کاهش روستاها در ایران

در یک باغ میوه روستایی در حاشیه کویر لوت در جنوب شرقی ایران، شاه‌بانو اسما ایلانی مشغول جمع‌آوری محصول پسته از یک درخت بزرگ است. او پسته‌ها را در کیسه بزرگ روی دامن لباسش می‌ریزد. یک قنات -‌آبراهه‌ای که گاهی اوقات آب‌های زیرزمینی را از زیر کوه‌هایی در صدها مایل دورتر انتقال می‌دهد-‌ از میان باغ او می‌گذرد. اما قنات کاملاً خشک شده است. روستای کوچک او تقریباً خالی از سکنه شده است. در دو دهه گذشته سه‌چهارم از ساکنان روستا به صدها کیلومتر دورتر در تهران یا شهر نزدیک‌تر اصفهان کوچ کرده‌اند. شاه‌بانو می‌گوید: روزگار بسیار سخت شده است. دیگر آب کافی باقی نمانده تا مردم بتوانند در اینجا بمانند. هرچه مردم بیشتر از اینجا می‌روند دولت‌ هم بیشتر ما را فراموش می‌کند.
این داستانی است که درباره بسیاری از روستاهای مناطق نیمه‌خشک ایران صحت دارد. نظام اجرایی ضعیف و گرمایش جهانی دست به دست هم داده و بسیاری از روستاها را در معرض خطر نابودی قرار داده‌اند. شبکه‌های قنات که سه هزار سال گذشته به منظور آبیاری زمین‌ها در ایران باستان ایجاد شده بود مدت‌هاست مورد بی‌مهری قرار می‌گیرد. آب‌های زیرزمینی و رودخانه‌ها اغلب از قنات‌ها به سمت مزارع صنعتی سوق داده می‌شوند. با گسترش شهرنشینی دولت دیگر انگیزه‌ای برای حفظ قنات‌ها ندارد. شاه‌بانو می‌گوید خشک شدن قنات‌ها در 20 سال گذشته محصول او را تا 70 درصد کاهش داده است. رئیس‌جمهور حسن روحانی پیش‌نویس بودجه‌ا‌ی ریاضتی را ارائه کرده است که یک‌سوم از بودجه زیرساختارها را کاهش می‌دهد و قصد دارد تورمی را مهار کند که اکنون طبق آمارهای رسمی به نرخ 36 درصد رسیده است. برخی نمایندگان مجلس از مناطق روستایی در اعتراض به این بودجه استعفا کردند. اما آنها مورد این اتهام قرار گرفتند که با تحریک اعتراضات دشمنان انقلاب را شاد کرده‌اند. دولت جدید از آنها درخواست کرد به مجلس بازگردند و در مورد لایحه بودجه جدید اظهارنظر کنند. برخی از نمایندگان مناطق روستایی از این شکایت دارند که پیش‌نویس بودجه -که از مارس آینده به اجرا گذاشته می‌شود-‌ منابع کمتری را به فعالیت‌های عمرانی اختصاص داده است و این برخلاف وعده‌های انتخاباتی روحانی است.
بیشتر ایرانیان عادی در شهرها و روستاها چشم به دولت روحانی دوخته‌اند تا بتواند با غرب در مورد موضوع مناقشه‌آمیز هسته‌ای ایران به توافق برسد. تحریم‌های اقتصادی هم‌اکنون به ویژه برای فقرا آزاردهنده هستند. شاه‌بانو می‌گوید: ما باید انرژی هسته‌ای داشته باشیم اما دوست داریم بتوانیم همانند گذشته زندگی کنیم.