سیلاب فقر
مزایا و مضرات سیلهای اخیر چه میتواند باشد؟
در کنار داغها و خرابیهایی که سیل برجا گذاشته، مزایایی هم داشته است. سیلابهای اخیر علاوه بر اینکه حدود صد هموطن را به کام مرگ برد و خسارتی به مناطق مختلف از جمله شهر تاریخی بافت یزد وارد کرد اما منابع آبی ایران و حتی برخی از دریاچهها و تالابهای خشکیده کشور را سیراب کرده است. این سیلاب که از قبل قابل پیشبینی و مدیریت بود، در الگوهای بارش تابستانه، زبانه کمفشار موسمی رطوبت را از اقیانوس هند و خلیج بنگال به جنوب شرق کشور حمل کرد و حجم زیادی آب وارد آبخوانها، تالابها و دریاچهها و البته مخازن سدهای کشور از خوزستان تا بلوچستان و فارس و... کرد.
با این حال اما سیل ایران را در معرض یکی از بزرگترین چالشها یعنی فقیرتر کردن مردم فقیر قرار داده است. کشورهای در حال توسعه در برابر بلایای طبیعی آسیبپذیرترند زیرا مردم آنها در مناطقی زندگی میکنند که خطر بروز اینگونه رویدادها در آنجا بیشتر است. استانداردهای ایمنی در ساختوسازها رعایت نمیشود یا پایین است. کشورها به سیستم هشدار اولیه مجهز نیستند.
اقتصاددانان نشان دادهاند که بلایایی مانند سیل و زلزله و خشکسالی میتوانند درآمد خانوار را کاهش داده و به از بین رفتن خانهها و سرمایههای تولیدی آنها منجر شوند. بهطور مثال بعد از وقوع سیل ۲۰۱۴ در بنگلادش، افراد فقیر در حدود دو برابر افرادی که در فقر زندگی نمیکردند، کل درآمد خود را از دست دادند. این اتفاق مطابق با یافتههایی است که فقرا را در برابر حوادث فاجعهبار آسیبپذیرتر ارزیابی میکند. با توجه به آسیبپذیری فقرا میتوان به این واقعیت که افراد فقیر نسبت به پدیده سیل آسیبپذیرتر هستند استناد کرد. در این پرونده ویژه به مزایا و مضرات سیل از جمله اینکه بلایای طبیعی نظیر سیل چگونه میتوانند فقر را تشدید کنند، پرداختهایم.