تجارت با ارزهای ملی
آیا قیمت بنزین در سال آینده افزایش پیدا می‌کند؟
اصغر ابوالحسنی، قائم‌مقام بانک مرکزی کشورمان، در اجلاس بین‌المللی معاونان روسای بانک‌های مرکزی گروه بریکس، ضمن ابراز قدردانی از ریاست دوره‌ای برزیل و همچنین تیم اجرایی آفریقای جنوبی تصریح کرد: موفقیت بزرگ بریکس در توسعه عملی مناسبات پولی و بانکی و اجرایی کردن توافقات انجام‌شده در نشست روسای بانک‌های مرکزی این گروه بزرگ اقتصادی در مسکو، گامی بزرگ در جهت کارایی، انسجام و تاثیر جهانی بریکس به شمار می‌رود. آن‌گونه که ایسنا گزارش داده: وی با تاکید بر ضرورت ایجاد یک دبیرخانه دائمی یا نهاد مالی مستقل برای گروه اقتصادی بریکس افزود: هم‌اکنون بریکس به یک قدرت عظیم در اقتصاد جهانی به دلیل نقش مهم اعضای آن در اقتصاد جهانی تبدیل شده و تلاش‌های جمعی ما به مسائل مهمی مانند همکاری اقتصادی، ثبات مالی و توسعه پایدار می‌پردازد. ابوالحسنی ایجاد یک نهاد توسعه‌ای غیربانکی ذیل گروه بریکس را نیز مهم برشمرد و گفت: این نهاد می‌تواند با استفاده از ظرفیت تخصصی کشورهای عضو و سایر ظرفیت‌های موجود که در رشد جمعی ما نقش اساسی دارند، انجام مطالعات عمیق‌تر در مورد موضوعات مهم را تسهیل کند. قائم‌مقام بانک مرکزی کشورمان در این اجلاس همچنین راهکارهای اجرایی و عملی برای استفاده از ارزهای ملی در تسویه‌حساب‌های تجاری، ایجاد یک پیامرسان مالی مستقل، ادغام سیستم‌های پرداخت و پتانسیل ایجاد ارزهای دیجیتال بانک‌های مرکزی (CBDC) عضو گروه بریکس را در قالب تفاهم‌های به‌عمل‌آمده میان روسای بانک‌های مرکزی اعضای بریکس در نشست اخیر مسکو ارائه کرد. ابوالحسنی تاکید کرد: قطعاً این راه‌حل‌های راهبردی و اجرایی می‌توانند نظام پولی و مالی بین‌المللی را در جهت توسعه مناسبات بانکی و پولی و تجاری میان اعضای بریکس، متحول کنند. وی خاطرنشان کرد: تصمیمات گروه بریکس در شرایطی که سرعت تغییرات و تحولات پولی و مالی بین‌المللی شتاب گرفته، می‌تواند موجب تقویت اتحاد و افزایش کارایی کشورهای عضو بریکس شده و تضمین کند که بریکس همچنان چراغ راه همکاری و پیشرفت در عرصه جهانی است. در این اجلاس مقامات کشورهای عضو بریکس از جمله ایران، چین و روسیه بر تجارت با ارزهای داخلی تاکید کردند. اتصال شبکه‌های پرداخت کارتی و همکاری‌های مالی و پولی که هم‌اکنون در دستور کار ایران و روسیه قرار دارد نیز مورد تاکید اعضای گروه بریکس قرار گرفت.
بنزین گران نمی‌شود
محمد بهرامی، نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس گفت: قیمت بنزین در سال آینده افزایش پیدا نمی‌کند و قیمت این فرآورده نفتی برای سال آینده غیر از نرخ کنونی نخواهد بود. آن‌گونه که دنیای اقتصاد گزارش داده: محمد بهرامی یکی از مشکلات ناشی از ناترازی انرژی را فاصله قیمت تمام‌شده با قیمتی که در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرد، دانست و اظهار کرد: هیچ برنامه‌ای برای افزایش قیمت بنزین در سال آینده وجود ندارد اما در نهایت اگر قیمت بنزین واقعی شود، قاچاق نیز کم می‌شود. نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: اگر قیمت‌ها از ابتدا با همان شیب ملایم افزایش می‌یافت، امروز این مشکلات را نداشتیم. وی درباره تعرفه برق و آب نیز گفت: قیمت‌ها در شرایط کنونی به نحوی تنظیم می‌شود که به مردم فشار وارد نشود اما نرخ بخش صنعت بالاتر است. مشکلات اقتصادی از قبل وجود داشته و اینکه اکنون وزیر اقتصاد باید جوابگو باشد بیشتر سیاسی است. وی افزود: اکنون کشور در شرایط جنگ اقتصادی است، بنابراین نیاز است با یک وحدت و همدلی و کمک به یکدیگر هم‌افزایی کنیم تا کشور از این شرایط عبور کند. نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس خاطرنشان کرد: مطرح شدن بحث استیضاح به بازار شوک وارد کرده است و باید برای آرامش بازار همه کمک کنند. بهرامی در ادامه زمان استیضاح را نادرست دانست و افزود: باید فرصت بیشتری به وزیر اقتصاد داد تا ببینیم عملکرد او چگونه خواهد بود. محمد بهرامی، نماینده مردم بویراحمد، دنا و مارگون در مجلس شورای اسلامی گفت: این حق مردم است که دسترسی به سایت‌ها و سکوهای مختلف موانعی همچون فیلتر نداشته باشد. محمد بهرامی در جمع خبرنگاران افزود: «مسئله رفع فیلترینگ در این دولت و مجلس شروع شده تا گام‌به‌گام فیلتر پلت‌فرم‌های مختلف برداشته شود. ما هم موافق رفع فیلترینگ هستیم.» نایب رئیس کمیسیون انرژی همچنین درباره اینکه فیلترشکن‌ها بر ناترازی مصرف برق تاثیرگذارند، توضیح داد: همه ما این قضیه را تجربه کرده‌ایم. هر وقت با گوشی شخصی، فیلترشکن را فعال می‌کنیم باتری آن سریع‌تر تمام می‌شود، بنابراین حتماً این قضیه با درصد بسیار پایینی بر میزان مصرف برق تاثیرگذار است.
واردات خودرو در چهار ماه 700 درصد رشد کرد
در بازه زمانی شروع به کار دولت چهاردهم تاکنون، اهتمام جدی وزارت اقتصاد در حوزه گمرکی بر این بوده تا ضمن تحلیل مشکلات موجود در تجارت خارجی کشور، از حداکثر توان خود در رفع موانع و مشکلاتِ موجود فرآیند ترخیص کالا استفاده کند. بر اساس آمار گمرک، اول شهریور تا پایان دی ۱۴۰۳ مجموع صادرات غیرنفتی ایران با وزنی بیش از ۶۶ میلیون تن، ارزشی بالغ بر 5 /25 میلیارد دلار را به خود اختصاص داده است. آن‌گونه که اعتماد گزارش داده: این در حالی است که واردات کشور طی این مدت با ۲۰ درصد کاهش در وزن نسبت به مدت مشابه سال قبل به ۱۴ میلیون و ۷۲۷ هزار تن رسید. ارزش واردات هم در این مدت 7 /28 میلیارد دلار بوده است. طی این مدت ۲۵ هزار و ۴۴۸ دستگاه خودرو وارد کشور شده است که به لحاظ وزن ۵۷۰ درصد و از حیث ارزش ۶۸۴ درصد رشد نشان می‌دهد. در ۱۰ ماه نخست امسال، تجارت خارجی کشور ۱۵۸ میلیون و ۱۸۰ هزار تن و به ارزش ۱۰۳ میلیارد و ۸۴۶ میلیون دلار بوده است. از مجموع تجارت خارجی کشور، طی ۱۰ ماه امسال بالغ بر ۱۲۷ میلیون و ۳۹۶ هزار تن به ارزش ۴۷ میلیارد و ۷۵۵ میلیون دلار به صادرات اختصاص داشت که از نظر وزن ۱۲درصد و از حیث ارزش ۱۸ درصد افزایش یافت. چین با 3 /12 میلیارد دلار، عراق با ۱۰ میلیارد، امارات متحده عربی با 9 /5 میلیارد و ترکیه با 5 /5 میلیارد دلار عمده‌ترین مقاصد صادرات غیرنفتی ایران بود.
مسکن ۱۴۰۴ در چهار سناریو
امکان تقابل میان ایران و آمریکا در ماه‌های اخیر با روی کار آمدن دوباره ترامپ، بیش از هر زمان دیگری، به نظر می‌رسد. این تقابل می‌تواند در سال 1404 تشدید شود و در «تشدید تحریم‌های نفتی» بروز پیدا کند یا برعکس، در مسیر «مذاکره» تا رسیدن به «گشایش» تغییر یابد. پیش‌بینی‌هایی که برخی کارشناسان سیاست خارجی در این‌باره دارند آن است که «احتمال توافق کامل» پایین است، اما «احتمال نوعی توافق» وجود دارد و در عین حال «احتمال تشدید تنش در منطقه» هم ضعیف به نظر می‌رسد. با این حال بسته به جهت احتمالی این بازیگردان اصلی بازار مسکن 1404 می‌توان چهار سناریو را ترسیم کرد که همه آنها «یک فصل مشترک» دارند و آن «تداوم رکود معاملات با احتمال بالا» است. آن‌گونه که دنیای اقتصاد گزارش داده: سناریوی اول آن است که اوضاع سیاسی در معادلات ایران و کشورهای طرف حساب شبیه سال‌های 1397 تا 1399 شود که در این صورت بازار مسکن در آن مسیر قرار می‌گیرد. البته در این سناریو احتمال اینکه میزان تغییر قیمت مسکن با تورم ملکی آن سال‌ها برابری کند پایین است چون «قدرت خرید تقاضای سرمایه‌ای» به‌شدت پایین‌تر از سطح متوسط قیمت آپارتمان قرار دارد. سناریوی دوم، قرار گرفتن در مسیر مذاکره و شکل‌گیری شرایط برزخ نسبت به آینده مذاکرات و اوضاع سیاسی است که در این صورت چون ریسک سرمایه‌گذاری در بازارهای موازی مسکن بالا می‌رود (شبیه سال 1400)، احتمال اینکه بازدهی بخش مسکن از بقیه بازارها بیشتر شود وجود دارد. اما همه بازارها کم‌رشدی را تجربه خواهند کرد. سناریوی سوم، گشایش سیاسی است که در این صورت مسکن از التهاب قیمت خارج خواهد شد اما تا رسیدن به شرایط نرمال، چیزی در حدود دو سال فاصله خواهد داشت. سناریوی چهارم نیز شرایطی مشابه سال 1403 خواهد بود. در کنار «بازیگردان اصلی»، مولفه تورم تولید مسکن نیز وزن قابل توجهی دارد. در حال حاضر میزان رشد هزینه ساخت‌وساز 5 /1 برابر رشد قیمت فروش مسکن است و این موضوع شرایط تعدیل کاهشی قیمت ملک را دشوار کرده است. به نظر می‌رسد اگر «سختی دسترسی خانوارها به مسکن مناسب و در استطاعت» برای سیاست‌گذار مهم است و دغدغه اول محسوب می‌شود، در این صورت می‌توان انتظار داشت در سال آینده «تصمیمات سیاسی و اقتصادی» حول‌وحوش «رفع این بحران» صورت بگیرد.
ضربه ناترازی انرژی به خاموشی کوره‌های سیمان
امسال با شدت یافتن ناترازی انرژی که محصول غفلت از توسعه زیرساخت‌ها در سال‌های گذشته بوده، بخش‌های مختلف صنعت شاهد افت تولید و فعالیت واحدها و کارخانه‌ها با نیمی از توان تولید هستیم که بازتاب آن در کاهش تولید و صادرات به نمایش درآمده است. آن‌گونه که ایرنا گزارش داده: در این میان صنعت سیمان که نزدیک به ۹۰ سال سابقه تولید در ایران دارد و جزو صنایع مورد نیاز در ساخت‌وسازها محسوب می‌شود، امسال با مشکل قطعی برق و گاز دست‌وپنجه نرم می‌کند. قطعی‌های مکرری که امسال از مهرماه یعنی یک ماه زودتر از سال گذشته شروع شده و همچنان ادامه دارد، به خاموشی ۳۰ تا ۷۰درصدی کوره‌های سیمان منجر شده است. هر چند صنعت سیمان می‌تواند از سوخت‌های جایگزین از جمله مازوت استفاده کند و مازوت در فرآیند تولید سیمان از بین می‌رود اما چالش‌های زیست‌محیطی اجازه بهره‌مندی از سوخت جایگزین را در شرایط قطعی گاز و برق به صنعتگران نمی‌دهد. اکنون تعدادی از کارخانه‌های بزرگ سیمان مانند سیمان تهران، سیمان آبیک، سیمان شمال، فارس، دورود، اصفهان و سپاهان به خاطر عدم تخصیص انرژی مناسب به صورت نیمه‌فعال به حیات خود ادامه می‌دهند. نمودارهای تولید در ۱۰ ماه امسال و مقایسه آن نسبت به مدت مشابه سال گذشته، پرده از وضعیت این صنعت برداشته است و آثار چالش محدودیت‌های برق و گاز را به وضوح نشان می‌دهد؛ هر چند در این زمینه وزارت صنعت، معدن و تجارت سعی کرده است تا با ارائه بسته جبران تولید، با حمایت از این بخش صنعتی به جبران کاهش تولید بپردازند اما همچنان مشکلات این صنعت باقی است و تا پایان فصل سرما ادامه خواهد داشت. علی‌اکبر الوندیان، دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان، با اشاره به اینکه وضعیت ناترازی انرژی همچنان باقی بوده و تغییری نکرده است، می‌گوید: با توجه به سرمای کشور متاسفانه مجدد گاز کارخانه‌های تولید سیمان قطع شده و این روند روزبه‌روز تشدید می‌شود. وی ادامه می‌دهد: هر چند صنعت سیمان می‌تواند در شرایط ناترازی انرژی از سوخت جایگزین استفاده کند اما اجازه مصرف سوخت جایگزین را به صنعتگران نمی‌دهند. از دی‌ماه بود که وضعیت بهبود پیدا کرده بود و کارخانه‌های سیمان با ۵۰ درصد ظرفیت شروع به کار کرده بودند، اما دوباره سرما باعث شد ظرفیت تولید کاهش پیدا کند.