چینی قدرتمند

در نگاه اول شی جین‌پینگ رئیس‌جمهور چین در حالی پا به سال 2014 گذاشته که قدرتمندترین و محبوب‌ترین رهبر این کشور در دهه‌های اخیر بوده است. او یک سال پس از رسیدن به قدرت که انتظار می‌رود یک دهه ادامه یابد، عنوان‌های بیشتری نسبت به پیشینان خود کسب کرده است. او نه‌تنها رهبر حزب کمونیست حاکم، فرمانده ارتش قدرتمند 5/1 میلیونی چین و رئیس دولت این کشور است که اخیراً در راس دو نهاد تازه‌بنیاد دیگر قرار گرفته که مسوولیت مهم‌ترین موضوعات کشور را بر عهده دارند: شورای امنیت ملی و گروه رهبری که روی اصلاحات جامع کشور تصمیم می‌گیرد. قدرت درخشان او همچنان در حال بیشتر شدن است. حضور چندی پیش او در رستورانی ارزان‌قیمت در پکن، این رستوران را فوراً به مکانی مقدس تبدیل کرد. مردم در کنار میز او در صف ایستاده بودند تا به صاحب رستوران همان غذایی را که رئیس‌جمهور می‌خورد‌، سفارش دهند. حتی سخنان کوتاه او در سال نو تحسین بسیاری را در شبکه‌های اجتماعی برانگیخت چرا که هنگام این سخنان عکس‌های خانوادگی رهبر پشت سرش قرار گرفته بود که همسر خواننده‌اش را نشان می‌داد. اما آیا شی جین‌پینگ با تمام قدرت سیاسی و کاریزمای فردی‌اش قادر خواهد بود برنامه اصلاحات اقتصادی برای مبارزه با رشد اقتصادی کاهنده و افزایش نارضایتی عمومی را به پیش برد؟ در پاسخ به این سوال منتقدان سیاسی جین‌پینگ به طرز عجیبی متحدانه ابراز شک و تردید می‌کنند.

مگس‌ها و ببرها
یکی از اقدامات تحسین‌شده شی جین‌پینگ از زمانی که به رهبری حزب کمونیست رسیده تشدید مبارزه با فساد بوده است. او متعهد شد چه مگس‌ها و چه ببرها فارغ از آن‌که هستند و مقامی که دارند مورد بازخواست قرار بگیرند. بنا بر اعلام رسانه‌های دولتی چین در 9ماهه ابتدای سال 2013 تعداد 108 هزار نفر از مقامات این کشور مورد تنبیه قرار گرفته‌اند و تقریباً 20 مقام ارشد در حد وزیر از سال 2012 گناهکار شناخته شده‌اند. تلویزیون دولتی چین اعلام کرده برگزاری دادگاه و محکومیت «بو شیالی» سیاستمدار سابق و بلندپایه یک مثال اولیه از اراده شی جین‌پینگ است.

جنگ و صلح
شی جین‌پینگ روز 26 دسامبر به مناسبت صد و بیستمین سالروز تولد مائو در آرامگاه او حاضر شد و با او بیعت کرد. در همان روز شینزو آبه نخست‌وزیر ژاپن با رفتن به یک آرامگاه کشته‌شدگان جنگی مورد مناقشه در توکیو به نوعی چینی‌ها را به مبارزه طلبید و تنش‌های روزافزون بین دو کشور را که ریشه در اختلاف بر سر چند جزیره در دریای چین شرقی دارد، تشدید کرد. جین‌پینگ از زمانی که قدرت را به دست گرفته نرمش بیشتری در تحرکات نظامی خود نشان داده و تنها در پایان سال گذشته بود که هواپیماهایش را برای یک دوره آموزشی یک‌ماهه به دریای چین جنوبی فرستاد. منطقه‌ای که محل منازعات چندین کشور همسایه است. قابل توجه‌تر از همه منطقه شناسایی دفاعی هوایی در دریای چین شرقی بود که توسط ارتش چین نصب و راه‌اندازی شد. با وجود مخالفت‌های آمریکا و متحدانش ارتش چین هشدار داد هرگونه تهدید هوایی یا اشیای پرنده‌ای را که فاقد مجوز باشند شناسایی و کشف خواهد کرد و به آن پاسخ خواهد داد.

من کیستم؟
چپ، مرکز یا راست؟ هیچ تفاوتی ندارد که او از نظر ایدئولوژیک کجا قرار دارد. به نظر می‌رسد شی جین‌پینگ به هر کسی نشانه‌های متفاوت از خودش می‌دهد. پیش از اینکه مائوئیست‌ها بتوانند اخبار خوشایند کرنش شی در برابر بدن مومیایی‌شده مائو در آرامگاهش را هضم کنند و او را بستایند، رئیس‌جمهور در سخنان طولانی خود خطاب به مشاوران ارشد دولت هیچ حرفی از مائو به میان نیاورد و به جایش از آزادی فکر و اندیشه سخن گفت. نبرد شی علیه فساد و پوپولیسم برای او تحسین نسل جوان و شهری تحصیل‌کرده را به همراه داشته است. با این همه او آزادی بیان در رسانه‌ها را فرو نشانده جنبش نوپای اجتماعی و مدنی را از پای انداخت. بحث‌برانگیرترین از همه یکی از سخنان شی جین‌پینگ است که همه جا نقل شده است. او تاکید کرده بود «نباید 30 سال دوم را به انکار 30 سال اول سپری کرد و برعکس.» سه دهه اول حکومت کمونیستی چین از سال 1949 آغاز شد که به دوران مائو و شکست اقتصاد متمرکز و هرج و مرج در پی انقلاب فرهنگی مائو معروف است. در مقابل 30 سال دوم از دهه 1970 آغاز می‌‌شود که با اصلاحات اقتصادی دن شیائو پینگ و رشد اقتصادی همراه است. همه اینها باعث شده رویکرد شی جین‌پینگ شفاف نباشد. سوال اساسی در مورد رئیس‌جمهور این است: او از چه کسی دفاع می‌کند؟ چه می‌خواهد؟ ارزش‌هایش چیست؟
به نظر می‌رسد جین‌پینگ به جز مفهوم مبهم رسیدن به رویای چین بزرگ پاسخ شفاف دیگری برای این سوال‌ها نداشته باشد؛ و شاید آن‌طور که انشقاق در جامعه چین هر روز عمیق‌تر از قبل می‌شود، زمان به مراد او نچرخد. چالش‌های پیش رو سرنوشت او و 3/1 میلیارد نفر چینی را در خطر قرار داده است.