ضرب‌الاجل ترامپ
مواضع خصمانه وزیر امور خارجه جدید آمریکا علیه ایران
مارکو روبیو، سناتور سابق فلوریدا، اولین عضو کابینه دونالد ترامپ است که سنای آمریکا در روز تحلیف چهل و هفتمین رئیس‌جمهور ایالات‌متحده، به او رای اعتماد داد. روبیو روز چهارشنبه ۲۶ دی، در جلسه استماع سنا مواضع تندی را علیه جمهوری اسلامی ایران اتخاذ کرد و مدعی شد که «رژیم ایران نماینده مردم آن نیست» و «به‌ندرت می‌توان کشوری را یافت که شکاف میان مردم و حکومتی که آنها را اداره می‌کند، به اندازه ایران بزرگ باشد». آن‌گونه که ایرنا گزارش داده: این سیاستمدار جمهوری‌خواه که اولین‌بار در سال ۲۰۱۰ به‌عنوان سناتور انتخاب شد، فردی تندرو در برابر چین، ایران، کوبا و ونزوئلا شناخته می‌شود. روبیو در نخستین روز آغاز به کار خود به‌عنوان وزیر خارجه ایالات‌متحده در نشستی با شرکای واشنگتن در گروه «کواد»، متشکل از ژاپن، هند و استرالیا نسبت به هرگونه اقدام قهری چین در دریا تلویحاً هشدار داد. وزیر امور خارجه جدید ایالات‌متحده همچنین در اظهاراتی خصمانه در جلسه سنا گفت: «باید بدانیم هر امتیازی به جمهوری اسلامی بدهیم، در راستای گسترش برنامه هسته‌ای و ایجاد تنش در خاورمیانه استفاده خواهد شد.» مارکو روبیو و چند سناتور دیگر در سال ۲۰۲۱ با ارسال نامهای به جو بایدن، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، با تلاش‌های دولت وی برای بازگشت به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با ایران مخالفت کردند. او هشتم نوامبر جاری نیز طی مصاحبه‌ای مدعی شد که ایران «تنها مسبب خشونت و بی‌ثباتی» در خاورمیانه به شمار می‌رود. او همچنین در ماه ژانویه ۲۰۲۴، در نامه سرگشاده به جو بایدن، از او خواست تا به دلیل حمله حماس به اسرائیل، با استناد به قوانین موجود، تحریم ایران را سخت‌گیرانه‌تر اجرا کند و مانع هرگونه فروش نفت ایران شود. روبیو همچنین طرحی را به سنا ارائه کرد تا مانع فروش نفت ایران شود. این طرح که با نام «قانون توقف حمایت از نفت ایران (SHIP)» تهیه شده، هنوز در سنای آمریکا در دست بررسی است و اگر تصویب شود، دولت این کشور موظف خواهد شد برای مقابله با فروش نفت ایران دست به اقدامات بسیار گسترده‌تر بزند. طرح دیگر این سناتور ضدایرانی با نام «قانون پایان دادن به تروریسم ایرانیان» به سنا ارائه شد و در تقویم مجلس سنا برای بررسی قرار دارد. در صورت تصویب این طرح نیز گستره تحریم‌های ایران به‌ویژه مقابله با کسانی که این تحریم‌ها را نادیده می‌گیرند، افزایشی قابل توجه پیدا خواهد کرد. ترامپ نیز در مراسم تحلیف خود مدعی حمایت ایران از تروریسم شد. ترامپ مدعی شد که «ما بازگشتیم تا ایران را پاسخگو کنیم و بهره‌برداری آن از پول نفت برای تامین مالی سازمان‌های تروریستی را متوقف کنیم». او در مراسمی در واشنگتن مدعی شد که «ایران ورشکسته شده بود و نمی‌توانست به حماس و حزب‌الله کمک کند».
شواهدی برای تولید سلاح هسته‌ای در ایران نداریم
«رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گفت‌وگویی در حاشیه نشست داووس در پاسخ به این سوال که آیا با توجه به ادعای اسرائیل مبنی بر وجود اهداف نظامی در برنامه هسته‌ای ایران، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز این عقیده را دارد، گفت: نه ما هیچ شواهدی دال بر این نداریم که ایران در حال ساختن سلاحی هسته‌ای است. آن‌گونه که ایسنا گزارش داده: شبکه هندی ان‌دی‌تی‌وی در این باره گزارش داد که گروسی در گفت‌وگو با این رسانه در حاشیه نشست داووس در این‌باره افزود: با این حال، ایران در حال انباشت مقادیر زیادی اورانیوم با خلوص بالاست که آن را به سطح تسلیحاتی نزدیک می‌سازد. او در سفر اخیر خود به تهران در اواخر آبان‌ماه، درباره تمام جنبه‌های مربوط به بیانیه مشترک توافق‌شده با ایران در مارس ۲۰۲۳ گفت‌وگوهای فنی و پادمانی با هیات فنی و کارشناسی سازمان انرژی اتمی به سرپرستی «محمد اسلامی» برگزار کرده و از دو سایت مهم غنی‌سازی نطنز و فردو بازدید کرد. مدیرکل آژانس در سخنرانی آغازین خود در نشست فصلی پیشین شورای حکام درباره موضوع غنی‌سازی و انباشت اورانیوم در ایران گفته بود: «بعد از گزارش قبلی‌ام، ذخایر اورانیوم با خلوص ۲۰ درصد و اورانیوم-۲۳۵ با خلوص ۶۰ درصد ایران افزایش داشته است.» او ادامه داد: «در دیدارهای بلندپایه میان آژانس و ایران در ۱۴ نوامبر ۲۰۲۴ در تهران، امکان گسترش نیافتن ذخایر اورانیوم-۲۳۵ با خلوص ۶۰ درصد، از جمله اقدامات راستی‌آزمایی فنی ضروری آژانس برای تایید این موضوع مورد بحث قرار گرفت. در ۱۶ نوامبر ۲۰۲۴، راستی‌آزمایی آژانس نشان داد که ایران در تاسیسات غنی‌سازی فردو اجرای اقدامات مقدماتی با هدف متوقف کردن افزایش ذخایر اورانیوم-۲۳۵ تا خلوص ۶۰ درصد را آغاز کرده است. انتظار می‌رود که تعاملات میان آژانس و ایران در این زمینه ادامه بیابد.»
مهلت ۱۰۰روزه برای پایان جنگ اوکراین
«دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا به «کیت کلاگ» ژنرال بازنشسته آمریکایی ۱۰۰ روز مهلت داده تا جنگ اوکراین را به اتمام برساند و تقریباً هیچ‌کس باور ندارد که این هدف دست‌یافتنی باشد. آن‌گونه که ایسنا گزارش داده: به گزارش وال‌استریت ژورنال، کلاگ برنامه‌ای برای پایان دادن به جنگ دارد، اما رئیس‌جمهور آمریکا مذاکرات را کنترل خواهد کرد. طبق این گزارش، تمامی کارشناسان بر این باورند که نقش کلاگ به‌عنوان نماینده ویژه ترامپ در امور اوکراین نخستین گام برای آغاز مذاکرات صلح است، اما توافق با «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهور روسیه بسیار دشوارتر از آن چیزی است که ترامپ در روزهای تبلیغات انتخاباتی مطرح می‌کرد. او گفته بود که حتی پیش از آغاز رسمی دوره ریاست‌جمهوری‌اش، جنگ را تمام خواهد کرد. در روز تحلیف ترامپ، پوتین نشان داد که هیچ عجله‌ای برای حل‌وفصل جنگ در اوکراین ندارد. او گفت هدف از هر گفت‌وگویی در آینده نباید یک آتش‌بس کوتاه با خرید وقت برای اوکراین در راستای سازماندهی مجدد نیروها و تسلیح مجدد به منظور ادامه درگیری‌ها باشد، بلکه باید یک صلح بلندمدت و مبتنی بر احترام به منافع مشروع حاصل شود. ترامپ در واکنش به اظهارات پوتین گفت که رئیس‌جمهور روسیه با خودداری از امضای توافق با اوکراین، دارد «روسیه را نابود می‌کند».
ظریف: از عملیات هفتم اکتبر شوکه شدیم
معاون راهبردی رئیس‌جمهور در یک جلسه پرسش و پاسخ در داووس سوئیس گفت: اگر می‌خواستیم سلاح هسته‌ای بسازیم، تا الان ساخته بودیم. برنامه‌های هسته‌ای که با هدف ساخت سلاح شکل می‌گیرند، شبیه برنامه هسته‌ای ایران نیستند و کاملاً مخفیانه هستند. به گزارش ایسنا در ادامه فعالیت‌های دیپلماتیک ظریف معاون راهبردی رئیس‌جمهور در داووس، او عصر چهارشنبه گذشته به سوال‌های «فرید زکریا» مجری و کارشناس سی‌ان‌‌ان پاسخ داد. زکریا در سوالی مدعی جایگاه ضعیف ایران در منطقه شد و با اشاره به تحولات در سوریه و ۱۵ ماه جنگ در غزه و جنگ رژیم صهیونیستی علیه حزب‌الله از معاون راهبردی رئیس‌جمهور درباره جایگاه ایران در منطقه پرسید. ظریف در پاسخ گفت: اگر به خاطر داشته باشید در سال ۱۹۸۲ اسرائیل در جنگ خود علیه لبنان، تا بیروت را اشغال کرد تا مقاومت فلسطین را به‌کل نابود کند. از سال ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۷، جهاد اسلامی، حزب‌الله و حماس شکل گرفتند. در همین راستا از دیگران می‌خواهم درباره نابودی حماس، حزب‌الله یا قطع دست‌های ایران در منطقه رویاپردازی یا ابراز خوشنودی نکنند. زیرا مقاومت تا زمانی که اشغالگری ادامه پیدا کند، باقی خواهد ماند. معاون راهبردی رئیس‌جمهور تصریح کرد: «آنها (اعضای محور مقاومت) هرگز از ایران یا دستورات آن پیروی نکرده‌اند. ما از هفتم اکتبر اطلاعی نداشتیم، ما نیز شوکه شدیم، زیرا قرار بود با آمریکایی‌ها درباره برجام در نهم اکتبر دیدار داشته باشیم که به خاطر عملیات طوفان‌الاقصی، دیداری صورت نگرفت.» ظریف در پاسخ به ادعای زکریا درباره «نابودی پدافندهای هوایی ایران توسط اسرائیل» تصریح کرد: «ادعا درباره نابودی پدافند هوایی ایران، یک داستان‌سرایی است و علت‌هایی برای این داستان‌سرایی وجود دارد. بله صدماتی وارد شد، اما پدافندی نابود نشده است. هشت سال بدون هیچ سلاحی علیه کشوری که همگان از آن حمایت می‌کردند جنگیدیم و ذره‌ای از خاکمان تصرف نشد. این مسئله در ۲۲۰ سال گذشته در تاریخ ایران، بی‌سابقه بود. در ۲۲۰ سال پیش از جنگ عراق، در هر جنگی که در آن حضور داشتیم، شکست خوردیم.» ظریف افزود: «شما می‌گویید سرمایه‌گذاری ایران در محور مقاومت، تصمیمی نابخردانه بوده است، اما به باور من، ما به قدرت‌های ایدئولوژی باور داریم. توانایی ایدئولوژیک ایران برای کشاندن شهروندان کشورهای متعدد در جهان به خیابان‌ها، به ما قدرت می‌دهد. همچنان از این قدرت برخوردار هستیم و می‌توانیم مشابه اوایل انقلاب اسلامی، به مردم جهان انگیزه بدهیم.»
دیپلماسی پنهان در دوحه
در ساعات پایانی دو هفته گذشته زمانی که همه‌چیز برای امضای توافقی که به درگیری‌های بیش از یک‌ساله در غزه پایان می‌داد، آماده بود ناگهان مانع جدیدی ایجاد شد. البته که منشأ آن در اتاقی در طبقه ششم بود که هیات اسرائیلی به نمایندگی از نتانیاهو در آن حضور داشتند. این در حالی است که مذاکره‌کنندگان حماس دفتر نخست‌وزیر قطر را ترک کرده و حتی از درخواست لحظه آخری که می‌توانست مانعی بر این توافق باشد، صرف‌نظر کرده بودند. همان زمان دو نماینده آمریکایی نیز در حال پیوستن به شیخ محمد بن عبدالرحمن آل‌ثانی، نخست‌وزیر قطر و خبرنگاران بودند تا این خبر را اعلام کنند... نیویورک‌تایمز طی گزارشی روایتی از روزهای پایانی مذاکرات براساس گفت‌وگو با نه نفر از افرادی که در این رایزنی‌ها دخیل بودند یا از آنها مطلع شده بودند به شرط ناشناس ماندن منتشر کرده است. آن‌گونه که اعتماد گزارش داده: در ادامه گزارش نیویورک‌تایمز از محرمانه‌های روزهای نفس‌گیر منتهی به آتش‌بس آمده که آنچه در نهایت توافق را به سرانجام رساند، همکاری غیرمنتظره‌ای بود که میان نمایندگان جو بایدن رئیس‌جمهور فعلی و دونالد ترامپ رئیس‌جمهور منتخب آمریکا شکل گرفت. نمایندگان واشنگتن با رویکردهای متفاوتی اسرائیل را به سمت توافق سوق دادند، در حالی که شیخ محمد (نخست‌وزیر قطر) روی حماس تمرکز کرده بود. هیات‌های اسرائیلی و فلسطینی و همچنین دو نماینده آمریکایی، روزهای طولانی را در دفتر نخست‌وزیر قطر سپری کردند. این در حالی است که این هیات‌ها در اتاق‌های مختلفی در طبقاتی مختلف حضور داشتند و در این میان مقامات قطری و مصری نیز پیام‌ها را منتقل می‌کردند. به ادعای این نشریه و به نقل از منابع آگاه در روزهای پایانی، همه‌چیز به تصمیم سه نفر بستگی داشت. مک‌گورک دیپلمات باتجربه‌ای که مدت‌ها روی خاورمیانه متمرکز بود. ویتکف، سرمایه‌گذاری که با ترامپ گلف بازی می‌کند و البته در متقاعد کردن اسرائیل نقشی اساسی داشت و درنهایت شیخ محمد عبدالرحمن آل‌ثانی، نخست‌وزیر قطر که حماس را به انجام مصالحه‌های کلیدی ترغیب کرد. به ادعای نیویورک‌تایمز شکاف‌های وسیع میان حماس و اسرائیل تنها چند هفته تا پایان ریاست‌جمهوری بایدن، مک‌گورک را مجبور به ترک دوحه کرد. در میانه این ناامیدی‌ها بود که شیخ محمد توانست حماس را متقاعد کند که نامهای بیش از ۳۰ اسیر را که در طول شش هفته اول آتش‌بس آزاد خواهند شد، تایید کند.