بیدخورده
آیا کرم‌های ابریشم می‌توانند سیاره زمین را از پسماند پلاستیک نجات دهند؟
اکثر پژوهش‌ها، منطقی رو به جلو را دنبال می‌کنند به این صورت که یک آزمایش برمبنای یافته‌های دیگری از سر گرفته می‌شود. اما همیشه شانس و اقبال هم نقشی ایفا می‌کند. این مساله در مورد مقاله‌ای که در علم زیست‌شناسی منتشر شده است، صدق می‌کند. این مقاله از وجود پروانه‌ای خبر می‌دهد که می‌تواند پلاستیک را بجود.
آزمایشی که مقاله بر مبنای آن نوشته شده است، زمانی شکل گرفت که فدریکا برتوکچینی، یک زنبوردار و زیست‌شناس در دانشگاه کانتابرای اسپانیا، متوجه شد کرم‌های ابریشم در بعضی کندوها سوراخ‌های درون موم را می‌جوند و عسل درون آن را آزاد می‌کنند. او تعدادی از آنها را درون کیسه خرید پلاستیکی گذاشت و به خانه برد. اما چند ساعت بعد که به سراغشان آمد، دید که پلاستیک پر از سوراخ است و کرم‌های ابریشم در سراسر خانه پراکنده شده‌اند.
پس آنکه آنها را جمع کرد، توجه‌اش به نوزادان بزرگ‌ترین بید که نوعی شناخته‌شده از زنبور درون کندو بود، جلب شد. اما این رخداد که آنها با سوراخ کردن کیسه پلاستیکی از آن فرار کرده بودند، او را به این فکر واداشت که ممکن است این حشرات به عنوان عوامل تجزیه پلاستیک عمل کنند.
تلاش‌های قبلی به منظور استفاده از موجودات زنده برای رهایی پلاستیک چندان خوب پیش نرفته‌اند. حتی امیدوارکننده‌ترین گونه‌ها یعنی نوعی باکتری به نام نوکاردیکا آسترویید، برای از بین بردن یک فیلم پلاستیکی به ضخامت 5 /0 میلی‌متر به بیش از شش ماه زمان نیاز دارد. اما دکتر برتوکچینی بر اساس کاری که این حشرات با کیسه پلاستیکی کرده بودند، احتمال داد این کرم‌های ابریشم ممکن است عملکرد بهتری داشته باشند. به منظور آزمایش این ایده، او با دو تن از بیوشیمیست‌های دانشگاه کمبریج به نام‌های پائولو بامبلی و ریستوفر هوو همکار شد، دکتر بامبلی و دکتر هوو نشان دادند که درست مثل موم عسل، ذرات پلاستیک نیز به وسیله پل‌های متالین کنار هم نگه داشته شده‌اند. ساختاری که از یک اتم کربن و دو اتم هیدروژن تشکیل شده و کربن آن به دو اتم دیگر نیز متصل است. تعداد اندکی از ارگانیسم‌ها آنزیم‌هایی دارند که می‌تواند چنین پلی را بشکند. به همین دلیل است که این قبیل پلاستیک‌ها به لحاظ زیستی قابل تجزیه نیستند. این تیم همکاران اما به این فکر کردند که بیدهای موم یا همان کرم‌های ابریشم توانسته‌اند مشکل را حل کنند.
یکی از دیرپاترین اجزای زباله‌ها پلی‌اتیلن است که تماماً از پل‌های متالین متصل به هم تشکیل شده است. بنابراین مساله اصلی این گروه سه‌نفره پلی‌اتیلن بود. وقتی آنها بیدها را در معرض همان فیلم 5 /0میلی‌متری قرار دادند که از باکتری‌های یادشده بیش از شش ماه برای تجزیه وقت می‌گرفت، مشاهده کردند که همان سوراخ‌ها در کمتر از چهار دقیقه پدیدار شدند.
با ملاحظه دقیق‌تر، دکتر برتوکچینی و همکارانش دریافتند هر کرم ابریشم در هر ساعت به طور متوسط 2 /2 سوراخ به عرض سه میلی‌متر را ایجاد کرده و از بافت پلاستیکی فیلم خورده است. آزمایش دیگری به دنبال این تجربه صورت گرفت که نشان داد 12 ساعت زمان می‌برد تا یک کرم ابریشم یک میلی‌گرم از کیسه پلاستیکی خرید را بخورد. چنین کیسه‌هایی حدود سه گرم وزن دارند. بنابراین برای یک نوزاد حشره (لارو) در صورتی که نیمی از عمرش را به این کار اختصاص دهد، خوردن یک کیسه طی یک ماه امکان‌پذیر خواهد بود.
اما به هر حال اینکه آزاد‌سازی موم بید روی پلاستیک‌های مازاد جهان قابل اجرا خواهد بود یا خیر، هنوز چندان مشخص نیست. یکی از دلایل این امر آن است که هنوز نمی‌دانیم کرم‌های ابریشم از خوردن این پلاستیک‌ها مواد غذایی به دست می‌آورند و آیا اصلاً قادر به هضمشان هستند یا خیر. اگر چنین نباشد، زندگی آنها به عنوان عوامل تجزیه پلاستیک، کوتاه خواهد بود. حتی اگر بتوانند هم آنها به دیگر مواد مغذی نیز برای ادامه حیات نیاز دارند. مساله دیگر ترکیب مدفوع این حشرات است. اگر مواد دفعی آنها در نتیجه تجزیه پلاستیک، سمی باشد، انجام چنین پروسه‌ای چندان منطقی نخواهد بود. فارغ از این، اما کشف همین مساله که نوزاد بید می‌تواند پلاستیک بخورد به اندازه کافی هیجان‌انگیز است. حتی در صورتی که بیدها به عنوان راه‌حلی برای پسماند پلاستیک، مطرح نباشند ممکن است برخی جانوران دیگر بتوانند چنین کاری انجام دهند.
