تاریخ انتشار:
سرشناس‌ترین روحانی منتقد رئیس‌جمهور از تاکیدات او بر اقتصاد و معیشت ناراضی است
چرا اقتصاد روحانی را نمی‌پسندند؟
۹ ماه پس از روی کار آمدن حسن روحانی به عنوان رئیس‌جمهور، عمده‌ترین انتقاداتی که از سوی جناح‌های مخالف سیاسی به او وارد شده و می‌شود، در حوزه‌های سیاست خارجی و فرهنگی بوده است.
9 ماه پس از روی کار آمدن حسن روحانی به عنوان رئیس‌جمهور، عمده‌ترین انتقاداتی که از سوی جناح‌های مخالف سیاسی به او وارد شده و می‌شود، در حوزه‌های سیاست خارجی و فرهنگی بوده است. نحوه توافق ایران با گروه 1+5 در مذاکرات هسته‌ای و تلاش دولت برای لغو تحریم‌ها از یک‌سو، و موضع‌گیری‌های رئیس‌جمهور و دولتمردان در خصوص مسائل فرهنگی از سوی دیگر، محور و پایه انتقادات از دولت یازدهم بوده است. در میان روحانیون بلندپایه اما حوزه دوم بسیار حساسیت‌برانگیزتر بوده است. چرا که بسیاری از مراجع و علمای قم، تلاش دولت برای تنش‌زدایی بین‌المللی را امری مثبت تلقی کرده و از آن حمایت می‌کنند، ولی تغییرات در مسائل فرهنگی همچون گسترش نقش مدیریتی زنان را تاب نمی‌آورند. در یکی از آخرین موارد، آیت‌الله صافی‌گلپایگانی نسبت به انتصاب خانم‌ها به سمت فرماندار در بعضی شهرها اعتراض کرد و گفت: «این اقدام با کرامت زنان سازگاری ندارد و دولت اسلامی باید در این قبیل اقدامات تجدیدنظر نماید.»
آیت‌الله صافی‌گلپایگانی البته به حساسیت روی این‌گونه مسائل شهره است و با چنین انتقادی نباید او را در فهرست «همیشه منتقدان» حسن روحانی به حساب آورد. اما دولت یازدهم منتقدانی ثابت هم دارد که تقریباً از تمام حرکات او ایراد گرفته‌اند و انتقادات آنها حوزه اقتصادی را نیز پوشش داده است.
در قلب سیاسی کشور، تهران، «جبهه پایداری» شاخص‌ترین گروه مخالف دولت شناخته می‌شود که در فضاهایی مثل مجلس شورای اسلامی مرتباً انتقادات خود را متوجه ارکان مختلف دولت یازدهم می‌کند.
در قم هم پدر معنوی این گروه، آیت‌الله مصباح‌یزدی، بدون هرگونه اغماضی به دولت روحانی انتقاد می‌کند. انتقادات بعضاً تند و تیز او از دولت، عمدتاً بر همان حوزه‌های فرهنگی و سیاست داخلی و خارجی تمرکز دارد، اما آیت‌الله مصباح‌یزدی از فرصت‌های پیش‌آمده برای ابراز نارضایتی نسبت به عملکرد اقتصادی دولت نیز به‌سادگی نمی‌گذرد. به عنوان مثال، در یکی از آخرین سخنرانی‌ها، رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام‌خمینی(ره) کنایه‌ای به پروژه توزیع سبد کالا در بهمن‌ماه گذشته توسط دولت زد و گفت: «رخنه فرهنگی را نمی‌توان با سبد کالا جبران کرد.»
موضوع سبد کالا البته در مقطع خود، از سوی برخی دیگر از روحانیون بلندپایه هم مورد انتقاد قرار گرفته بود. آیت‌الله علم‌الهدی امام‌جمعه مشهد «نحوه توزیع سبد کالا» را اشتباه توصیف کرده و گفته بود این کار «باعث تبلیغات دشمن علیه نظام شد». آیت‌الله مجتهد‌شبستری، امام‌جمعه تبریز یک گام هم جلوتر رفته و شیوه توزیع سبد کالا را «ذلت‌بار» توصیف کرده و ادامه داده بود: «شیوه توزیع این سبد کالایی بدون تدبیر و به طور ناصحیح و ناعادلانه بود. انتظار می‌رود این‌گونه مسائل دیگر تکرار نشود و کارها باتدبیر و برنامه‌ریزی دقیق، عادلانه و با شیوه محترمانه صورت پذیرد.»
حسن روحانی البته در همان مقطع «به خاطر اشکالات توزیع سبد کالا» از مردم عذرخواهی کرد و این نوع انتقادات را تا حدود زیادی خاتمه داد. حتی کسی چون آیت‌الله احمد خاتمی، امام‌جمعه موقت تهران که از نظر سیاسی در زمره مخالفان روحانی قرار می‌گیرد، از عذرخواهی او تشکر کرد و آن را «شایسته تحسین» برشمرد.
عمر انتقادات بیش از عمر دولت
با این حال برای فردی چون آیت‌الله مصباح‌یزدی که به گفته خودش «انتقادات مبنایی» به دولت دارد، این‌گونه عذرخواهی‌ها کفاف نمی‌دهد. او نفس تمرکز روحانی بر اصلاحات اقتصادی و تاکیدش بر اهمیت تامین معیشت را مذموم می‌داند. قدمت اختلاف‌نظر این روحانی بلندپایه با حسن روحانی، البته بسیار بیشتر از عمر دولت اوست.
سال گذشته، وقتی آیت‌الله مصباح‌یزدی در میان نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری به صراحت از کامران باقری‌لنکرانی و سپس سعید جلیلی حمایت کرد، روشن بود که آب او با نقطه مقابل طیف (حسن روحانی) در یک جوی نمی‌رود. بعدها او در یک مصاحبه با هفته‌نامه 9دی گفت «در انتخابات کاندیداهای متعددی وجود داشتند که تا آخر با هم رقابت کردند. اگر همه آنها فقط روی مساله تحریم و گرانی و مسائل اقتصادی تکیه می‌کردند، تمام عالم می‌گفتند آمریکا کاملاً پیروز شد، چون اینها دیگر از انقلاب‌شان دست برداشتند و دیگر اسمی از اسلام و انقلاب و ارزش‌های انقلابی از جمله مقاومت در برابر این زیاده‌خواهی‌ها نمی‌برند. همه کاندیداها می‌گفتند گرانی، تحریم، آشتی با همه؛ اگر قضاوت این بود که نقشه اسرائیل و آمریکا کاملاً پیروز شده بود و می‌گفتند این نفس‌های آخری است که انقلاب اسلامی می‌کشد و یک فشار دیگر بیاوریم کارش تمام است. ما احساس کردیم در چنین شرایطی یک کاندیدایی هم باید باشد که دم از ارزش‌های انقلابی بزند. حالا رای بیاورد یا نیاورد.»
با چنین نگاهی، تردیدی نبود که بعد از استقرار حسن روحانی در کاخ ریاست‌جمهوری، انتقادات آیت‌الله مصباح از او بیشتر و بیشتر خواهد شد.
نخستین انتقاد پرسروصدای او وقتی مطرح شد که رئیس‌جمهور از اینکه «فقط یک عده کم‌سواد درباره توافق اتمی ژنو حرف می‌زنند» گلایه کرد. چند روز بعد آیت‌الله مصباح‌یزدی ضمن سخنرانی‌ای در موسسه آموزشی و پژوهشی
امام خمینی (ره) گفت: «در طول تاریخ همواره روحانیون را به بی‌سوادی، کم‌فهمی و کج‌فهمی متهم کرده‌اند.» او با قرائت آیاتی از قرآن درباره «امتحان‌های الهی» تصریح کرد: «امتحانات الهی همیشگی است؛ یک روز جهاد نظامی، روز دیگر جهاد اقتصادی، هر روز یک شکل از فتنه‌ها و بلاها پیش می‌آید؛ آنهایی که قسی‌القلب هستند می‌گویند شما را چه کار به این کارها؟ شما را چه به اقتصاد و سیاست؟»
یک ماه بعدتر، وقتی معاون وزیر خارجه و مذاکره‌کننده ارشد هسته‌ای ایران به دیدار آیت‌الله مصباح‌یزدی رفت تا با او درباره روند مذاکرات و فعالیت‌های دولت گفت‌وگو کند، او به صراحت گفت مشکلش با دولت، بحث مذاکرات هسته‌ای نیست.
آیت‌الله مصباح‌یزدی خطاب به عباس عراقچی گفت: «ما انتقادات مبنایی نسبت به دولت داریم که مربوط به موضوع مذاکرات هسته‌ای نیست و نگرانی اصلی ما از این است که سیاست‌های فرهنگی دولت که نظیر سیاست تساهل و تسامح دولت اصلاح‌طلبان است، زمینه را برای فتنه‌ای خطرناک‌تر از فتنه 88 فراهم کند.»
او اضافه کرد: «تاکید فراوان بر مشکلات ناشی از تحریم‌های اقتصادی، مخصوصاً تصریح به خالی بودن خزانه و وانمودن کردن نیاز بخش عظیمی از مردم به چند عدد تخم‌مرغ کار درستی نبود.»
روزی دیگر، این استاد حوزه علمیه قم باز هم از تاکید دولت روحانی بر مسائل اقتصادی گلایه کرد و گفت: «همه جرائم و مفاسد را معلول فقر انگاشتن و حل آنها را در گرو حل مسائل اقتصادی دانستن، می‌تواند دامی شیطانی باشد، و از بعد سیاسی نیز می‌تواند مقدمه‌ای باشد برای فتنه‌ای که بتوانند نظام را تهدید کنند.»
او حتی شعار اعتدال روحانی را نیز مستقیماً مورد اشاره قرار داد و گفت: «برخی می‌گویند اعتدال می‌کنیم؛ نه همه‌اش اسلام ناب و نه همه‌اش فرهنگ آمریکایی. اعتدال یعنی نه این و نه آن، کمی از این و کمی از آن. اگر اعتدال این باشد بهتر این است که اسمش را التقاط بگذاریم، نه اعتدال.»
این‌گونه انتقادات آیت‌الله مصباح‌یزدی است که او را به عنوان مهم‌ترین (و شاید «تنها») منتقد رویکرد اقتصاد‌محور حسن روحانی در میان روحانیون سرشناس و بزرگان قم معرفی کرده است. آن هم در شرایطی که اغلب مراجع تقلید و علما، تا به امروز از کلیت عملکرد اقتصادی دولت -به ویژه در مقایسه با دولت قبلی- ابراز رضایت کرده‌اند.
دیدگاه تان را بنویسید