شایسته تحسین

جایزه سالانه کشور برگزیده ما به تاثیرگذارترین ملت، ثروتمندترین یا دارنده خوشمزه‌ترین غذاها تعلق نمی‌گیرد بلکه پیشرفت را لحاظ می‌کند. اما کدامین کشور در 12 ماه گذشته بیشترین پیشرفت را داشت؟

این انتخاب کاری دشوار و فریبنده است. عملکرد درخشان در یک سال را نمی‌توان تضمینی برای موفقیت آینده دانست. فرانسه انتخاب سال گذشته ما اکنون درگیر شورش است. میانمار برنده سال 2015 اکنون فضایی خون‌آلود دارد. با این حال ما ناچار به انتخاب هستیم. برخی از کارکنان از روی شوخی بریتانیا را پیشنهاد کردند. این کشور یک هشدار مفید به جهان داد: اینکه حتی یک کشور ثروتمند، صلح‌طلب و ظاهراً باثبات می‌تواند کورکورانه تمام موازین قانونی خود را به آتش بکشد بدون آنکه برنامه‌ای جدی برای جایگزین آنها داشته باشد. دیگران ایرلند را پیشنهاد دادند، به خاطر مقاومت در برابر نوعی از برگزیت که صلح ایرلند را به خطر می‌انداخت و همچنین به این دلیل که موضوع پیچیده سقط جنین را از طریق دیپلماتیک حل کرد. دو کشور آمریکای لاتین نیز نامزد شدند. در حالی که برزیل و مکزیک در عوام‌گرایی غرق شده بودند اکوادور و پرو به تقویت نهادهایی مانند نظام قضایی پرداختند و توانستند یک رهبر اقتدارگرا را مهار کنند. آفریقای جنوبی رئیس‌جمهور یاکوب زوما را که به غارت کشور مشغول بود برکنار کرد و جایگزین او سیریل رامافوسا افرادی لایق و درستکار را به‌کار گرفت تا به غارتگری‌ها پایان دهد.

در نهایت گزینه‌ها به سه کشور محدود شدند. در مالزی رای‌دهندگان رئیس‌جمهوری را برکنار کردند که نمی‌توانست چرایی وجود 700 میلیون دلار در حساب بانکی‌اش را توضیح دهد. با وجود بی‌کفایتی‌ها و معایب آشکار نجیب رزاق، عزل او امری عجیب بود چراکه حزب حاکم مالزی از دهه 1950 بر سیاست سلطه‌ افکنده بود و با دستکاری در انتخابات به شدت تلاش می‌کرد شرایط را همان‌گونه نگه دارد. اما مخالفان در انتخابات موفق شدند و مردم مالزی با مسرت شاهد آن بودند که پلیس جعبه‌های بزرگی مملو از پول نقد، جواهرات و کیف‌های برند را از خانه رهبر سابق خارج می‌کرد. شاید بتوان گفت مالزی پیروزی ارزشمندی را تجربه کرد اما نخست‌وزیر جدید ماهاتیر محمد با بیش از 90 سال سن علاقه‌ای ندارد اختلافات نژادی تفرقه‌افکنانه را آرام سازد یا طبق قوانین قبلی قدرت را به شریک لیبرال خود انور ابراهیم زندانی سیاسی سابق واگذار کند.

اتیوپی سال فوق‌العاده‌ای را پشت سر گذاشت. این کشور سرزمینی بزرگ با 105 میلیون نفر جمعیت و سابقه‌ای درازمدت از ظلم و خشونت است. رژیم مارکسیستی دوران جنگ سرد هزاران نفر را قتل‌عام کرد یا از گرسنگی به کام مرگ کشانید. چریک‌هایی که دولت را سرنگون کردند برای الگوبرداری و گرفتن وام به چین روی آوردند. آنها در بازسازی اقتصاد ویران‌شده اندکی توفیق داشتند. مخالفان را تیرباران کردند و دگراندیشی را جرم دانستند. پس از غلیان خشم عمومی به دنبال انتخابات پر از تقلب سال 2015، حزب حاکم امسال ابی احمد رهبری اصلاح‌طلب را برگزید که زندانیان سیاسی را آزاد کرد، دست رسانه‌ها را باز گذاشت و وعده داد در سال 2020 انتخاباتی واقعی برگزار کند. او با اریتره صلح کرد و مرز را گشود تا دسترسی به دریا امکان‌پذیر شود. او حتی تلاش می‌کند اقتصاد به شدت بدهکار و دولتی را آزاد کند. هم‌اکنون خرید یک خط تلفن در اتیوپی از خرید آن در کشور پرتنش همسایه یعنی سومالی دشوارتر است. اگر انتخاب ما رقابتی بین افراد بود بدون تردید ابی احمد برنده می‌شد اما ما اتیوپی را انتخاب نکردیم چون مشخص نیست که نخست‌وزیر جدید بتواند خشونت‌های قومی را مهار کند. جدایی‌طلبان دیگر از گلوله‌های نیروهای امنیتی هراسی ندارند و برخی تلاش می‌کنند با بیرون راندن اقلیت‌ها از خانه‌هایشان مناطق منحصراً قومی ایجاد کنند. تاکنون حدود 4 /1 میلیون نفر آواره شده‌اند. متاسفانه حکومت‌های خودکامه بدون خشونت به پایان نمی‌رسند.

اما به نظر می‌رسد این دقیقاً همان چیزی است که در ارمنستان اتفاق افتاد. سرژ سرکیسیان رئیس‌جمهور کشور تلاش کرد با گرفتن جایگاه نخست‌وزیر اجرایی محدودیت دوران هدف را دور بزند. خیابان‌ها از مخالفان پر شدند. نیکول پاشینیان خبرنگار و نماینده سابق مجلس سوار بر موج مبارزه با فساد و بی‌لیاقتی از طریق قانونی و به شکل صحیح به قدرت رسید. اتحاد حزب جدید او 70 درصد آرا را در انتخابات از آن خود کرد. دولتی قدرتمند روی کار آمد و خون کسی ریخته نشد. روسیه هیچ بهانه‌ای برای دخالت پیدا نکرد. باید متذکر شد که مناقشه منطقه‌ای ارمنستان با آذربایجان هنوز حل نشده است و هر آن امکان دارد آتش آن شعله‌ور شود اما یک ملت باستانی که اغلب حاکمان نامناسب داشت اکنون در یک منطقه پرالتهاب شانس دموکراسی و بازسازی پیدا کرده است. به همین دلیل ارمنستان کشور برگزیده امسال ماست. مبارک باشد.

منبع: اکونومیست