موشک بی‌مقصد

مرتضی مرادی: تحریم‌های اقتصادی جواب نمی‌دهند. این پاسخی است که علم اقتصاد به تحریم‌کنندگان می‌دهد. کشورهایی که هدف تحریم قرار می‌گیرند، سعی می‌کنند راهی برای مقابله با آن و فرار از اثرات آن پیدا کنند. پاسخ تحریم‌کننده نیز به این فرار مشخص است. مثلاً می‌توان تحریم‌های ایالات متحده علیه روسیه یا ایران را در نظر گرفت. روسیه و ایران سعی می‌کنند تحریم‌ها را دور بزنند. تحریم‌کننده که در اینجا ایالات متحده باشد نیز سعی می‌کند تحریم‌ها را افزایش دهد و راه‌های فرار موجود را برای کشوری که هدف تحریم قرار دارد ببندد. ادبیات نظری موجود در مورد تحریم‌ها نشان می‌دهد که تحریم‌ها جواب نمی‌دهند. اینکه تحریم‌ها کاملاً ضدمولد هستند. موقعیتی که اقتصاددانان نسبت به تحریم دارند کاملاً مشخص است. علم اقتصاد با تحریم در هر جایی و در هر شرایطی مخالف است. همچنین با تعرفه و دخالت‌هایی که در حوزه تجارت بین‌الملل صورت می‌گیرد نیز مخالف است. تعرفه‌ها و تحریم‌ها هر دو یکی هستند. تعرفه و تحریم، دو چیزی هستند که مانع از این می‌شوند که تجارت آزاد صورت گیرد.

تحریم‌ها روی هدف تاثیر منفی می‌گذارند، برای کسانی که آنها را اعمال می‌کنند نیز نتایج منفی دارند و بسیاری اثرات ناخواسته که آنها را با «اثر افغان» توضیح می‌دهیم نیز با خود به همراه دارند. تحریم‌هایی که از سوی ایالات متحده و کشورهای دیگر اعمال شده‌اند مانند پرتاب موشک هستند. موشکی که شما نمی‌دانید به کجا خواهد رفت و به کجا اصابت می‌کند. در این پرونده سعی کرده‌ایم به این سوال پاسخ دهیم که آیا اساساً تحریم‌های اقتصادی موثر هستند یا خیر. اینکه چرا علم اقتصاد با تحریم‌های اقتصادی مخالف است و آنها را احمقانه برمی‌شمرد؟ همچنین خلاصه‌ای از گزارش سازمان تجارت جهانی در سال 2018 با عنوان «آیا تحریم‌های اقتصادی می‌توانند اثربخش باشند؟» نیز در این پرونده ارائه می‌شود. این گزارش به این می‌پردازد که اولاً تحریم‌های اقتصادی با چه هدفی طراحی می‌شوند و قرار است چگونه کار کنند و سپس به ویژگی‌های اصلی تحریم‌های اقتصادی علیه روسیه و ایران می‌پردازد. در نهایت نیز خلاصه‌ای از کتاب «جوامع تحت محاصره» آماده مطالعه است.