و زمان بیشتری را برای کاهش ردپای کربنی شرکتهایشان تخصیص میدهند اما اکثر آنها تنوع زیستی را یک موضوع تجملی و ظاهرسازانه و خارج از حوزه رسالت خود میدانند.
این دیدگاه باید تغییر کند. محافظت از تنوع زیستی روشی موثر برای کنترل تصاعد کربن بهشمار میرود. باید بخش بزرگتری از هزینهکردهای دولتها در زمینه کاهش و سازگاری با اثرات اقلیمی به موضوع تنوع زیستی تعلق گیرد.
علاوه بر این، آن دسته از شرکتها و بنگاههای سرمایهگذاری که مبالغ هنگفتی را برای توسعه منابع انرژی پاک، بازمهندسی فرآیندهای صنعتی و توسعه فناوریهای جذب کربن هزینه میکنند باید به فرصتهایی که از حفظ اکوسیستمها بهدست میآید توجه بیشتری داشته باشند. به عنوان مثال، با سرمایهگذاری در تنوع زیستی -یعنی هدایت سرمایه به سمت پروژههایی که اکوسیستم را بازسازی میکنند- شرکتها میتوانند اثرات تصاعد کربن خود را خنثی کنند.
برآوردها نشان میدهند که طرحهای مدیریت زمینها و مردابهای پر از کربن و کاشت درخت در مناطق جنگلزداییشده میتواند بیش از یکسوم از کاهش تصاعد لازم برای جلوگیری از افزایش بیش از دودرجهای دمای جهان را برآورده کند.
اندازهگیری بهتر کلید تخصیص سرمایه بیشتر است. این اندازهگیری پیوند بین سرمایهگذاری در پروژههای طبیعی، تنوع زیستی و کربن را آشکار میکند. امروزه برخی از طرحهای خنثیسازی کربن که طبق آن بنگاهها برای کاشت درختان جنگلی پول میپردازند ابهامآلود و غیرشفاف هستند و به جای برخورد علمی در حوزه کاری هنرمندان قلابی و شیادان قرار گرفتهاند.
دستورالعملها و اقدامات بهتر به همراه فناوریهای جدید میتوانند مفید و موثر باشند. پهپادها و ماهوارهها میتوانند کیفیت اندازهگیری تنوع زیستی را بهبود بخشند و سامانههای حسابداری میتوانند هزینهکرد در تنوع زیستی را با خرج پول در دیگر روشهای مدیریت کربن مقایسه کنند.
سیاره زمین در یک چرخه شرارت قرار دارد که در آن گرمایش جهانی به اکوسیستمها آسیب میزند و توانایی آنها برای جذب کربن را کاهش میدهد. در 20 سال گذشته منطقه آمازون به یک منبع بزرگ تولید دیاکسید کربن تبدیل شد و 13 درصد بیشتر از میزان جذب کربن، آن را تولید میکند. تخصیص پول به طبیعت صرفاً یک اقدام بشردوستانه نیست. بلکه میتواند برای دولتمردان و بنگاههایی جذاب باشد که در کاهش اثرات اقلیمی سرمایهگذاری میکنند.