مقصد نهایی
هدف از مباحثات علمی چیست؟
مرتضی مرادی: اگر هدف شما از بحث این است که مردم را قانع کنید به سمت شما متمایل شوند و حرف شما را بپذیرند، ممکن است در این راه موفق شوید اما هرگز علمی نخواهید بود. هدف در علم این است که از حقایق موجود در جهان پرده برداشته شود و در مورد اینکه یک سیستم در حقیقت چگونه رفتار می‌کند آشکارسازی انجام شود. آنچه در یک مباحثه مهم جلوه می‌کند این است که به طور موفق در مورد حقایق و درگیری‌هایی که هر دو طرف مباحثه از آن آگاه هستند تفسیر صورت گیرد (حتی اگر طرفین بحث در مورد اعتبار این حقایق مطمئن نیستند) و اینکه مشخص شود کدام مشاهدات، اندازه‌گیری‌ها و آزمایش‌ها می‌توانند تعیین کنند کدام طرف مباحثه درست می‌گوید.
وقتی مساله‌ای در میان است که ما انسان‌ها بسیار در مورد آن مشتاق هستیم، ذات انسان می‌خواهد که در مورد آن مساله درست بفهمیم و نظر درست ارائه دهیم. اما اینکه فکر کنیم درست می‌گوییم چون حدسمان بر آن است به هیچ وجه جایگزین دانش علمی نمی‌شود. همان‌طور که کارل سیگن (Carl Sagan) اخترشناس و نویسنده آمریکایی سال‌ها پیش گفته است: «در علم اغلب این‌گونه است که دانشمندان می‌گویند: استدلال خیلی خوبی است و من به این نتیجه رسیدم که موضع من درست نبوده است و سپس واقعاً نظرشان را تغییر می‌دهند و شما مجدداً نمی‌بینید که از نگرش قبلی خود دفاع کنند. در واقع آنها واقعاً نظرشان را تغییر می‌دهند. البته این تغییر به اندازه‌ای که باید و شاید رخ نمی‌دهد زیرا دانشمندان نیز انسان هستند و در مواردی، تغییر بسیار دردناک است.» همه دانشمندان این‌گونه نیستند اما سعی‌شان را می‌کنند که باشند. اگر دانشمندان به درستی دانش و فهم را درک کنند، همه آنها قادر خواهند بود که در مواقع لزوم و در برابر استدلال‌های منطقی نظرشان را تغییر دهند و بر اساس شواهد، تغییر موضع دهند. همه چیزی که نیاز است دانشمندان انجام دهند این است که تشخیص دهند به چه شواهدی نیاز دارند و باقی را به علم واگذار کنند.
