محافظ سرمایه

مجید حیدری: خرید زمین، یکی از مقاصد سرمایه‌گذاری خانوارهای ایرانی محسوب می‌شود، زیرا در نوسانات قیمتی باعث حفظ ارزش سرمایه می‌شود. بر اساس آماری که مرکز آمار ایران از سامانه اطلاعات مدیریت معاملات املاک و مستغلات کشور اخذ و منتشر کرده، در تابستان سال جاری متوسط قیمت فروش هر مترمربع زمین یا زمین ساختمانی مسکونی کلنگی معامله‌شده در کل کشور یک‌میلیون و 725 هزار تومان بوده است. بر اساس این آمار، میانگین مساحت مورد معامله در تابستان سال جاری 307 مترمربع بوده است. متوسط قیمت زمین نسبت به تابستان سال قبل به میزان 2 /49 درصد رشد کرده و تعداد معاملات نیز در این بازه زمانی 9 /41 درصد افزایش یافته است. این موضوع نشان می‌دهد که خرید و فروش در زمین طی یک‌سال منتهی به تابستان سال جاری از رونق نسبی برخوردار بوده است و توانسته بخش قابل توجهی از سرمایه‌ها را به خود جذب کند.

اصولاً یکی از سوالات مشخص در شرایط کنونی این است که آیا خرید زمین یک سرمایه‌گذاری مناسب محسوب می‌شود؟ در این خصوص دو دیدگاه وجود دارد: برخی دیدگاه‌ها که از دیرباز وجود دارد معتقد است که خرید زمین هیچ‌گاه با ضرر و زیان روبه‌رو نمی‌شود و از سوی دیگر، هزینه‌های سرمایه‌گذاری مانند ساخت‌وساز و نگهداری را نیز ندارد. بنابراین می‌توان از خرید زمین به عنوان یک سرمایه‌گذاری بدون ریسک نام برد که می‌تواند سطح سرمایه را در مقابل نوسانات عمومی قیمت‌ها محافظت کند. سرمایه‌گذاری در زمین به عنوان یک نوع جانشین برای سرمایه‌گذاری در ساختمان محسوب می‌شود که نسبت به آن برخی مزایا را دارد. به عنوان مثال عموماً در سرمایه‌گذاری در ساختمان هزینه استهلاک، مالیات و هزینه‌های جانبی وجود دارد که این نوع هزینه‌ها برای خرید زمین وجود ندارد. از سوی دیگر، فعل و انفعالات و افزایش زیرساخت‌های عمومی می‌تواند باعث رشد قیمت زمین شود. به بیان دیگر، احداث جاده یا اتوبان در مجاورت زمین، ارزش یک زمین را تغییر دهد. عامل دیگری که می‌تواند قیمت زمین را در یک منطقه افزایش دهد، دسترسی آسان به حمل‌ونقل و وجود ساختارهای لازم برای تامین انرژی است. در مقابل، برخی موارد نیز باعث می‌شود که سرمایه‌گذاری در زمین با مشکل روبه‌رو شود. عموماً زمین در مقایسه با ساختمان از سند کم‌اعتبارتری برخوردار است. این گزینه به‌خصوص در شهرستان‌ها افراد را از سرمایه‌گذاری در زمین منع می‌کند. از سوی دیگر، اصولاً در حال حاضر امکان سرمایه‌گذاری و خرید زمین در پایتخت و کلانشهرها وجود ندارد و برای این نوع سرمایه‌گذاری باید به مناطق حاشیه‌ای رجوع کرد. نبود آگاهی و شناسایی مناطق حاشیه‌ای و شفاف نبودن قیمت نیز باعث می‌شود برخی از این نوع سرمایه‌گذاری صرف‌نظر کنند و مسکن و آپارتمان را به خرید زمین ترجیح دهند. از نگاه برخی کارشناسان، افزایش قیمت زمین در ماه‌های پیش‌رو با توجه به کاهش قدرت خرید مردم، باعث تداوم رکود می‌شود و عملاً در سطح قیمت‌های بالاتر امکان معامله بسیار کاهش می‌یابد. بنابراین نمی‌توان انتظار داشت که در شرایط کنونی خرید زمین بازدهی قابل توجهی را نصیب خریداران کند.