به نام بورس

بازار دارایی‌ها در حالی معاملات چهارمین هفته اردیبهشت‌ماه را به پایان رساندند که تنها بورس توانست به حرکت در مسیر صعودی ادامه دهد. در هفته گذشته شاخص کل بازار سهام دو درصد افزایش ارتفاع داد و حتی توانست خود را به قله 20ماهه برساند. در بازار ارز اما با وجود پافشاری دلار برای باقی‌ماندن در کانال 30 هزار تومان، این اسکناس خارجی دو درصد ارزان‌تر دادوستد شد و سکه امامی نیز تحت تاثیر فشار افت قیمت طلای جهانی، کاهش قیمت بیش از چهاردرصدی را متحمل شد. در بازار ارزهای دیجیتال نیز با وجود افزایش اندک ارزش کل، اما کوین‌های بزرگ و معروف به افت قیمت ادامه دادند.

عایدی سوم بورسی‌ها

شاخص کل بورس تهران برای پنجمین هفته متوالی عملکردی مثبت از خود به جای گذاشت و این‌بار با افزایش ارتفاع دودرصدی همراه شد. نماگر هم‌وزن نیز دوازدهمین هفته مثبت را تجربه کرد اما این‌بار مغلوب بزرگان شد و کمتر از یک درصد رشد کرد. یکی از مهم‌ترین رویدادهای بازار سهام در هفته منتهی به 28 اردیبهشت‌ماه اما عبور هرچند موقت شاخص کل از مرز 6 /1 میلیون‌واحدی بود. ارتفاعی که آخرین‌بار در 5 مهرماه سال 99 بورسی‌ها به خود دیده بودند و این نماگر از زمان آغاز ریزش سهام یعنی مرداد 99 تاکنون در هیچ‌یک از موج‌های صعودی خود موفق به فتح این ابرکانال نشده بود. سه‌شنبه هفته گذشته اما سرانجام این طلسم شکسته شد و دماسنج اصلی تالار شیشه‌ای توانست پس از پشت سر گذاشتن سقف 1400، خود را به قله مهر 99 برساند. رخدادی که بسیاری از سرمایه‌گذاران بورسی را به تداوم صعود قیمت سهم‌ها و رسیدن به ارتفاعات بالاتر امیدوار کرد.

در هفته گذشته اما شاهد کاهش تب تقاضا در سهام گروه‌های تولیدکننده کالاهای اساسی بودیم. در حالی که پس از افزایش سه‌برابری یارانه نقدی و افزایش قیمت گروه‌های چهارگانه مرغ، تخم‌مرغ، روغن خوراکی و لبنیات شاهد افزایش اقبال به سهام شرکت‌های تولیدکننده این کالاها و سبقت نماگر هم‌وزن از شاخص کل به سبب این رخداد بودیم، در روزهای پایانی هفته گذشته این روند تغییر کرد و با فروکش تب خرید سهام مذکور، توجه بازار مجدداً معطوف به سهام گروه‌های بزرگ و شاخص‌ساز بازار (اعم از دلاری و ریالی) شد. در این میان ورود مجدد دلار به کانال 30 هزار تومان و تقویت انتظارات تورمی آن هم در فضای خالی از اخبار مثبت برجامی، امید به رونق تورمی در بازار سهام را همانند اتفاقی که در تلاقی دو سال 98 و 99 رخ داد، پررنگ کرده و بسیاری می‌پندارند همانند آن سال و تجربیات دورتر، باز هم بورس شاهد ورود سیل‌آسای سرمایه‌های گریزان از تورم و رشد اسمی بازار خواهد بود و می‌توان به کسب سودهای نجومی از معاملات سهام امیدوار بود. با این حال هستند کارشناسانی که نظری متفاوت دارند. آنها ترمیم نشدن قدرت تقاضای عموم مردم پس از چند سال سخت اقتصادی را عاملی بازدارنده برای حرکت سرمایه‌ها به سمت تالار شیشه‌ای می‌دانند و در عین حال با عنایت به رفتار احتمالی دولت در افزایش دخالت‌های دستوری در مکانیسم بازار و نگاه مداخله‌جویانه برای کنترل شدید قیمت‌ها، احتمالاً عدم تناسبی جدی میان هزینه و درآمد شرکت‌ها ایجاد خواهد شد که می‌تواند حتی اثری منفی بر صورت‌های مالی بنگاه‌های بورسی به جا بگذارد. از این رو شاید این‌بار تورم به نفع بورس و بورسی‌ها وارد میدان نشود.

با همه این اوصاف بورسی‌ها در فضای کاملاً محتاطانه به دادوستد سهام می‌پردازند و هنوز هم خبری از افزایش اشتیاق سرمایه‌های خرد برای حضور در گردونه معاملات سهام نیست. آنگونه که آمارها نشان می‌دهد خروج حقیقی‌ها در هفته گذشته شدت گرفت و به 745 میلیارد تومان رسید که از پنج هفته پیشتر سابقه نداشت. با این حال رونق گرفتن نسبی دادوستدها در تالار شیشه‌ای و افزایش ارزش معاملات خرد سهام به بیش از هفت هزار میلیارد تومان، از جذابیت بازار برای معامله‌گران و خروج احتمالی از رکود 21ماهه خبر می‌دهد. باید دید آیا ماشین به‌راه‌افتاده بورس در مسیر رسیدن به قله، می‌تواند از دست‌اندازهای احتمالی اقتصاد دستوری با کمترین آسیب عبور کند یا موج سوم رونق بورس نیز به عاقبتی دچار می‌شود که دو موج گذشته دماسنج اصلی بازار را تا مرز یک میلیون واحد نزول داد.

مقاومت دلار در کانال 30 هزار تومان

پرونده هفتگی دادوستد بازار ارز تهران با تثبیت حضور اسکناس آمریکایی در کانال 30 هزارتومانی بسته شد. پس از آنکه در آخرین روز کاری هفته سوم اردیبهشت‌ماه، دلار پس از پنج ماه دوری به کانال 30 هزار تومان بازگشت، اسکناس آمریکایی هفته گذشته را با نوسان‌های کم‌مقدار در همین محدوده سپری کرد و روز چهارشنبه هرچند به کانال پایین‌تر یعنی 29 هزار تومان نیز سری کشید اما در نهایت در همان سطوح ابتدایی کانال 30 هزار تومان دادوستد شد و افت دودرصدی را ثبت کرد.

نخستین روز کاری هفته گذشته با بازار ارز تهران شاهد کاهش نرخ اسکناس آمریکایی بود. روز شنبه شنیده‌ها از بازار ارز حاکی از آن بود که خبر از بین رفتن بن‌بست‌های مذاکرات وین باعث تغییر فاز جدی انتظارات از آینده نرخ ارز در بازار آزاد شده است. این خبرها کافی بود تا دلار برای ساعاتی در کانال 29 هزار تومان نیز معامله شود اما کارشناسان بازار ارز معتقد بودند که کاهش نرخ این ارز به اخبار موثق‌تری نیاز دارد. همین اتفاق هم افتاد و پس از فروش‌های هیجانی ابتدای روز، مجدداً ورق برگشت و در نهایت نیز دلار هرچند کم‌رمق اما مجدداً خود را به کانال 30 هزار تومان رساند.

روز یکشنبه قیمت دلار در بازار ارز تهران شاهد تحرکات افزایشی بود و اسکناس آمریکایی با 380 تومان افزایش قیمت نسبت به نرخ روز شنبه به رقم 30 هزار و 410 تومان رسید. عده‌ای از تحلیلگران و کارشناسان ارزی حضور نرخ دلار در کانال 30 هزارتومانی را نامطمئن می‌دانند. این افراد با اشاره به مواردی چون نوسانات زیاد نرخ این ارز در کانال مذکور، تاثیر انتظارات تورمی در افزایش نرخ این ارز و همچنین فضای آشفته معاملات ارزی در روزهای گذشته معتقدند که در صورت انتشار اخبار سیاسی مثبت و جریان‌ساز یا بازگشت آرامش به فضای معاملات ارزی احتمال خروج نرخ این ارز از کانال 30 هزارتومانی و بازگشت به سطوح قیمتی کانال 29 هزارتومانی وجود دارد. در سوی دیگر اما برخی دیگر از کارشناسان ارزی افزایش قیمت دلار آزاد را توجیه‌پذیر می‌دانند. این افراد بر این باورند که افزایش شاخص جهانی دلار که در راستای افزایش نرخ بهره آمریکا صورت گرفته در کنار تغییر سیاست‌های حمایتی دولت و افزایش قیمت کالاهای اساسی همچون آرد و لبنیات، می‌توانند حضور نرخ دلار در کانال 30 هزار تومان یا حتی کانال‌های بالاتر را توضیح دهند. روز دوشنبه دلار تا 30 هزار و 700 تومان نیز دادوستد شد اما در روزهای پایانی هفته، نوسانات کاهشی را به ثبت رساند تا شاهد موج سینوسی اسکناس آمریکایی در این مرز مرموز طی دادوستدهای هفته گذشته باشیم. با این عملکرد، دلار هفته چهارم اردیبهشت‌ماه را با کاهش قیمت دودرصدی پایان داد.

باخت سکه با فشار طلای جهانی

سکه اما در هفته‌ای که گذشت با اثرپذیری بالا از نوسانات کاهشی قیمت اونس جهانی طلا، بیش از چهار درصد ارزان‌تر معامله شد و کانال 14 میلیون‌تومانی را از دست داد. طلای جهانی در نخستین روز کاری (بازار جهانی) هفته گذشته حتی موقتاً به زیر مرز 1800 دلار بر هر اونس نزول کرد. افزایش بازده اوراق قرضه آمریکا و تقویت ارزش دلار آمریکا باعث کاهش تقاضا برای این فلز ارزشمند شده و حتی انتشار آمارهای ناگوار اقتصادی چین که موجب افت دارایی‌های پرریسک‌تر شد و می‌توانست محرک رشد طلا باشد نیز نتوانست مانع افت قیمت آن شود. از این‌رو سکه طلای معامله‌شده در بازار ایران نیز در کشاکش دو عامل نرخ دلار بازار تهران و قیمت جهانی طلا، مغلوب فضای ایجاد‌شده در بازارهای جهانی شد و هفته چهارم اردیبهشت‌ماه را با افت بیش از چهاردرصدی به پایان رساند.

روزهای ناآرام مستاجران

با نزدیک شدن به فصل اوج تقاضا در بازار مسکن، فضایی ناآرام بر این بازار حاکم شده است. ارقام پیشنهادی موجران برای اجاره واحدهای مسکونی، از هم‌اکنون موجب حیرت و سردرگمی بخش زیادی از مستاجرها شده است. هفته گذشته بود که وزیر راه‌و‌شهرسازی اعلام کرد سقف نرخ اجاره مسکن ۲۵ درصد در تهران و ۲۰ درصد در سایر شهرها مصوب شد. این در حالی است که بررسی‌ها نشان می‌دهد مستاجرها در آستانه ورود به فصل اوج جابه‌جایی‌ها در بازار اجاره با افزایش قابل توجه و بیش از ۳۰درصدی در نرخ اجاره‌بهای قرارداد سال قبل مواجه شده‌اند. این افزایش نرخ در برخی فایل‌ها به‌ویژه فایل‌هایی که برای اجاره به مستاجر جدید عرضه شده‌اند بیش از قراردادهای تمدیدی است. فعالان بازار معاملات مسکن می‌گویند بعید است امسال هم مانند دو سال قبل نرخ‌گذاری دستوری در بازار اجاره اثرگذار باشد.

قاسمی همچنین از پیشنهادهای وزارت متبوعش در خصوص افزایش تسهیلات ودیعه و خرید مسکن به دولت خبر داد. وی در این خصوص گفته بود «در بخش وام ودیعه مسکن ما پیشنهاد پرداخت وام ۱۰۰ میلیون‌تومانی را برای شهر تهران ارائه کرده‌ایم. در مورد وام خرید مسکن نیز ما پیشنهاد پرداخت وام ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون‌تومانی را برای شهر تهران ارائه داده‌ایم که امیدواریم دولت با آن موافقت کند». موضوعی که واکنش کارشناسان را به دنبال داشت. کارشناسانی که معتقد بودند این اتفاق در کنار دیگر طرح‌های پرهزینه این وزارتخانه مانند ابرپروژه مسکن ملی و ساخت چهار میلیون خانه در چهار سال می‌تواند ریسکی به بزرگی اقتصاد ایران ایجاد کند. طرح‌هایی به‌شدت پرهزینه بدون مشخص کردن دقیق محل منابع حاصل از آن که می‌تواند موج تورمی دیگری در اقتصاد ایران ایجاد کند. به هر حال روز سه‌شنبه خبر رسید در سومین جلسه شورای‌عالی مسکن به‌ریاست ابراهیم رئیسی با پیشنهاد وزارت راه‌وشهرسازی برای افزایش سقف وام خرید مسکن موافقت شده است.

هفته معمولی کریپتوها

بازار ارزهای دیجیتال در هفته‌ای که گذشت چندان پرنوسان نبودند اما ارزش کل این بازار پس از چند هفته کاهشی، با رشد حدود دو‌درصدی همراه شد. با این حال کوین‌های معروف و بزرگ در این هفته نیز چندان مطلوب ظاهر نشدند. بیت‌کوین به عنوان بزرگ‌ترین ارز دیجیتال، در هفت روز کاری گذشته حدود شش درصد دیگر ارزان شده و حالا 29 هزار دلار دادوستد می‌شود. اتریوم نیز در همین بازه زمانی افت 16‌درصدی را ثبت کرده است. به این ترتیب هفته گذشته بیت‌کوین برای اولین بار در تاریخ، هفتمین کندل قرمز هفتگی پی‌درپی خود را ثبت کرد. پیشتر بیت‌کوین برای هفته‌های متعدد روندی نزولی را تجربه کرده بود، اما در این میان با صعود جزئی نیز همراه می‌شد. در بازار این روزها اما چنین چیزی دیده نمی‌شود. اگرچه بیت‌کوین نسبت به کف قیمتی ۲۵,406 دلاری اخیر خود 17درصد فاصله دارد، اما پادشاه ارزهای دیجیتال این هفته را با هزاران دلار پایین‌تر از هدف قیمتی خود به پایان رساند. در میان خبرهای شنیدنی بازار کریپتوها، هفته گذشته سه نفر از اعضای تیم حقوقی تِرا اخیراً به‌دنبال افت شدید قیمت ارزهای دیجیتال این بلاک‌چین استعفا داده‌اند. یکی از سخنگویان مجموعه تِرا اعلام کرده است: «تِرا هفته پرتنشی را پشت سر گذاشته و برخی از کارکنان طی روزهای اخیر از شغل خود کناره‌گیری کرده‌اند.» هفته گذشته قیمت استیبل‌کوین شبکه ترا (یواس‌تی) و توکن لونا به‌شدت سقوط کرد و در مجموع ۴۰ میلیارد دلار خسارت به بار آورد. همچنین یک توکن به اصطلاح حاکمیتی به نام MKR که برای کمک به اجرایی‌سازی پروژه استیبل‌کوین غیرمتمرکز DAI استفاده می‌شود، در هفته گذشته که شاهد فروپاشی استیبل‌کوین الگوریتمی TerraUSD بودیم که شوک عظیمی را به تن بازارهای ارزهای دیجیتال وارد کرد، حدود ۴۰ درصد افزایش قیمت یافت.

«کارا» در بورس کالا

هفته گذشته سرانجام طلسم عرضه خودرو در بورس کالا شکست و یکی از محصولات شرکت بهمن‌موتور روانه تالار نقره‌ای شد. این خودروساز روز چهارشنبه، با عرضه خودرو دو‌کابین و تک‌کابین کارا به بورس کالا آمد که در مجموع ۲۹ دستگاه کارای دو‌کابین با قیمت پایه ۳۰۱ میلیون تومان و ۲۶ دستگاه کارای تک‌کابین با قیمت پایه ۲۹۱ میلیون تومان به فروش رساند. این درحالی است که قیمت این خودرو در بازار حدود 400 میلیون تومان است. به این ترتیب نه‌تنها قیمت در بورس کالا 25 درصد پایین‌تر از بازار، کشف شد، بلکه تعداد معاملات هم شفاف شد. وقوع چنین رویدادی از آن جهت اهمیت دارد که باز شدن پای خودروسازان به بورس کالا می‌تواند راه را برای عرضه خودرو در این بستر و در نتیجه رها شدن صنعت خودرو کشور از چنگال قیمت‌گذاری دستوری هموار کند. بیراه نیست اگر بگوییم یکی از مسائلی که می‌تواند در مقطع کنونی صنعت خودرو را از دام ورشکستگی نجات دهد، رهایی از یوغ قیمت‌گذاری دستوری است. در سال‌های اخیر توهم کنترل قیمت‌ها به نفع مصرف‌کننده نه‌تنها سبب شده رانت‌خواری و دلالی در بازار خودرو افزایش پیدا کند بلکه سبب شده خودروسازان در شرایط بی‌بهره ماندن از قیمت بازار، با افزایش زیان انباشته در مسیر ورشکستگی قدم بردارند.

قرعه‌کشی خودرو این‌بار از کانال صمت

هفته گذشته فروش خودرو با فرمول جدید کلید خورد و وزارت صمت در «سامانه یکپارچه فروش» کانالی برای خرید مصرفی خودرو طراحی و رونمایی کرد. این سامانه از یکشنبه هفته گذشته فعال و از روز سه‌شنبه اولین طرح فروش آن با عرضه ۳۲ خودرو از محصولات شش خودروساز دولتی و خصوصی اجرا شده است. یکی از اهداف راه‌اندازی این سامانه، حذف سفته‌بازها از مسیر، با هوشمندسازی تخصیص خودرو است؛ به‌طوری‌که به گفته معاون وزیر صمت مالیات بر درآمد اتفاقی، در این سامانه به‌صورت هوشمند قابل پیاده‌سازی است. با وجود تبلیغات زیاد برای آغاز فروش خودرو در این سامانه جدید اما شواهد از موانع زیاد خریداران برای ثبت‌نام و ثبت سفارش و گیرپاژ کردن این سامانه حکایت می‌کرد که با انتقادات زیادی همراه شد.