موج ناخواسته

رشد بی‌رویه جمعیت مشکلات تامین نیازهای معیشتی، درمانی و آموزشی تازه متولدان را به سرعت نمایان کرد. مردم اگرچه کمی دیر اما دریافتند باید تعداد زادوولد خود را کنترل کنند. سرشماری سال 65 هم چشم سیاستگذاران را بر پدیده دهه 60 باز کرد و آنان دیدند جمعیت بالای متولدین این دهه چنان بسیارند که نمی‌توان آموزش و تحصیل و بهداشت رایگان به همه آنان داد. چنین بود که مردم و سیاستگذاران به فکر کنترل جمعیت افتادند. اگرچه سیاست کنترل جمعیت سریعاً تاثیر خود را گذاشت و جمعیت دهه 70 کنترل شد، اما در خصوص دهه 60 کار از کار گذشته بود. نسلی چالش‌برانگیز برای کشور متولد شده بود. چالش تامین شیر خشک و پزشک اطفال احتمالاً اولین چالش کشور با این نسل بود. چالشی که به نحوی سپری شد. چالش آموزش هم با دو سه‌شیفته شدن مدارس گذشت. در تهران حتی مدرسه‌ای با 6 شیفت آموزشی داشتیم! یعنی دانش‌آموزان یک روز در میان و فقط روزی سه ساعت و در کل هفته‌ای 9 ساعت به مدرسه می‌رفتند. اما به هر حال چالش آموزش عالی با تاسیس بی‌شمار مرکز دانشگاه آزاد و واحدهای دانشگاهی علمی-کاربردی حل شد. اما چالش فعلی چالش نفسگیر اشتغال و ازدواج و مسکن است؛ چالشی سخت برای سیاستمداران و سیاستگذاران و برنامه‌ریزان.

متولدین دهه 60 اگرچه مهمانان ناخواسته دهه 60 بودند اما در دهه 90 دیگر مهمان ناخوانده محسوب نمی‌شوند. سیاستگذار شاید بتواند ادعا کند در یک دهه اول با یک کشور درگیر انقلاب و جنگ، با جمعیت 21 میلیون نفری جدید غافلگیر شده، اما با گذشت سه دهه از آن زمان دم زدن از غافلگیری قطعاً دلیل قابل قبولی نیست. برنامه‌ریزان سه دهه فرصت داشتند نیازهای بعدی این نسل را فراهم کنند اما نکردند. در این پرونده می‌خواهیم رشد جمعیتی متولدین دهه 60 را بررسی کنیم و ببینیم چرا دولت‌ها هیچ‌گاه برنامه‌ای برای این نسل نداشتند؟ خطای سیاستگذار در این سال‌ها چه بوده است؟