فرش قرمز

هفته گذشته بازارها با قرمزپوشی شاخص‌ها و قیمت‌ها مواجه شدند. سفر غیرمنتظره مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران علاوه بر آنکه بر احتیاط معامله‌گران افزود، باعث تغییر جهت موقت انتظارات تورمی و افت قیمت‌ها شد. دلار 7 /1 درصد عقب نشست و بازار سهام نیز با عقب‌نشینی 5 /2درصدی شاخص کل مواجه شد. سرمایه‌گذاران بورسی نیز در عین خروج از گردونه معاملات سهام به صندوق‌های قابل معامله پناه بردند تا در بزنگاه مجدداً به بورس بازگردند.

از سخنان متناقض تا سفر گروسی

بورس تهران در هفته‌ای که گذشت دو نیمه متفاوت داشت. در ابتدای معاملات نخستین روز هفته جو مثبتی بر بازار حاکم بود اما در ادامه با افزایش فشار فروش، رشد روزانه شاخص کل به 3 /0 درصد محدود شد. سخنان برخی از اعضای تیم اقتصادی دولت سیزدهم در خصوص اختصاص سیمان و میلگرد ارزان به تولیدکنندگان برای تحقق وعده ساخت یک میلیون مسکن در سال سبب ناامیدی فعالان بازار سهام از حذف قیمت‌گذاری دستوری شد. هرچند پیش از روی کار آمدن دولت جدید، در مناظره‌ها و تبلیغات انتخاباتی رئیسی از لزوم مبارزه با رانت و فساد و حذف قیمت‌گذاری دستوری سخن گفته بود اما در عمل این روزها خلاف آن مشاهده می‌شود و وزرای اقتصادی دولت هرچند خود را موافق حذف نرخ‌گذاری دستوری می‌دانند اما در سخنان خود به طور غیرمستقیم آن را تایید می‌کنند. به عنوان نمونه رستم قاسمی، وزیر راه و شهرسازی در حاشیه دیدار رئیس‌جمهوری با مردم طبس، وعده‌های قابل تاملی درباره ساخت سالانه یک میلیون مسکن ارائه کرد. وی گفت «تلاش ما این است که مصالح از جمله سیمان و میلگرد از طریق دلالی نباشد و از طریق خرید مستقیم از کارخانه باشد تا واحدها با کمترین قیمت به دست مردم برسد». سخنانی که طرح سال گذشته «قیر رایگان» را تداعی کرد و تیر خلاصی به امید بورس‌بازان برای خلاصی صنایع داخلی از قیمت‌گذاری دستوری زد.

این فضای منفی روز یکشنبه مصادف شد با ورود مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران تا شاخص کل بورس تهران سقوط 65 /2درصدی را تجربه کند و مجدداً ابرکانال 5 /1 میلیون واحد را از دست داد. هرچند در جریان سفر گروسی به تهران، خبر مثبتی درباره احیای برجام مخابره نشد اما فعالان بازار که در سه ماه گذشته بخشی از زیان ماه‌های اصلاحی بازار را جبران‌شده می‌دیدند و در بخشی از پورتفوی خود به‌نقطه سربه‌سر زیان رسیده بودند، به‌ دنبال هر بهانه‌ای برای خروج از بازار و اسیر نشدن در موج نزولی دیگری می‌گشتند که سفر گروسی به تهران این بهانه را به دست معامله‌گران داد. برداشت بورس‌بازان این بود که با سفر گروسی به ‌ایران، یک گام به‌ احیای برجام نزدیک‌تر خواهیم شد و این مهم به‌ معنای کاهش نرخ دلار و در نتیجه پایان سیر صعودی قیمت‌ها در بازار سهام بود. از این‌رو در جریان دادوستدهای روز یکشنبه شاهد ثبت چهار رکورد کاهشی در تالار شیشه‌ای بودیم. ارزش معاملات خرد سهام به‌کمترین سطح در یک‌ماه گذشته نزول کرد. دومین خروج سنگین حقیقی‌ها در سال‌جاری رقم خورد و بیش از ۹۰ درصد نمادهای معامله‌شده گرفتار صفوف فروش شدند. نماگر هم‌وزن نیز با ثبت افت 87 /2درصدی، بیشترین میزان عقبگرد از ۵ مردادماه سال ۹۹ را رقم زد.

این روند در معاملات روز دوشنبه بورس نیز ادامه یافت و هرچند تا حدودی از فضای هیجانی منفی در بازار کاسته شده بود اما شاخص کل حدود یک درصد دیگر عقب‌نشینی کرد. حقیقی‌ها نیز هرچند برای ششمین روز متوالی فروشنده بودند اما میزان خروج سرمایه این دسته از بازیگران بورسی با کاهش 62درصدی نسبت به روز یکشنبه به 436 میلیارد تومان محدود شد.

با فروکش کردن تب فروش در تالار شیشه‌ای آن نیز پس از اصلاح بیش از چهاردرصدی میانگین وزنی قیمت سهام و خروج بیش از دو هزار میلیارد‌‌تومانی سرمایه‌های خرد از گردونه معاملات سهام، روز سه‌شنبه شاخص‌های بورسی تغییر مسیر دادند و رشد دلار نیز بهانه کافی برای پایداری این صعود را به بورس‌بازان داد. به این ترتیب در جریان معاملات روز سه‌شنبه بورس تهران، شاخص کل با رشد 5 /1درصدی تا مرز ورود مجدد به ابرکانال 5 /1 میلیون واحد پیشروی کرد. در این روز حقیقی‌ها مجدداً در زمین خرید سهام فعال شدند و خالص خرید بیش از 400‌میلیارد‌تومانی را ثبت کردند. ضمن اینکه صفوف فروش شکل‌گرفته در دو روز منفی بازار، تقریباً کامل جمع شد و در مقابل شاهد شکل‌گیری صف‌های خرید در بازار سهام بودیم.

در آخرین روز کاری هفته اما مجدداً ورق برگشت و شاخص‌های بورسی منفی شدند. آمریکا اعلام کرد آماده برداشتن تحریم‌های ناسازگار با برجام هستیم و برداشت سرمایه‌گذاران بورسی این است که رفع تحریم‌ها به معنای افت نرخ دلار خواهد بود و این موضوع به زیان بورسی‌ها به ویژه سهام کامودیتی‌محور تمام خواهد شد. از این رو، روز چهارشنبه شاخص کل 58 /0 درصد دیگر افت کرد و این نماگر از فتح مجدد ابرکانال 5 /1 میلیون واحد بازماند. در مجموع معاملات هفته گذشته بورس با افت 5 /2درصدی شاخص کل و عقبگرد 4 /3‌درصدی نماگر هم‌وزن پایان یافت.

منشأ ناراحتی برجامی بورس‌بازان

پربیراه نیست اگر بگوییم بازار سهام و البته دیگر بازارهای سرمایه‌گذاری همچون ارز، بازارهای تورم‌دوست هستند. برجام و رفع تحریم‌ها از همان اتفاقاتی است که چندان موردعلاقه بورس‌بازان نیست. در هر حال سرمایه‌گذاران بورسی را نیز مردمی تشکیل می‌دهند که نه به‌ دنبال جنگ بوده و نه با گشایش‌های اقتصادی و سیاسی مشکلی دارند. اما اصل موضوع این است که در ماه‌ها و سال‌های اخیر شرایط اقتصادی کشور به‌گونه‌ای بوده که شاهد رشد افسارگسیخته تورم، کاهش ارزش پول ملی و گران ‌شدن بی‌حد‌و‌مرز دارایی‌هایی بودیم که حالا تصور در اختیار داشتن آن برای بسیاری از مردم به رویا تبدیل شده است. در این میان بازار سهام فرصتی را در اختیار صاحبان پول قرار داده که می‌توانند بخشی از سرمایه از دست رفته خود را به‌ دست آورند. به‌ نظر می‌رسد مردم به ‌این نتیجه رسیده‌اند که هیچ‌گاه قرار نیست ارزش سابق سرمایه‌های خود را به‌ دست آورند.‌ حتی اگر برجام مجدداً احیا شود و تحریم‌ها از سر راه برداشته شوند؛ این ناامیدی از آینده اقتصادی کشور سبب شده تا سرمایه‌گذاران بورسی تنها به‌ دنبال کسب سود از این بازار باشند و آن را تنها در افزایش ریسک‌های سیاسی و به ‌دنبال آن رشد نرخ دلار ببینند.

فراز‌و‌فرود هفتگی دلار

در اولین روز هفته، خبر سفر غیرمنتظره مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به افزایش احتیاط فعالان بازار ارز انجامید. معامله‌گران دلار و سکه خرید‌وفروش‌های سنگینی نداشتند و همین موضوع موجب شد شدت نوسانات بازار محدود شود و قیمت در جهت کاهشی قرار بگیرد. به این ترتیب روز شنبه دلار روی عدد ۲۷ هزار و ۷۲۰ تومان ایستاد که ۸۰ تومان افت قیمت را نسبت به روز پنجشنبه نشان می‌داد. به گفته فعالان، تا روز جمعه و در معاملات پشت خطی، عمده جهت انتظاری معامله‌گران صعودی بود، ولی جمعه‌شب عنوان شد که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران سفر خواهد کرد. این سفر از آن جهت در انتظارات بازار اثرگذار بود که در انتهای هفته پیش، گزارش‌هایی رسیده بود که ایران، اجازه سفر رافائل گروسی به کشور را صادر نکرده است. این خبر موجب شد معامله‌گران پیش‌بینی کنند سطح تنش‌ها بین ایران و آژانس قرار است افزایش پیدا کند، در نتیجه خریدهای خود را بالا بردند و موفق شدند که مرز مقاومتی ۲۷ هزار و ۸۰۰ تومان را فتح کنند. روز جمعه، بیشتر معامله‌گران تصور می‌کردند که ممکن است بیانیه‌ای به ضرر ایران در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صادر شود. با این حال، خبرها از سفر گروسی تا حدی جهت انتظارات را به طور موقت تغییر داد. با اعلام این خبر سرعت نزول در بازار تهران تندتر شد.

در دومین روز هفته، دلار دومین افت متوالی را تجربه کرد. روز یکشنبه اسکناس آمریکایی ۲۲۰ تومان از ارزش خود را از دست داد و به بهای ۲۷ هزار و ۵۰۰ تومان رسید. در مقاطعی از روز، اسکناس آمریکایی حتی در محدوده ۲۷ هزار و ۴۰۰ تومانی مورد معامله قرار گرفت. به گفته فعالان، سفر غیرمنتظره مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به تهران در آستانه نشست شورای حکام، جهت انتظارات را در بازار ارز تغییر داد و موجب شد که از اواسط روز شنبه، تمایل به خرید ارز در بازار کاهش پیدا کند. همچنین ظهر روز یکشنبه، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در بیانیه‌ای مشترک بر گسترش همکاری‌های فنی ایران و آژانس در زمینه‌های مختلف هسته‌ای تاکید کردند که البته با بی‌واکنشی بازار ارز مواجه شد.

سومین روز هفته همزمان شد با سومین افت متوالی دلار. روز دوشنبه، اسکناس آمریکایی ۳۵۰ تومان دیگر از ارزش خود را از دست داد و در محدوده ۲۷ هزار و ۱۵۰ تومان قرار گرفت. سومین افت پیاپی دلار سرعت بیشتری داشت و همین موضوع حکایت از هیجان کاهشی معامله‌گران ارزی داشت. به باور بیشتر فعالان، آنچه زمینه‌ساز افزایش سرعت فروش دلار شد، تغییر انتظار معامله‌گران ارزی بود. بر اساس صحبت‌های فعالان، به نظر می‌رسد اخبار رسیده به بازار در روزهای اخیر تا حدی در گردش انتظارات اثر داشت. به عنوان مثال، اظهارنظرهای مثبت پیرامون سفر مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران موجب شد این تصور در بازار برجسته شود که قرار است موضوعات هسته‌ای پیچیدگی بیشتری پیدا نکند. حتی برخی معامله‌گران عنوان می‌کردند که توافق ضمنی ایران با آژانس انرژی اتمی به آن معناست که به زودی، زمینه برای شروع دوباره مذاکرات وین آغاز خواهد شد.

تمایل به فروش در بازار ارز به اندازه‌ای بود که در ابتدای روز دوشنبه، قیمت دلار برای مقاطعی زیر مرز ۲۷ هزار تومانی نوسان کرد. با این حال، معامله‌گران از اواسط روز خریدهای خود را بیشتر کردند و توانستند خط ۲۷ هزار تومان را پس بگیرند. این عده اعتقاد داشتند که برای تصمیم‌گیری درباره آینده دلار نیاز است که اخبار شفاف‌تری به بازار برسد و سرنوشت مذاکرات هسته‌ای مشخص‌تر شود. برخی از معامله‌گران نیز به بخشی از صحبت‌های رافائل گروسی دقت کردند که تردیدها درباره رسیدن به توافق و کاهش تنش‌ها را بیشتر می‌کرد.

روز سه‌شنبه اما با فروکش کردن هیجانات سفر گروسی به تهران، دلار مجدداً صعودی شد. در چهارمین روز هفته،‌ نوار نزول دلار قطع شد. اسکناس آمریکایی که در سه روز ابتدایی هفته، نزدیک به ۸۰۰ تومان از ارزش خود را از دست داده بود، روز سه‌شنبه توانست به بالای سطح ۲۷ هزار و ۵۰۰‌تومانی نفوذ کند. ساعت ۳ بعدازظهر روز گذشته، اسکناس آمریکایی با قیمت ۲۷ هزار و ۶۵۰ تومان معامله شد که ۵۰۰ تومان بیشتر از روز دوشنبه بود. به گفته برخی فعالان، رشد دلار پس از چند افت متوالی، اصلاح طبیعی قیمت بود. از نگاه آنها کسانی که در نرخ‌های بالاتر اقدام به فروش کرده بودند، از اواخر روز دوشنبه در موقعیت خرید قرار گرفتند و با افزایش فعالیت خود در روز سه‌‌شنبه، توانستند قیمت اسکناس آمریکایی را بالا ببرند. روز چهارشنبه برای دلار نیز روزی منفی بود و نرخ اسکناس آمریکایی به محدوده 27 هزار و 330 تومان عقب‌نشینی کرد تا در مجموع معاملات هفته گذشته دلار افت 7 /1درصدی را تجربه کند.

سکه رهرو دلار

در بازار سکه، معامله‌گرانی امیدوار بودند که در روز شنبه قیمت دلار در مسیر صعودی قرار بگیرد اما این اتفاق رخ نداد و فلز گران‌بهای داخلی نتوانست بالای محدوده مقاومتی ۱۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان تثبیت شود. پیش‌تر تحلیلگران فنی اشاره می‌کردند در صورتی که فلز گران‌بهای داخلی بالای سطح مقاومتی قرار بگیرد، گروه تازه‌ای از خریداران وارد بازار خواهند شد. با این حال، روز شنبه دلار کاهشی شد و سکه با سرعت در مسیر کاهشی قرار گرفت. یکی دیگر از عواملی که موجب شد سکه به سرعت محدوده ۱۲ میلیون و ۲۰۰هزار تومان را از دست بدهد، افت قیمت اونس طلا در معاملات بازارهای جهانی روز جمعه بود. طلا در این معاملات نه‌‌تنها نتوانست به بالای مرز هزار و ۸۰۰دلاری برگردد که زیر محدوده هزار و ۷۹۰ دلار بسته شد.

در جریان معاملات روز یکشنبه افت قیمت دلار موجب شد سکه‌بازان نیز در موقعیت فروش قرار بگیرند. افزایش فروش‌ها در بازار فلز گران‌بهای داخلی موجب افت ۴۰ هزار‌تومانی سکه امامی و رسیدن آن به قیمت ۱۲ میلیون و ۸۰ هزار تومان شد. با وجود افت روز یکشنبه، فلز گران‌بهای داخلی توانست مرز ۱۲ میلیون‌تومانی را حفظ کند. به گفته فعالان، سکه‌بازان سعی کردند تا حدی در برابر افت مقاومت کنند، چراکه امیدوار هستند اونس طلا در ابتدای روز دوشنبه به مرز هزار و ۸۰۰‌دلاری حمله کند. سکه امامی روز دوشنبه مرز ۱۲ میلیون‌تومانی را نیز از دست داد و در محدوده ۱۱ میلیون و ۹۲۰ هزار تومان قرار گرفت. به گفته فعالان، نزول بهای دلار در بازار داخلی مهم‌ترین عاملی بود که زمینه‌ساز افزایش فروش سکه‌بازان شد. روز سه‌شنبه سکه امامی با قیمت ۱۲ میلیون و ۵۰ هزار تومان به فروش می‌رفت که ۱۳۰ تومان بیشتر از روز دوشنبه بود.

رشد هفتگی کریپتوها

ارزش بازار ارزهای دیجیتال در هفته‌ای که گذشت با افزایش 7 /4درصدی همراه شد. در ابتدای هفته،‌ تقاضای فعال دوباره در بازار خودنمایی کرد و توانست بخش اندکی از ضرر سرمایه‌گذاران را جبران کند اما در ادامه انتشار اخبار جدید از سختگیری‌های بیشتر هند و کره جنوبی روی معاملات ارزهای دیجیتال سایه افکند و سبب کاهش ارزش رمزارزها شد. سی‌ان‌بی‌سی نوشت: دولت هند که پیش از این به دلیل مخالفت داخلی از طرح ممنوعیت فعالیت‌های مرتبط با رمزارزها عقب‌نشینی کرده بود، در حال آماده‌‌سازی طرحی است که در صورت تصویب، خرید و فروش ارزهای دیجیتالی را مشمول دریافت مالیات می‌کند. احتمالاً ممنوعیت ارزهای دیجیتالی خصوصی نیز بخشی از لایحه خواهد بود. در کره جنوبی، احتمال تعطیلی دو‌سوم صرافی‌های ارائه‌دهنده خدمات ارزهای دیجیتالی در این کشور بالا گرفته است. 

دولت چین با صدور بیانیه جدیدی به مردم این کشور هشدار داد در توکن‌های غیرقابل معاوضه (Non-Fungible Token) سرمایه‌گذاری نکنند چراکه قیمت آنها حباب است و از دیدگاه مالی، ارزش این دارایی‌ها خیلی کمتر از چیزی است که اکنون قیمت‌گذاری می‌شوند. وانگ جونهی- خبرنگار روزنامه ساوث چاینا مورنینگ پست- در مطلبی نوشت: وقتی که هیجان بازارها تخلیه شود، ارزش این ان‌اف‌تی‌ها به میزان قابل توجهی کاهش پیدا خواهد کرد. روز چهارشنبه مجدداً رمزارزها صعودی شدند و در بازار بیت‌کوین شاهد صعود بیش از سه‌درصدی قیمت بودیم. به هر حال ارزش بازار جهانی ارزهای دیجیتالی روز چهارشنبه 2130 میلیارد دلار برآورد می‌شود که این رقم نسبت به هفته قبل 7 /4 درصد بیشتر بود. در حال حاضر ۴۱ درصد کل بازار ارزهای دیجیتالی در اختیار بیت‌کوین و ۱۸ درصد در اختیار اتریوم است.