گروسی در تهران
عراقچی: اصل موضوع غنی‌سازی قابل مذاکره نیست
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز چهارشنبه 27 فروردین در راس هیاتی برای دیدار با مقامات ایرانی از جمله رئیس سازمان انرژی اتمی و وزیر امور خارجه ایران به تهران سفر کرد. سفر گروسی در حالی انجام می‌شود که اولین دور گفت‌وگوهای ایران و آمریکا بعد از خروج یک‌طرفه آمریکا از برجام و تشدید تحریم‌ها و افزایش تنش در منطقه، روز شنبه ۲۳ فروردین به میزبانی و میانجیگری مسقط برگزار شد. آن‌گونه که ایسنا گزارش داده: دو طرف بعد از برگزاری دور اول مذاکرات، این گفت‌وگوها را مثبت و سازنده اعلام کردند و قرار است دور دوم این مذاکرات ۳۰ فروردین در مسقط با حضور هیات‌های دو کشور به سرپرستی «سید عباس عراقچی»، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و «استیو ویتکاف»، فرستاده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در امور منطقه غرب آسیا برگزار شود. گروسی آخرین‌بار در آبان ۱۴۰۲ به تهران سفر کرد و ضمن دیدار با «مسعود پزشکیان»، رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، عراقچی و «محمد اسلامی»، رئیس سازمان انرژی اتمی، برای اولین‌بار از تاسیسات غنی‌سازی نطنز و فردو بازدید کرد. در حالی که ایران در سفر آبان‌ماه گروسی، همکاری‌ها و دسترسی‌های فراپادمانی را در اختیار مدیرکل قرار داد و توافقات قابل‌توجهی برای حل‌وفصل سوال‌های پادمانی به‌طور شفاهی به دست آمده بود، اما در نشست فصلی شورای حکام در اول آذر ۱۴۰۲، قطعنامه دیگری به پیشنهاد سه کشور اروپایی و آمریکا، علیه ایران صادر شد. بر اساس این قطعنامه، آژانس مدعی شد تعاملات متعدد آژانس با ایران برای حل مسائل پادمانی از سال ۲۰۱۹ تاکنون حل نشده و این موضوع توانایی آژانس را برای راستی‌آزمایی این موضوعات تضعیف کرده است. این قطعنامه همچنین به قطعنامه‌های شورای حکام در ۱۹ ژوئن ۲۰۲۰ و ۸ ژوئن ۲۰۲۲، ۱۷ نوامبر ۲۰۲۲ و ۵ ژوئن ۲۰۲۴ اشاره دارد که در آن، از ایران خواسته شده بود به‌طور «کامل» با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری کند و بر ضرورت و فوری بودن راستی‌آزمایی عدم انحراف مواد هسته‌ای در ایران تاکید می‌کرد. شورای حکام در این قطعنامه‌ها از ایران خواسته بود که به‌سرعت برای انجام تعهدات قانونی خود اقدام کند و تمام اقدامات لازم را برای حل‌وفصل مسائل باقی‌مانده انجام دهد. در این قطعنامه ادعا شده است، ایران توضیحات فنی معتبر برای وجود ذرات اورانیوم با منشأ انسانی در چندین مکان اعلام‌نشده در کشور را ارائه نکرده است. همچنین مدیرکل موظف به تهیه یک «گزارش جامع» و به‌روز‌شده درباره وجود یا استفاده بالقوه از مواد هسته‌ای اعلام‌نشده مرتبط با مسائل گذشته و جاری برنامه هسته‌ای ایران، نهایتاً تا بهار ۲۰۲۵ یعنی ماه ژوئن (نیمه خرداد) شد. از این‌رو درخواست‌های متعدد مدیرکل برای سفر به ایران و در نهایت موافقت تهران با این سفر برای هفته جاری را باید در راستای تهیه گزارش جامع، دانست.
واکنش عراقچی به اظهارات اخیر مقام‌های آمریکا
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، در پایان جلسه هیات دولت با حضور در جمع خبرنگاران در مورد مواضع این روزهای مقام‌های آمریکا گفت: در جلسه مذاکره باید از نظرات واقعی آمریکایی‌ها مطلع شویم. آن‌گونه که ایلنا گزارش داده: وزیر امور خارجه گفت: اگر آمریکایی‌ها با مواضع سازنده‌ای بیایند من امیدوار هستم که بتوانیم مذاکره در مورد چهارچوب یک توافق محتمل را شروع کنیم؛ اگر نه، همچنان با مواضع متناقض و متضاد، به مشکل خواهیم خورد. وی درباره اظهارات ویتکاف درباره غنی‌سازی صفر گفت: در این فاصله مواضع متناقض شنیدیم. آقای ویتکاف چند جور صحبت کرده است. مواضع واقعی پشت میز مذاکره مشخص می‌شود. عراقچی همچنین در پاسخ به این سوال که هدف شما از سفر به روسیه چیست، گفت: هدف من انتقال پیام مکتوب مقام معظم رهبری به رهبری روسیه است و این پیام به امید خدا در ملاقات با آقای ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه به او ارائه خواهد شد. وزیر امور خارجه درباره تداوم فشار بر ایران در طول مذاکرات نیز گفت: هم موضع و هم عملکرد ما روشن است. با اعمال فشار هیچ دستاوردی نخواهند داشت. اگر مذاکره بر مبنای موضع برابر و در فضای محترمانه باشد، می‌تواند پیش برود اما از طریق فشار و تحمیل مواضعشان چیزی حاصل نخواهد شد و این را ما هم در عمل و هم در مواضعمان ثابت کردیم. ما در کمال خونسردی و در کمال آرامش و بدون آنکه تحت تاثیر هیچ فشار و جریانی باشیم در مذاکرات حاضر می‌شویم. عراقچی در پاسخ به این سوال که آیا در دور نخست مذاکرات غیرمستقیم ایران و ایالات‌متحده در مورد میزان غنی‌سازی در داخل ایران نیز صحبتی شده است، گفت: آنچه مسلم است، غنی‌سازی ایران یک امر واقعی، پذیرفته‌شده و حقیقی است و ما برای اعتمادسازی درباره نگرانی‌های احتمالی آماده هستیم ولی اصل موضوع غنی‌سازی قابل مذاکره نیست.
جنون تعرفه ۲۴۵درصدی آمریکا
لین جیان، سخنگوی وزارت امور خارجه چین، در پاسخ به پرسشی درباره بیانیه کاخ سفید مبنی بر اینکه چین در نتیجه اقدامات تلافی‌جویانه خود اکنون با تعرفه ۲۴۵درصدی بر واردات مواجه است، بیان کرد: شما می‌توانید از طرف آمریکایی ارقام نرخ مالیات خاص را بخواهید. او در ادامه گفت: چین بارها موضع قاطع خود را در مورد مسئله تعرفه اعلام کرده است. جنگ تعرفه‌ای از سوی آمریکا آغاز شد. ایالات‌متحده اگر واقعاً می‌خواهد مسائل را از طریق گفت‌وگو حل کند، اعمال حداکثر فشار را متوقف کند. آن‌گونه که ایرنا گزارش داده: این دیپلمات چینی اضافه کرد: پکن اقدامات متقابل لازم را برای حفظ حقوق و منافع مشروع خود و انصاف و عدالت بین‌المللی انجام داده که کاملاً منطقی و قانونی است. تعرفه‌ها و جنگ‌های تجاری برنده‌ای ندارند. چین نمی‌خواهد با این جنگ‌ها مقابله کند اما از آنها نمی‌ترسد. کاخ سفید ساعات پایانی روز سه‌شنبه (26 فروردین) به وقت محلی اعلام کرد: اکنون چین با تعرفه ۲۴۵درصدی بر واردات به آمریکا در نتیجه اقدامات تلافی‌جویانه خود مواجه است. روز اول، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات‌متحده سیاست تجاری «اول آمریکا» را آغاز کرد تا اقتصاد را دوباره عالی کند. سخنگوی کاخ سفید پیش از این در یک نشست خبری عنوان کرد: ترامپ می‌گوید که توپ در زمین چین است تا تصمیم بگیرد آیا می‌خواهد به یک توافق در مورد تعرفه‌ها با آمریکا برسد یا خیر. کارولین لویت به نقل از رئیس‌جمهوری آمریکا اضافه کرد که چین نیاز به توافق دارد، نه آمریکا؛ چرا که این کشور آسیایی و سایرین چیزی که ایالات‌متحده دارد را می‌خواهند؛ مشتری آمریکایی. سخنگوی کاخ سفید در ادامه تاکید کرد که ترامپ آماده توافق با پکن است اما چین است که نیاز به توافق دارد چرا که آنها پول آمریکا را نیاز دارند.
آمادگی برای عملیاتی کردن توافقات ایران و تاجیکستان
علی‌اکبر احمدیان، دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان روز 26 فروردین در دیدار با سرلشکر امامعلی صابرزاده، وزیر دفاع جمهوری تاجیکستان، با اشاره به روابط گرم و برادرانه دو کشور هم‌زبان و دارای سابقه مشترک تمدنی و فرهنگی بر ارتقای سطح روابط سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، دفاعی، علمی و فناوری و امنیتی دو کشور تاکید کرد. آن‌گونه که تسنیم گزارش داده: وی با تشریح زمینه‌های فراوان همکاری‌های دوجانبه و منطقه‌ای به خصوص در حوزه مقابله با تروریسم، به سفر اخیر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور کشورمان به تاجیکستان اشاره و مراتب آمادگی جمهوری اسلامی ایران بر عملیاتی کردن توافقات صورت‌گرفته را اعلام کرد. احمدیان همچنین در این دیدار، از حل‌وفصل اختلافات مرزی تاجیکستان با برخی کشورهای همسایه که تقویت‌کننده صلح و ثبات در منطقه آسیای مرکزی است، ابراز خرسندی و رضایت کرد. سرلشکر امامعلی صابرزاده، وزیر دفاع تاجیکستان نیز به اراده رهبر تاجیکستان برای تقویت مناسبات همه‌جانبه سیاسی، دفاعی و اقتصادی و امنیتی با جمهوری اسلامی ایران اشاره و فرصت‌ها و تهدیدهای مشترک دو کشور را عامل تحریک و تقویت بیشتر روابط دانست.
تکاپوی عربستان
اخیراً رویترز به نقل از سه منبع آگاه مدعی شد که ریاض قصد دارد تمامی بدهی‌های سوریه به بانک جهانی را تسویه کند. به باور گروهی از ناظران این اقدام می‌تواند زمینه را برای پرداخت میلیون‌ها دلار کمک‌های مالی برای بازسازی و حمایت از اقتصاد بیمار و نیمه‌فلج سوریه فراهم کند. آن‌گونه که اعتماد گزارش داده: به ادعای این منابع این اقدام همچنین ممکن است نشانه‌ای از آغاز تحقق حمایت‌های حیاتی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس از سوریه باشد. در عین حال اما یک سخنگوی وزارت دارایی عربستان در واکنش به این ادعا به رویترز گفت: «ما درباره شایعات اظهارنظر نمی‌کنیم، زمانی که این موضوعات رسمی شوند اعلامیه‌هایی صادر خواهیم کرد.» انتشار چنین اخباری در حالی صورت می‌گیرد که طرح‌های مشابهی، ازجمله ابتکار دوحه برای تسویه بدهی‌های سوریه، پیشتر به دلیل ابهامات ناشی از تحریم‌های ایالات‌متحده به حالت تعلیق درآمده بود. همزمان، وب‌سایت میدل‌ایست المانیتور در گزارشی نوشت: سوریه همچنان با 15 میلیون دلار بدهی معوقه به بانک جهانی مواجه است و پرداخت این بدهی پیش‌شرط دریافت هرگونه کمک مالی یا فنی از این نهاد بین‌المللی محسوب می‌شود. در این شرایط و در حالی که دمشق با کمبود ارز خارجی دست‌وپنجه نرم می‌کند، پیشتر طرح‌هایی برای تسویه این بدهی از طریق آزادسازی دارایی‌های بلوکه‌شده در خارج کشور مطرح شده بود. اما این تلاش‌ها تاکنون به نتیجه نرسیده است. در همین حال رویترز نیز با انتشار گزارشی مدعی شد سوریه قصد دارد با هدف حضور در نشست‌های فصلی بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول که اواخر این ماه برگزار می‌شود، یک هیات عالی‌رتبه به واشنگتن بفرستد. این سفر اولین دیدار مقامات سوری از ایالات‌متحده از زمان برکناری بشار اسد است. با این همه هنوز مشخص نیست که آیا هیات سوری با مقامات ایالات‌متحده ملاقات خواهد داشت یا خیر، چرا که تحریم‌های سخت‌گیرانه ایالات‌متحده که در دوران حکومت بشار اسد اعمال شدند، همچنان پابرجا هستند.