نقش اعتراض
ناآرامی‌ها چه اثری روی اقتصاد گذاشتند؟
آیسان تنها: ماه‌ها پیش از شکل‌گیری اعتراضات، تحلیلگران اقتصاد به مجموعه تصمیم‌گیران هشدار می‌دادند که روند اقتصاد ایران به مسیری می‌رود که ممکن است به شکل‌گیری اعتراضات اجتماعی گسترده بینجامد. تجربه سال‌های متوالی تورم دورقمی فزاینده به همراه رشد کم ناپایدار به تضعیف چشمگیر قدرت خرید خانوار منجر شده است. این وضعیت در کنار افزایش نابرابری و بالا بودن شاخص ادراک فساد در ایران، نارضایتی‌های گسترده‌ای را در میان گروه‌های مختلف مردم ایجاد کرده است.
اثر خیزش بر اقتصاد
در وقایع اخیر نیز گرچه مسائل اجتماعی و فرهنگی محرک بروز اعتراضات بود ولی ناظران مسائل اقتصادی را هم در شکل‌گیری این خیزش موثر می‌دانستند.
حالا و با گذر بیش از سه ماه از آغاز اعتراضات برخی سیاستگذاران و چهره‌های سیاسی از اثر منفی اعتراضات بر اقتصاد کشور سخن می‌گویند. گویی این اعتراضات بوده که اقتصاد ایران را به هم ریخته است. از آغاز اعتراضات تاکنون قیمت دلار حدود ۲۰ درصد رشد داشته است. این موضوعی است که علی صالح‌آبادی، رئیس کل بانک مرکزی آن را به اعتراضات مرتبط می‌داند. به گفته او اعتراضات در افزایش نرخ ارز اثرگذار بوده است. همچنین محمدحسین صفارهرندی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز پیش‌تر بیان کرده بود که اگر اعتراضات رخ نمی‌داد تا پایان سال به ثبات می‌رسیدیم. هنوز مشخص نیست که با استناد بر چه شواهدی رسیدن به ثبات اقتصادی برای پایان سال در ایران پیش‌بینی شده است. با این حال می‌توان در مجموع اثر اعتراضات بر اقتصاد را از جهت نااطمینانی سیاسی ایجادشده بررسی کرد. این اعتقاد وجود دارد که با وجود اعتراضات مجموعه نظام تصمیم‌گیری در ایران قادر بود به نحوی رفتار کند که اقتصاد ایران آسیب کمتری از این وقایع متحمل شود. مثلاً اینکه تصویر شفاف‌تری از آینده روابط خارجی و رفع تحریم‌ها ارائه دهد. یا به طرق قانع‌کننده‌ای عزم جزم نظام سیاسی برای پایان دادن به رویه‌های فسادآلود را اثبات کند.
با این حال رویکرد نظام سیاسی به این‌سو نرفت و حتی با اقداماتی به شرایط نامساعد اقتصاد ایران دامن زد. اقداماتی مانند ایجاد اخلال گسترده در اینترنت که به آسیب رسیدن به هزاران کسب‌وکار اینترنتی منجر شد. با این همه کارشناسان اقتصادی بر این باور هستند که مسائل اقتصاد ایران بسیار مهم‌تر و پیچیده‌تر از آن هستند که از اعتراضات اثر قابل توجهی بپذیرند. همان‌طور که حتی اگر هم‌اکنون تمامی رویه‌های منتهی به نابسامانی اقتصادی و فساد اصلاح شود باز هم نمی‌توان به بهبود چشمگیر در کوتاه‌مدت و میان‌مدت امیدوار بود.
