لایک زدن؟

داده‌ها حقایق زیادی را در مورد افراد پیش‌بینی می‌کنند. مثلاً ممکن است دونالد ترامپ به خاطر عشق به غذای مکزیکی به زودی حق بیمه سلامت را بالا ببرد؛ بین میزان منفی بودن توئیت‌های فرد و خطر بروز سکته قلبی رابطه وجود دارد؛ سطح تحصیلات دوستان فیس‌بوکی شما یا میزان کار کردن با تلفن می‌تواند نشان دهد احتمال بازپرداخت وام شما چه اندازه است. اکنون مدیران پولی بیش از هر زمان دیگری در مورد زندگی دیجیتال مشتریان تحقیق می‌کنند. شرکت مشاورتی واتسون ادعا می‌کند در سال گذشته بیش از هر شرکت دیگری از داده‌های بزرگ استفاده کرده است. خانم ماگدا رامادا از این شرکت می‌گوید بررسی زندگی دیجیتال افراد بخشی از مسابقه تسلیحاتی در حوزه داده‌ها در امور مالی است. در گذشته بانک‌ها و شرکت‌های بیمه‌گر تنها به اطلاعاتی که مشتریان و آژانس‌های اعتبارسنجی می‌دادند اتکا می‌کردند اما امروزه وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های بانکداری همراه به آنها امکان می‌دهند به اطلاعات دقیق‌تر و شخصی‌تری دسترسی داشته باشند. منابع اطلاعاتی غیرمتعارف طرفداران بیشتری دارند. پروفایل افراد در شبکه‌های اجتماعی، گشت و گذار در وب، کارت‌های هواداری، و موقعیت‌یاب‌های تلفن همه منابع مفیدی هستند. شرکت فیکو که بزرگ‌ترین شرکت اعتبارسنجی آمریکاست در یکی از آزمایش‌های خود متوجه شد کلماتی که افراد در نظرات فیس‌بوکی به کار می‌برند می‌تواند در تعیین ارزش اعتباری آنها مفید باشد. حتی حالات چهره و لحن صدا هم می‌تواند علامت خطر باشد.

معتقدان به این دیدگاه می‌گویند بررسی داده‌ها می‌تواند محصولات بهتر و ارزان‌تر را به مشتریان برساند. اما حامیان حقوق مصرف‌کننده صنعت دیجیتال را متهم می‌کنند که عامدانه هدف اصلی خود را پنهان کرده‌اند. اکثر مردم هنگامی که شرایط یک اپلیکیشن جدید یا پیام یک کوکی را می‌پذیرند نمی‌دانند چه اطلاعاتی را به چه کسی و با کدام هدف می‌دهند اما فعالان حوزه مالی برخلاف قماربازان همواره از داده‌ها استفاده می‌کنند. طبق گزارش یورواستات، آژانس آمار کمیسیون اروپا، 81 درصد از اروپاییان احساس می‌کنند نمی‌توانند داده‌های آنلاین خود را به طور کامل کنترل کنند و 69 درصد نگران آن هستند که بنگاه‌ها از داده‌ها برای مقاصدی غیر از آنچه گفته‌اند استفاده کنند.

مقررات‌گذاران هم به این موضوع علاقه‌مند شده‌اند. اداره اقدامات مالی بریتانیا در ماه سپتامبر اعلام کرد نگران است داده‌های بزرگ باعث شوند هزینه بیمه برای افراد پرخطر بسیار سنگین شود. در ماه می، اداره بانکداری اروپا هشدار داد اگر استفاده از داده‌های ناایمن اعتمادها را از بین ببرد انسجام بخش مالی به خطر خواهد افتاد. در ماه دسامبر مقررات‌گذاران اروپایی نگرانی‌های خود را در مورد حریم خصوصی و مسائل اخلاقی مطرح کردند. آنها هم‌اکنون در حال مشورت با بخش صنعت دیجیتال هستند تا در مورد لزوم مقررات شدیدتر تصمیم‌گیری کنند.

داده‌ها می‌توانند به بهبود پیش‌بینی مریض شدن افراد یا تصادف با درخت کمک کنند. الگوریتم‌های مناسب سریع‌تر و با هزینه کمتری نسبت به کارشناسان بیمه عمل می‌کنند. از طرف دیگر، بیمه‌گران ادعا می‌کنند هر چه مشتریان را بهتر بشناسند بهتر می‌توانند عادات بد آنها را تغییر دهند. صنعت بیمه بر این باور است که هر چه داده‌های مشتریان بیشتر باشد محصولات هدفمند‌تر خواهند بود. اگر کسی قصد پرش با طناب را داشته باشد می‌توان به او هشدار داد که بیمه عمر حوادث ناشی از آن را پوشش نمی‌دهد و سپس الحاقیه‌ای را به او پیشنهاد کرد. اگر بانک‌ها داده‌های مشتریان را پایش کنند می‌توانند در مورد احتمال تقلب و کلاهبرداری به آنها هشدار دهند. این تکنیک‌ها می‌توانند به افرادی که خارج از نظام مالی هستند کمک کنند به تامین مالی دسترسی داشته باشند. این اخبار برای 64 میلیون آمریکایی فاقد پیشینه اعتباری و دو میلیارد افراد فاقد حساب بانکی در سراسر جهان خوشایند خواهند بود.

اما منتقدان می‌ترسند که پایش بیش از حد داده‌ها پوشش مالی را کاهش دهد. مشتریان پرخطر و افرادی که آفلاین هستند قربانیان آن خواهند بود. هر چه اتکای صنعت مالی به الگوریتم‌های پیچیده و بزرگ بیشتر باشد مشتریان و مقررات‌گذاران سخت‌تر می‌توانند بفهمند چرا تقاضایشان پذیرفته نشده است. از طرف دیگر، الگوریتم‌ها نیز می‌توانند اشتباه باشند. کلمات ورودی یک فرد دوزبانه در موتور جست‌وجو ممکن است با یکدیگر اشتباه شوند و مکان‌یاب دستگاه تلفن یک کارمند امدادرسانی و خدمات اجتماعی ممکن است سبک زندگی او را خطرناک نشان دهد. و از آنجا که مشخص نیست قضاوت‌ها بر چه مبنایی صورت می‌گیرند فرد ممکن است در وضعیتی قرار گیرد که به آن وضعیت کافکا گفته می‌شود: حالتی که فرد در یک جعبه قرار دارد و نمی‌داند چرا، و نمی‌تواند از جعبه خارج شود.

اما حریم خصوصی یک مفهوم انتزاعی است. تحقیق سال گذشته بنگاه مشاورتی ئی‌وای (EY) نشان می‌دهد اگر مشتریان در ازای ارائه داده‌ها نفعی دریافت کنند نیمی از مشتریان دیجیتالی با رضایت تمام داده‌های بیشتری را با بانک به اشتراک می‌گذارند. البته این کار به محیط نیز بستگی دارد. وقتی بنگاه خرده‌فروشی بریتانیایی تسکو (Tesco) از داده‌های کارت‌های خریداران استفاده می‌کند و برای محصولات مورد علاقه‌شان به آنان تخفیف می‌دهد هیچ‌کس ناراضی نیست. اما اگر از همان داده‌ها برای محاسبه حق بیمه استفاده شود صدای اعتراض همه بلند خواهد شد.

مبادله داده‌ها

مقررات‌گذاران در برخورد با سوالات مربوط به تبعیض و محرومیت نقش عمده‌ای پیدا می‌کنند. اگر وب‌گردی افراد باعث شود آنها از دریافت پیشنهاد یک بلیت ارزان‌قیمت هواپیما محروم شوند اشکالی نیست. حتی می‌توان با استناد به این داده‌ها فرد را از بیمه سلامت کنار گذاشت. اما اکنون که آمازون وام می‌فروشد، علی‌بابا نظام پرداخت دارد، و فیس‌بوک سامانه رتبه‌دهی اعتباری به راه‌ انداخته است مقررات‌گذاران حداقل باید از این نگران باشند که بنگاه‌های نوپای فناوری مالی (فین‌تک) و تامین‌کنندگان مالی غیرمتعارف از مقررات بگریزند. مقررات عمومی حفاظت از داده‌ها در اروپا که از سال آینده به اجرا گذاشته می‌شوند به شکل نسبتاً کاملی به موضوع حریم خصوصی پرداخته است. این مقررات باید به قوانین مدیریت داده‌های شخصی کمک کنند.