مقابله بیلبوردی با

اخیراً در معابر شهری بیلبوردهایی با عنوان «پول یا پوچ» و «صعود بی‌سود» برای هشدار به عموم جامعه پیرامون اینکه فریب موسسات مالی غیرمجاز را نخورند از سوی بانک مرکزی با همکاری شهرداری نصب شده‌اند. اگرچه این بیلبوردهای تبلیغاتی با هدف اطلاع‌رسانی و آگاهی دادن به مردم برپا شده‌اند اما این نگرانی را ایجاد می‌کند که چرا بانک مرکزی در شرایط فعلی دست به ابتکار عمل زده است تا به شکلی دامنه فعالیت‌های موسسات غیرمجاز را محدود کند. به‌رغم اینکه پیش از این بانک مرکزی عنوان کرده بود که موسسات غیرمجاز از چرخه بازار پول حذف شده‌اند و دیگر خطری از ناحیه آنها نظام بانکی را تهدید نمی‌کند اما اکنون با کاهش نرخ سود بانکی زمزمه‌های رونق بازار این موسسات دوباره به گوش می‌رسد.
در شرایطی که به نظر می‌رسد دیگر بازارهای سرمایه‌گذاری چون بازار سهام و مسکن جذابیت لازم را برای سرمایه‌گذاران خرد ندارند بازهم بازار پول در این شرایط گزینه مناسبی برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود اما نه بازار بانک‌ها و موسسات مالی رسمی بلکه به نظر می‌رسد موسسات غیرمجاز سعی کرده‌اند از آب گل‌آلود ماهی بگیرند و از این فرصت در جهت بازگشت خود به بازار پول استفاده کنند. سیاست کاهش نرخ سود بانکی اگرچه در جهت خروج از رکود اقتصادی و تحریک تقاضا اجرایی شده است اما حجم انبوه تقاضا از نظام بانکی و ناتوانی بانک‌ها در پاسخگویی به این نیازها باعث شده است تا موسسات غیرمجاز بیشتر در کانون توجه عموم قرار گیرند. این موسسات با پاسخگویی به نیازهای مردم و پرداخت انواع تسهیلات به آنها سعی کرده‌اند دوباره اعتماد آنها را جلب کنند.
ظاهراً تجربه تلخ انحلال دو موسسه بزرگ غیرمجاز میزان و ثامن‌الحجج در سال‌های اخیر باعث نشده تا درس عبرتی برای عموم جامعه شود که به سمت این موسسات نروند. شاید به همین خاطر باشد که در این زمینه بانک مرکزی با راه‌اندازی کمپین اطلاع‌رسانی و به ویژه تبلیغات در فضای شهری در تلاش است تا با هشدار دادن به عموم جامعه مانع از رونق بازار این موسسات شود. این روزها در گوشه و کنار شهر تهران بیلبوردهایی مشاهده می‌شود که نسبت به سرمایه‌گذاری در سراب موسسات غیرمجاز به مردم هشدار می‌دهد. آیا این تبلیغات جدید بانک مرکزی در قالب هشدارهای بیلبوردی در فضای شهری در کنار دیگر ابزارهای اطلاع‌رسانی بانک مرکزی برای مقابله با موسسات مالی غیرمجاز باعث خواهد شد که مردم به سمت سرمایه‌گذاری نروند؟ اگرچه بانک مرکزی وظیفه اطلاع‌رسانی و هشدار دادن به عموم جامعه در بازار پول را در هر شرایطی بر عهده دارد و این اقدامات جدید بانک مرکزی کار بزرگی محسوب می‌شود اما آیا هشدارها و تهدیدهای لفظی باعث خواهد شد که بساط موسسات مالی غیرمجاز از بازار پول برچیده شود؟ چرا بانک مرکزی قدرت قانونی کافی برای مقابله با این موسسات را ندارد؟ و از آن مهم‌تر چرا با وجود تبلیغات زیاد علیه موسسات مالی اعتباری غیرمجاز، بازهم در کشورمان شاهد حضور و فعالیت موسسات سپرده‌پذیر غیرقانونی هستیم؟ اینها پرسش‌هایی است که در پرونده پیش‌رو به واکاوی آن پرداخته‌ایم. در این راستا معاون نظارتی سابق بانک مرکزی معتقد است بانک مرکزی در این دوره تاکنون اقدامات بسیار شجاعانه و جدی در برخورد با موسسات غیرمجاز داشته و حتی از انحلال این موسسات ابایی نداشته است. به این نکته توجه داشته باشیم این موسسات تحت نظارت بانک مرکزی نیستند که بانک مرکزی در برابر آنها مسوولیت داشته باشد. بانک مرکزی تنها این وظیفه را دارد که به مردم هشدار دهد در این موسسات سرمایه‌گذاری نکنند و اگر سرمایه‌گذاری می‌کنند منتظر عواقبش هم باشند. ریشه‌کن کردن موسسات غیرمجاز به همکاری جدی نهادهایی چون قوه قضائیه و نیروی انتظامی با بانک مرکزی نیاز دارد.