تاریخ انتشار:
بسته پیشنهادی وزارت اقتصاد برای خروج از رکود از زبان شاپور محمدی
فرمول دولت برای خروج از رکود
رکود تورمی بر اقتصاد کشور سنگینی می‌کند. آن گونه که کارشناسان می‌گویند، سیاست‌های خروج از رکود با رویکرد افزایش تقاضا، تورم را افزایش می‌دهد و سیاست‌های مبارزه با تورم، رکورد را تشدید می‌کند.
رکود تورمی بر اقتصاد کشور سنگینی می‌کند. آن گونه که کارشناسان می‌گویند، سیاست‌های خروج از رکود با رویکرد افزایش تقاضا، تورم را افزایش می‌دهد و سیاست‌های مبارزه با تورم، رکورد را تشدید می‌کند. در شرایط کنونی اقتصاد ایران این دو عامل به هم گره خورده است. شاپور محمدی، معاون اقتصادی وزیر اقتصاد در گفت‌و‌گویی که با «تجارت فردا» انجام داده از بسته پیشنهادی وزارت اقتصاد برای خروج از رکود و افزایش رشد اقتصادی رونمایی کرده است.
رکود و تورم با هم گره خورده است. این نظر عمده سیاستگذاران کشور مانند آقای نیلی نسبت به شرایط اقتصادی امروز است. سوالی که در این خصوص مطرح می‌شود این است که واقعاً رکود در اقتصاد ما در چه مساله‌ای ریشه دارد؟
به نظر من رکود فعلی ریشه در تولید کشور دارد. به همین دلیل کشور نیاز دارد یک مقدار تکنولوژی و بهره‌وری‌اش را ارتقا دهد چرا که بسترسازی برای رسیدن به این بهره‌وری مدت‌هاست به تعویق افتاده است. در ایران رشد ظرفیت پتانسیل‌های تولیدی به فعلیت نرسیده و همین سبب شده سمت عرضه اقتصاد با کمبود و کسری مواجه شود. چون زمانی که شما کالاها و تولیدات‌تان کم باشد، طبیعتاً قیمت کالاها افزایش پیدا می‌کند و اشتغال کاهش می‌یابد. بنابراین رکود که یکی از ویژگی‌های بارز آن بیکاری بالاست، ظاهر می‌شود. از طرفی قیمت کالاها هم افزایش می‌یابد و این پدیده در تورم مشاهده می‌شود. حال که با چنین روندی روبه‌رو هستیم و تورم و رکود با هم همراه شده‌اند، تصویر خیلی ساده‌ای به وجود آمده که بیانگر این است که چه اتفاقی افتاده است. بنابراین ما می‌توانیم بگوییم علت رکود تورمی در ایران بحث سمت عرضه در اقتصاد است.
معاونت اقتصادی در این زمینه چه راهکارهایی را پیشنهاد می‌کند؟
یکی از راهکارهای ما کاهش موانع تولید است. به این معنی که هر عاملی که مانع تولید می‌شود، رفع شود. از طرفی به محیط کسب‌و‌کار اطمینان بیشتری ببخشیم تا ریسک‌ها کاهش بیابد و اقتصاد بتواند با ثبات و اطمینان بیشتری حرکت کند. با داشتن چنین رویکردی می‌توان سیاست‌هایی اتخاذ کرد که در صحنه بین‌المللی گشایش‌هایی حاصل شود تا سرمایه‌گذاری‌های خارجی به میزان زیادی جذب شوند و در حوزه تکنولوژی از رشد خوبی برخوردار شویم. البته عامل بسیار مهم دیگری هم در اقتصاد هست مانند فرهنگ کار و بهره‌وری؛ در اقتصاد ما به فرهنگ کار و بهره‌وری کمتر توجه شده است. الان وزارت کار دنبال چرایی این مساله است. در راستای این موضوع سیاست‌هایی درباره رفع موانع اشتغال را هم دنبال می‌کنند و در جلسات رفع موانع تولید، وزارت کار هم حضور دارد.
اصلی‌ترین آن سیاست‌ها بحث تامین مالی بنگاه‌هاست. تا چه اندازه‌ای دولت این موضوع را پیگیری می‌کند؟
این موضوع جزو مواردی است که دولت توجهش را به آن معطوف کرده و مثال بارز آن سرمایه بانک‌هاست که دولت در تلاش است توانایی بانک‌ها را در راستای تسهیلات‌دهی افزایش دهد. موضوع دیگر این است که نظام و سامانه‌ای که به تسهیلات اختصاص داده می‌شود علت‌یابی شود و بررسی شود که با چه ضوابطی باید داده شود. در واقع بهتر است بگویم بحث‌های مهمی در خصوص سیستم بانکی در حال پیگیری است و سیاست‌های کلانی در بانک مرکزی در مرحله اتخاذ قرار گرفته است که با به‌کارگیری آن بانک‌ها می‌توانند قدرت وام‌دهی خود را افزایش دهند. از سوی دیگر در حوزه بازار سرمایه، بازار اولیه بیشتر دنبال شود و فرصت‌هایی که در بازار اولیه می‌توان ایجاد کرد در حال مطرح شدن است که افزایش سرمایه شرکت‌ها از جمله این موارد است. موضوع دیگری که بازار سرمایه به آن توجه دارد صندوق‌هایی است که در راستای حمایت از حقوق سهامداران خرد در جریان کسب‌و‌کار مطرح است و معاونت اقتصادی وزارت اقتصاد، به طور جدی این موضوع را پیگیری می‌کند و با همکاری سازمان بورس تلاش دارد اینها را بهبود دهد. این روند به خودی خود به جذب سرمایه بیشتر در این بازار می‌انجامد. از سوی دیگر تامین مالی
کالایی در بازارها از طریق پیش‌فروش کالاها مقوله دیگری است که هم سازمان بورس پیگیر این قضیه است و هم خود شرکت بورس کالا و شرکت بورس انرژی و اینها قطعاً می‌توانند به این مساله کمک کنند.
برنامه‌هایی که از سوی دولت برای رسیدن به رشد اقتصادی اعلام می‌شود به نظر می‌رسد کوتاه‌مدت هستند. برای رشد پایدار چه برنامه‌ای دارید؟
ما برای رشد پایدار برنامه‌هایی را از دستگاه‌ها گرفتیم به دلیل اینکه علاوه بر اینکه موانعی را در مصوبات داشتیم، یک مصوبه در آنجا بود که وزارت اقتصاد را مکلف کرده است برای بحث رشد اقتصادی و تقویت تولید برنامه‌های میان‌مدت و بلندمدت ارائه دهد. ما اینها را از دستگاه‌ها اخذ کردیم که اتفاقاً برنامه‌های زیادی هم هست و در حال تنظیم کردن آنها هستیم که تحت استراتژی میان‌مدت و بلندمدت ارائه دهیم. در این برنامه‌ها مساله‌ای در خصوص ساختار تامین مالی کشور وجود دارد که باید به آن توجه شود و این مسائل در دستگاه‌ها بوده و ما هم به آن اعتقاد داریم ولی این مساله مهم در بلندمدت امکان‌پذیر است و در کوتاه‌مدت نتیجه مطلوبی نمی‌دهد. از طرفی بهبود محیط کسب‌و‌کار یکی از محورهای اصلی است که باید به آن توجه شود. همچنین بهتر است جذب سرمایه‌گذاری خارجی مستقیم (FDI) و تکنولوژی در کنار هم جزو برنامه‌های بلندمدت باشد. باید توصیه‌های عملیاتی وابسته به این محورها ارائه شود.
با توجه به فراخوانی که آقای دکتر نیلی طرح کردند که اگر ما بخواهیم رشد صنعت را تا پایان سال به سمت مثبت سوق دهیم و تا پایان سال آینده به سه درصد افزایش دهیم، چه صنعتی را انتخاب کنیم بهتر است؟ شما با توجه به اینکه در حوزه معاونت‌تان پژوهش‌هایی در حیطه مسائل اقتصادی امروز انجام شده است، چه صنعتی را پیشنهاد می‌کنید؟
از منظر کارشناسانه صنایعی که پیوند پیشین و پسین بالایی دارند باید محور قرار گیرند و از یک دیدگاه دیگر صنایعی که در آن مزیت نسبی داریم باید مورد توجه قرار گیرند. قطعاً در صنایع پتروشیمی و معدنی، ما مزیت نسبی داریم و این صنایع می‌توانند صنایع مناسبی برای رشد اقتصادی باشند.
اگر چه صنعت خودرو فاقد مزیت هم باشد ولی به دلیل فعالان بسیار در این حوزه باید تدبیری برای این صنعت کنیم.
رئیس‌جمهور در داووس نام صنعت خودرو را بردند، به همین دلیل به نظر می‌رسد صنعتی حائز اهمیت و قابل توسعه باشد. به نظر شما می‌توان این صنعت را دارای مزیت‌هایی دانست؟
بله، صنعت خودرو به دلیل اینکه با مردم بیشتر ارتباط دارد، بیشتر هم مطرح شده است ولی ما در این صنعت مزیت زیادی نداریم منتها می‌توانیم مزیت‌ها را ایجاد کنیم تا رشد اقتصادی را بالا ببرد.
صنعت گردشگری چطور؟ می‌توان با گسترش این صنعت اقتصادمان را از رکود خارج کرد؟
صنعت گردشگری صنعت مهمی برای ایران است و در ایران شرایط توسعه آن وجود دارد. البته صنایع مهم دیگری هم وجود دارند مانند صنعت بانکداری و خدمات مالی که مطمئناً قابل توسعه هستند. همچنین کشاورزی به عنوان یک صنعتی که استراتژیک است و در جاهایی برای ما کاربرد دارد، می‌توان در سبد صنایع‌مان جایگاهی به آن اختصاص داد. اما در اولویت‌بندی همان صنعت پتروشیمی و معدنی از اولویت بالاتری برخوردارند.
آیا صنایعی که نام بردید تنها صنایعی هستند که رشد اقتصادی ما را افزایش می‌دهند؟
صنایع مختلفی هستند که اقتصاد و مسائل کلان آن را تحت تاثیر قرار می‌دهند، ولی از این جهت اولویت با صنعت پتروشیمی است چون کشور ما یک کشور نفتی است و به خاطر مزیت‌های این حوزه‌مان توسعه این صنعت توصیه می‌شود وگرنه رشد متوازن برای ایران با توجه به پتانسیل‌هایی که دارد قابل توصیه‌تر می‌تواند باشد تا بگوییم یک صنعت پیشرو است. البته این بحث که کدام یک برای استراتژی توسعه مناسب است، قابل بحث است و می‌توان ترکیبی از اینها را دنبال کرد.
دیدگاه تان را بنویسید