تحکیم روابط دو تمدن
رئیس‌جمهور ایران پس از ۱۲ سال به مصر رفت
سفر 28 آذر مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور ایران به مصر به منظور شرکت در نشست منطقه‌ای «دی ۸» اگرچه با تمرکز بر تقویت همکاری‌ها میان کشورهای در حال توسعه اسلامی طراحی شده، اما تحولات جاری منطقه که غرب آسیا را در یک پیچ تاریخی قرار داده به اندازه کافی برای ناظران مهم است که نگاه‌ها را به «قصر عابدین» و مهمان ایرانی آن معطوف کند. آن‌گونه که ایرنا گزارش داده: مسعود پزشکیان دومین رئیس‌جمهوری است که در تاریخ بیش از چهار دهه‌ای جمهوری اسلامی ایران با این ماموریت رهسپار قاهره می‌شود تا شانس برقراری «وفاق» را این‌بار بر فضای سرد حاکم بر رابطه ایران و مصر بیازماید. تهران و قاهره در سال‌های اخیر به نظر می‌رسد گام‌های استواری را در احیای روابط دیپلماتیک برداشته‌اند. سررشته این عزم با حضور وزیر خارجه مصر در تهران برای ادای احترام و حضور در مراسم تشییع رئیس‌جمهور ایران، شهید رئیسی و وزیر خارجه فقید، حسین امیرعبداللهیان تا دیدار عبدالفتاح السیسی با رئیس‌جمهور پزشکیان در کازان روسیه و سفر عباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان به مصر، امتداد یافته است. این حجم از ملاقات‌های دیپلماتیک در فاصله‌ای اندک در تاریخ روابط دو کشور کمتر سابقه داشته است. از این منظر، قاهره شاید در این مقطع زمانی خاص یک مقصد ویژه برای دیپلماسی ایران محسوب شود، به‌ویژه اینکه اتفاقات پرشتاب منطقه ازجمله در سوریه دریچه‌ای برای نزدیکی دو بازیگر گشوده است. با شعله‌ور شدن تنش در غرب آسیا که این جغرافیای خاص را در یکی از بحرانی‌ترین شرایط تاریخی خود قرار داده است جمهوری عربی مصر پذیرای مهمانانی ویژه از ایران است؛ در روزهایی که پس از سپری کردن فرازوفرودها در روابط، تهران و به‌ویژه قاهره تصمیم گرفته باشند فصل تازه‌ای در رابطه خود رقم بزنند.
تصویب قطعنامه تعیین حق سرنوشت فلسطینیان
مجمع عمومی سازمان ملل متحد با تصویب قطعنامه‌ای با اکثریت قاطع، حق مردم فلسطین برای تعیین سرنوشت خود را تایید کرد. آن‌گونه که ایسنا گزارش داده: طبق رای‌گیری در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، در مجموع ۱۷۲ کشور به این قطعنامه رای مثبت دادند، در حالی که تنها هفت طرف از جمله رژیم صهیونیستی، ایالات‌متحده، میکرونزی، آرژانتین، پاراگوئه و پاپوآ گینه نو با آن مخالفت کردند و هشت کشور از جمله اکوادور، لیبریا، توگو، تونگا، پاناما، پالائو، تووالو و کریباتی رای ممتنع دادند. طبق گزارش خبرگزاری فلسطینی «وفا»، به‌طور کلی حضور دولت‌های راست افراطی در آرژانتین، پاراگوئه و اکوادور در مخالفت آنها با این قطعنامه و همچنین سایر قطعنامه‌های مربوط به حقوق بشر تاثیرگذار بوده است. همچنین گزارش شده که تصویب این قطعنامه بیانگر اشغالگری و فعالیت‌های استعماری رژیم صهیونیستی است که مانع دستیابی مردم فلسطین به حق تعیین سرنوشت خود و زندگی با عزت در یک کشور مستقل می‌شود. این قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل بر رای مشورتی دیوان بین‌المللی دادگستری تاکید کرده و به این ترتیب اشغال سرزمین‌های فلسطینی توسط رژیم صهیونیستی را غیرقانونی اعلام می‌کند و خواستار پایان فوری آن به دلیل تاثیر مخرب آن بر توانایی مردم فلسطین برای استفاده از حق تعیین سرنوشت خود شده؛ حقی که از طریق منشور سازمان ملل و قوانین بین‌المللی تضمین شده است. وزارت خارجه فلسطین ضمن استقبال از تصویب این قطعنامه از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد، تاکید کرد این قطعنامه «حق اساسی و مسلم و همچنین سنگ‌بنای منشور سازمان ملل است». این وزارتخانه در شرایطی که ملت فلسطین در حال تحمل نسل‌کشی و نقض مداوم تمامی حقوق خود هستند، از کشورهایی که از این قطعنامه حمایت کردند و به آن رای مثبت دادند، قدردانی کرد. وزارت خارجه فلسطین از کشورهایی که از این قطعنامه حمایت نکردند و رای منفی دادند، خواست در مواضع خود تجدیدنظر کرده و در راستای قوانین بین‌المللی به اکثریت اخلاقی بپیوندند.
کمپین فشار حداکثری زیر تیغ؟
نشنال اینترست در راستای تبیین سیاست خاورمیانه‌ای ترامپ و مشخصاً رویکرد او در قبال ایران یادداشتی منتشر کرده است. آن‌گونه که اعتماد گزارش داده است: در این یادداشت آمده که وقتی سخن از ایران به میان می‌آید، تحلیلگران انتظار دارند که ترامپ آماده باشد ایران را به‌مراتب بیشتر از دولت اول ریاست‌جمهوری‌اش تحت رویکردهای تهاجمی خود قرار دهد. این گزاره زمانی تقویت می‌شود که احتمالاً در کابینه او با شاهین‌های ضدایرانی چون روبیو و والتز روبه‌رو شویم، چراکه این ادعا همچنان مطرح است که این دو نیز متعهد شده‌اند که فشار اقتصادی را مجدداً علیه تهران از سر بگیرند. در عین حال اما دولت دوم ترامپ ممکن است برای اعمال سیاست موسوم به فشار حداکثری علیه تهران به دلیل حمایت‌های روسیه و چین از ایران با چالش‌هایی مواجه شود، چراکه به گزارش این نشریه این‌بار احتمالاً مسکو و پکن نیز مخالف تحریم‌های ایران باشند و حتی ممکن است تهران را در درگیری احتمالی با آمریکا یاری کنند. این در حالی است که احتمالاً عربستان و دیگر اعراب خلیج‌فارس سیاست تنش‌زدایی را با ایران پیگیری کنند. در نتیجه اگر به دلیل پافشاری‌های تل‌آویو پای واشنگتن مجدداً به درگیری‌های خاورمیانه کشانده شود، این احتمال قوی به نظر می‌رسد که ترامپ با چالش‌های درونی جدی مواجه شود. او بارها در کمپین انتخاباتی خود وعده داده بود که مجوز عبور ایران از آستانه گریز هسته‌ای را نخواهد داد، اما بنابر گزارش ادعایی نشنال اینترست به نظر می‌رسد که ترامپ تمایلی به ورود به درگیری نظامی با ایران ندارد. این در حالی است که همزمان مایک پنس، معاون رئیس‌جمهور منتخب در پروژه 2025، طرحی را طراحی کرده که خواهان تحریم ایران است، اما همچنان به اقدام نظامی (ادعایی) اشاره‌ای نشده است. این در حالی است که متحدان عرب، آمریکا را تحریک می‌کنند تا برای تامین امنیت خود در برابر تهدیدات (ادعایی) تهران تلاش خود را بیشتر کند. از این‌رو این گزاره که ممکن است ترامپ تصمیم بگیرد اسرائیلی‌ها را برای موافقت با راه‌حل دو کشوری تحت فشار قرار دهد بعید به نظر نمی‌رسد.
هشدار درباره طراحی آمریکا و اسرائیل
سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در ادامه رایزنی‌های خود در حاشیه اجلاس سازمان کشورهای اسلامی در حال توسعه (D8) در قاهره پایتخت مصر، با «محمد اسحاق‌دار» معاون نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه پاکستان دیدار کرد. آن‌گونه که هم‌میهن گزارش داده: عراقچی در این دیدار با اشاره به حساسیت شرایط منطقه ناشی از تشدید تجاوزگری رژیم صهیونیستی تاکید کرد: متاسفانه با تداوم حمایت همه‌جانبه آمریکا و برخی کشورهای غربی شاهد هستیم که رژیم متجاوز اسرائیل در حال نابودی زیرساخت‌های دفاعی و اقتصادی سوریه و ادامه جنایات خود در غزه و لبنان است. وزیر امور خارجه با اشاره به بیانیه مشترک کشورهای ضامن روند آستانه و چند کشور عربی منطقه در دوحه در حمایت از حاکمیت ملی و تمامیت سرزمینی سوریه، بر نگرانی همه کشورهای منطقه از اوضاع کنونی سوریه تاکید کرد و افزود شاهد طراحی آمریکایی و صهیونیستی برای تجزیه و تضعیف کشورهای اسلامی به‌نفع رژیم صهیونیستی هستیم که زمینه‌ساز گسترش مجدد پدیده شوم تروریسم داعشی در منطقه است. محمد اسحاق‌دار، معاون نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه پاکستان نیز در ابتدای این دیدار از میزبانی شایسته و برگزاری موفق اجلاس اخیر وزرای خارجه سازمان همکاری اقتصادی (اکو) در مشهد مقدس تقدیر و ابراز امیدواری کرد نتایج و توافق‌های حاصله در این نشست موجب تقویت بیش از پیش روابط کشورهای منطقه در ابعاد مختلف شود. وزیر امور خارجه پاکستان با اشاره به موضع صریح این کشور در قبال تحولات جاری در منطقه ازجمله در مورد اوضاع سوریه و محکومیت تجاوزات رژیم صهیونیستی، خواستار تقویت رایزنی و همکاری کشورهای اسلامی برای محکومیت این تجاوزات و حمایت از مردم در فلسطین، لبنان و سوریه شد. وزیران امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و پاکستان همچنین با مرور موضوعات در دستور کار اجلاس کشورهای اسلامی در حال توسعه در قاهره، به حساسیت روند تحولات در منطقه به‌خصوص تشدید تجاوزات و جنایات اسرائیل در غزه و لبنان و سوریه پرداختند و بر ضرورت بهره‌برداری از فرصت اجلاس قاهره برای تداوم هم‌افزایی بین کشورهای بزرگ اسلامی به‌خصوص جمهوری اسلامی ایران و پاکستان برای دفاع از منافع و مصالح کشورهای منطقه و جهان اسلام تاکید کردند.
بیانیه ضدایرانی تروئیکای اروپا
تروئیکای اروپا طی بیانیه‌ای مشترک، بدون اشاره به بدعهدی‌ها و انفعال طرف غربی در قبال اجرای برجام، از ایران خواستند آنچه «مسیر تنش‌زایی هسته‌ای» خوانده شده است را متوقف کند. آن‌گونه که ایلنا گزارش داده:
آلمان، فرانسه و انگلیس در این بیانیه که پیش از بررسی برنامه هسته‌ای ایران در شورای امنیت و ارائه گزارش دبیرکل سازمان ملل درباره قطعنامه ۲۲۳۱ صادر شد، خواستار همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، توقف روند فعلی برنامه هسته‌ای، کاهش تنش و بازگشت ایران به مسیر دیپلماسی شدند. تروئیکای اروپا به‌رغم تاکید مکرر ایران بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای این کشور، مدعی شد که غنی‌سازی ۶۰درصدی ایران توجیه غیرنظامی نداشته و ذخایر اورانیوم با غنای بالا به تهران امکان می‌دهد تا در مدت کوتاهی مواد شکافت‌پذیر کافی برای تولید سلاح هسته‌ای را در اختیار داشته باشد. تروئیکای اروپایی همچنین در ادامه مواضع بی‌اساس خود، نصب سانتریفیوژهای پیشرفته در ایران را گامی خطرناک دانسته و هشدار دادند که این اقدام‌ها، توافق هسته‌ای را به‌طور جدی تضعیف کرده و تنش‌ها را تشدید می‌کند. این سه کشور بدون اشاره به موضع منفعلانه خود، خواستار اجرای کامل تعهدات ایران در چهارچوب توافق‌های پیشین شده و مدعی شدند که عدم همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی طی سال‌های گذشته تلاش‌های جهانی برای منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را تضعیف کرده است. این سه کشور با تکرار ادعاها درباره ماهیت برنامه هسته‌ای ایران، اعلام کردند که به دنبال راه‌حلی دیپلماتیک هستند تا مانع از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای شوند.