راه‌اندازی سامانه ارز تجاری
فرزین: برای اولین‌بار در کشور، یک بازار واقعی ارزی ایجاد شده است
محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، در گفت‌وگوی ویژه خبری با تشریح آخرین تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌های بانک مرکزی، به راه‌اندازی سامانه ارز تجاری اشاره کرد و گفت: ما در بانک مرکزی، درباره تامین ارز کشور از دو سال قبل، سیاست‌های جدیدی را اتخاذ کردیم. برای مثال، مرکز مبادله ایران را تاسیس و تلاش کردیم بخش بزرگی از نیاز ارزی کشور را در سامانه نیما تامین کنیم. با این اقتصاد کشور نیازمند ایجاد یک بازار ارزی واقعی بود و امروز برای اولین‌بار در کشور، یک بازار واقعی ارزی بر مبنای عرضه و تقاضای واقعی ایجاد شده است. آن‌گونه که ایسنا گزارش داده: وی افزود: در یک سال و نیم گذشته تلاش کردیم یک بازار واقعی ارز در کشور را به وجود آوریم، یک روز، ارز ترجیحی ۲۸ هزار و ۵۰۰تومانی وجود داشت که همچنان برقرار است، یک ارز نیمایی است که پتروشیمی‌ها، پالایشی‌ها و فولادی‌ها ارز خود را در آن عرضه می‌کردند و دیگر صنایع و بخش‌های بازرگانی ارز آنها توافقی بود. در مورد آخر صادرکننده و واردکننده روی یک نرخ با یکدیگر به توافق می‌رسیدند و معمولاً نرخ آن اعلام نمی‌شد. یا حتی در مواردی برای مثال اگر کارخانه‌ای مانند فولاد مبارکه، قصد داشت وارداتی انجام دهد، از محل صادرات خود، واردات و ارز موردنیاز خود را تامین می‌کرد و دیگر نیاز به عرضه ارز و متعاقب آن تقاضا برای ارز نداشت. رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: از آنجا که یک رویه توافقی تامین ارز وجود داشت و نرخ آن اعلام نمی‌شد، بنابراین از سال گذشته، تصمیم به طراحی یک سامانه ارز توافقی گرفته شد که بتواند سیستم حراج، جورسازی و مچینگ را انجام دهد که این کار دشواری بود؛ چراکه هزینه مبادله ارزهایی مانند یوآن و یورو با دلار با یکدیگر تفاوت دارد. به همین دلیل باید شرایطی فراهم می‌شد تا همه این ارزها در آن بازار مبادله شود. فرزین اظهار کرد: درنهایت این بازار ایجاد شد و حدود سه تا چهار ماه پیش آماده به کار شد و به شرکت‌های تجاری گفتیم که به صورت داوطلبانه در این بازار مبادلات خود را انجام دهند و نرخ آن نیز شکل گرفته بود که در محدود ۵۸ تا ۶۱ هزار تومان نرخ مبادلات توافقی در این مدت بود. وی گفت: از آنجا که قرار بود سامانه ارز نیما به بازار ارز توافقی منتقل شود و نرخ آن را به نرخ ارز توافقی نزدیک کنیم، در روز پنجشنبه هفته گذشته طی اطلاعیه‌ای اعلام کردیم که از روز شنبه ۲۴ آذرماه ارز سامانه نیما مانند ارز توافقی آزاد اعلام می‌کنیم تا بر اساس حراج شکل بگیرد و از آنجا که ممکن بود تعارض منافع شکل بگیرد و روی ارزش سهام نیز اثرگذار باشد از قبل آن را اعلام کردیم.
8500 مگاوات از ظرفیت نیروگاه‌ها از مدار خارج شده است
در حال حاضر از یک‌سو با قطع برق بخش خانگی و صنایع مواجهیم و از سوی دیگر، روزانه تعطیلی‌های پیاپی بخش اداری و عمومی کشور به دلیل مدیریت شرایط سوخت زمستانی اعلام می‌شود. آن‌گونه که اعتماد گزارش داده: این سوال مطرح است که چرا با وجود ذخایر عظیم گازی و توانمندی در حوزه انرژی با قطع برق خانگی و صنایع مواجه شده‌ایم و در شرایطی که برای مدیریت سوخت زمستانی، قطع برق در خانه‌ها و صنعت اعمال شده، چرا باز هم با تعطیلی بخش اداری و عمومی کشور روبه‌رو هستیم؟ در حال حاضر روزانه حدود 850 میلیون مترمکعب در پیک تامین، تولید گاز شیرین داریم و این همان گازی است که به شبکه تزریق می‌شود؛ این رقم گاه تا 830 میلیون مترمکعب هم کاهش می‌یابد و گاهی به مرز 860 میلیون مترمکعب هم می‌رسد (رکوردهای اخیر 857 تا 859 میلیون مترمکعبی به ثبت رسیده است)، از این میزان سهم بخش خانگی، تجاری و صنایع جزء به 641 میلیون مترمکعب رسیده و چیزی حدود 200 تا 220 میلیون مترمکعب برای صنایع عمده و نیروگاه‌ها، کشاورزی، حمل‌ونقل و تعهدات صادراتی باقی مانده است. پیش‌بینی می‌شود با ادامه روند فعلی مصرف تا پایان هفته مصرف گاز بخش خانگی، تجاری و صنایع جزء به مرز 680 میلیون مترمکعب برسد و محدودیت گازرسانی به سایر بخش‌ها تشدید شود. اولویت به تامین حداکثری گاز خانگی و پرمصرفی این بخش، موجب شده تا گازرسانی به نیروگاه‌ها و صنایع تا حد زیادی محدود شود. در چنین شرایطی بخشی از ظرفیت صنایع با مازوت در حال تولید هستند، اما اکثر نیروگاه‌های کشور (واحدهای گازی و سیکل ترکیبی) که امکان استفاده از مازوت را ندارند، در شرایطی که گاز کافی برای تولید برق در اختیار نداشته و مخازن گازوئیل آنها نیز با کسری قابل توجه مواجه شده، تولید برق را کاهش داده‌اند. برخی واحدهای نیروگاهی طی روزهای اخیر به دلیل نبود سوخت از مدار خارج شده‌اند و این مسئله به خروج 8500 مگاوات از ظرفیت تولید برق کشور از مدار بهره‌برداری منجر شده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد از مجموع 143 نیروگاه کشور، 17 نیروگاه به دلیل نبود سوخت، از مدار بهره‌برداری خارج هستند که عمدتاً نیروگاه‌های گازی با ظرفیت بالا محسوب می‌شوند. محمد الله‌داد، معاون انتقال و تجارت خارجی توانیر می‌گوید: «مصرف برق ماینرهای غیرمجاز معادل میزان سوخت قاچاق‌شده در کشور است. هر ساعت فعالیت یک ماینر غیرمجاز در خانه معادل مصرف یک لیتر گازوئیل است.» او افزود: «در حال حاضر با شدت زیادی با قاچاق برق مواجه هستیم و بخشی از کسری تامین برق مشترکین به همین علت است.» الله‌داد همچنین خاطرنشان کرد: «تاکنون حدود ۸۰۰ مگاوات از ماینرهای غیرمجاز جمع‌آوری شده که برق مصرفی آنها معادل ظرفیت نیروگاه اتمی بوشهر است.»
تحویل روزانه ۵۰ میلیون لیتر نفت‌گاز به نیروگاه‌ها
محسن پاک‌نژاد، وزیر نفت، با اشاره به روزهای سختی که کشور به مشکل ناترازی انرژی دچار شده است، بیان کرد: امسال سرما زودتر و در آبان در کشور فراگیر شد، به‌طور معمول در اواخر آذر شاهد این مقدار کاهش دما و برودت هوا بودیم. همین عامل یعنی سرمای زودرس سبب شده که بخشی از ذخایر سوخت در نیروگاه‌ها تحت تاثیر قرار گیرد. آن‌گونه که ایلنا گزارش داده: وزیر نفت با بیان اینکه در کنار سرمای شدید و ناترازی انرژی شاهد به ثبت رسیدن رکوردهای جدیدی در زمینه تامین سوخت هستیم، گفت: به‌طور روزانه ۸۵۰ تا ۸۵۵ میلیون مترمکعب گاز وارد شبکه می‌شود و مصرف خانگی هم روز گذشته به ۶۴۰ میلیون مترمکعب رسید که رقم وحشتناکی به نظر می‌رسد. پاک‌نژاد با اشاره به بالا بودن مقدار مصرف در بخش خانگی افزود: چون ظرفیت محدودی داریم، مجبور می‌شویم که در گازرسانی به سایر بخش‌ها مانند نیروگاه‌ها و صنایع عمده محدودیت ایجاد کنیم. وی با بیان اینکه در این ایام، روزانه ۵۰ میلیون لیتر نفت‌گاز به مجموعه نیروگاهی تحویل می‌شود که این مقدار نسبت به مدت مشابه پارسال، رشد ۲۰۰ تا ۲۵۰درصدی داشته است، تصریح کرد: وزارت نفت در تامین گاز و سوخت مایع بهترین عملکرد را داشته و وزارت نیرو نیز تمام تلاش خود را کرده است که کمترین خاموشی را داشته باشیم. وزیر نفت مصرف انرژی در ایران را در مقایسه با میانگین جهانی بالا دانست و تصریح کرد: شاخص شدت انرژی -که بعضاً به اشتباه از آن به عنوان شدت مصرف انرژی یاد می‌شود-، به معنای مقدار انرژی است که کشور به ازای هر واحد جی‌دی‌پی (تولید ناخالص داخلی) به کار می‌گیرد، در کشور ما این شاخص چهار برابر میانگین جهانی است و در ۱۰ کشور نخست که بدترین عملکرد از این حیث را دارند، قرار داریم و در خاورمیانه هیچ کشوری وجود ندارد که در حوزه شدت انرژی، عدد بالاتری از ایران به ثبت رسانده باشد. پاک‌نژاد با بیان اینکه در این شرایط چاره‌ای نداریم جز اینکه با مراجعه به بخش خانگی، تجاری و صنایع غیرعمده مصرف انرژی را مدیریت کنیم، گفت: اکنون بخاری‌هایی در منازل مسکونی وجود دارد که بازدهی زیر ۳۰ درصد دارند و ۷۰ درصد مابقی انرژی دریافتی را تبدیل به دود می‌کند. وی افزود: با وجود تاکیداتی که در مبحث ۱۹ مقررات ملی ساختمان وجود دارد، ساختار ساختمان‌ها به‌گونه‌ای است که از در و پنجره انرژی هدر داده می‌شود.
انتقاد از سرمایه‌فروشی شهرداری تهران
هفته گذشته گزارش حساب‌های درآمد و هزینه هفت‌ماهه شهرداری تهران در صحن شورای شهر تهران ارائه شد. اعداد و ارقام این گزارش حکایت از آن داشت که مدیریت شهری دوره ششم در آخرین سال مدیریت خود نتوانسته آنچنان که وعده داده بود به رونق ساخت‌وساز در پایتخت منجر شود. مجموع درآمدهای ناشی از توسعه شهر یا همان درآمدهای شهرسازی شهرداری تهران تا پایان مهرماه رقمی بالغ بر ۲۵ هزار و ۶۱۷ میلیارد تومان بوده، این رقم نشان‌دهنده سهم ۳۳درصدی این درآمد در پر کردن خزانه شهرداری در هفت ماه نخست امسال است. آن‌گونه که دنیای اقتصاد گزارش داده: در واکنش به گزارش مالی شهرداری، ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران این پرسش را مطرح کرد که دو سال است قانون درآمد پایدار شهرداری ابلاغ شده، تاثیرش در این گزارش کجا دیده می‌شود؟ این گزارش حکایت می‌کند که متاسفانه روند چند دهه گذشته در شهرداری‌های کشور از جمله در شهرداری تهران ادامه پیدا کرده و درآمدهای ما همچنان از محل منابع شهر تامین می‌شود و در هیچ جای این گزارش تاثیر تعیین‌کننده‌ای در قانون درآمد پایدار شهرداری مشاهده نمی‌کنیم. لطف‌الله فروزنده معاون مالی اداری شهرداری تهران با یک هفته تاخیر در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشته: «آقای امانی با شناختی که از شهرداری دارند و عملکردی که از دوره ایشان و همکارانشان مقابل چشم ماست، خیلی خوب می‌دانند که عملکرد مالی شهرداری تهران در این دوره «افتخارآمیز» است. جای تعجب و تاسف است که با طرح مباحث بی‌ربط و نادرست در صحن شورا دستاوردهای مدیریت شهری را با بی‌انصافی تخریب می‌کنند.» امانی هم در پاسخ وی نوشت: «آقای فروزنده تاکنون در حال تکمیل و افتتاح پروژه‌های باقی‌مانده دوره ما هستید! از ۷۶ هزار میلیارد درآمد ادعایی، ۲۲ هزار مالیات اهدایی دولت، ۲۶ هزار شهرفروشی، ۱۱ هزار فروش دارایی شهر و ۱۰ هزار میلیارد وام بوده، ای کاش اندکی دانشِ اقتصاد شهری داشتید تا پاسخی منطقی می‌دادید.»