اتکا به حسابرسی

آنچه بازار سرمایه را روز به روز به شفافیت بیشتر نزدیک می‌کند، قرارگیری دقیق صورت‌های مالی شرکت‌های پذیرفته‌شده بورس زیر ذره‌بین حسابداران معتمد بورس است. دقت و میزان سلامت در گزارش‌دهی حسابداران است که سهامداران را به سرمایه‌گذاری در شرکت‌های بورسی جهت می‌دهد. در این جهت‌دهی سازوکار قوانین در دست حسابداران است تا با بالاترین میزان حساسیت به کشیدن موی از لای ماست بپردازند. کما اینکه آنها علاوه بر بررسی کاغذها و سندها، نقش مدافع منافع سهامداران را از طریق گزارش‌های دقیق در فصل مجامع بر عهده دارند.

با نگاهی به ابتدای دهه گذشته که سایت‌های اطلاع‌رسانی نظیر کدال راه‌اندازی نشده بودند و تنها اطلاعات از طریق گزارش‌های منتشره بر کاغذ و در محل خود تالار شیشه‌ای قابل دسترس بود، تکیه بر اطلاعات به‌روز کمتر میسر می‌شد.

نه‌تنها کندی اطلاع‌رسانی بلکه بیات شدن دوره حسابرسی نیز بر اطلاعات نهایی اثرگذار بود و عملاً سهامدار فرصت تصمیم‌گیری را از دست می‌داد.

امروز این موارد دیگر دغدغه اصلی نیستند ولی موضوعاتی در دوره بلوغ بازار سرمایه به مرکز توجهات اضافه شده‌اند که نیازمند اهمیت دادن بیشتر هستند. مثلاً اگرچه استانداردها در حال ترجمه مجدد است اما به اذعان برخی از حسابداران هنوز هم به نادرستی ترجمه می‌شوند. ضرورت انجام صحیح این امر زمانی هویدا می‌شود که برنامه اجرایی شدن IFRS برای بانک‌ها و بیمه در دستور کار قرار گرفته و هنوز زیرساخت‌های لازم موجود نیست. همه این موارد در یک طرف ماجرا قرار می‌گیرد و از سوی دیگر خبری جدید تحت عنوان فراخوان سازمان بورس برای ارائه اطلاعات نهادهای عمومی غیردولتی نیز بر موارد یادشده افزون می‌شود.

طی این فراخوان همه شرکت‌های تحت پوشش نهادهای عمومی غیردولتی، نظامی و انتظامی، سازمان‌ها و موسسات خیریه و صندوق نهادهای انقلاب اسلامی از سوی سازمان بورس، موظف به ارائه اطلاعات در سیستم کدال این سازمان شده‌اند.

بدین ترتیب صورت‌های مالی سالانه این شرکت‌ها و موسسات به همراه گزارش حسابرس و بازرس قانونی مطابق با استانداردها و ضوابط گزارشگری مالی در این فراخوان عنوان شده که نکته حائز اهمیت عدم توجه به نبود زمینه‌های لازم در حوزه حسابرسی است. علاوه بر آن ضرب‌الاجل شش‌ماهه نیز برای این فراخوان تعیین شده است!

ماهیت کار ایجاد شفافیت بیشتر اطلاع‌رسانی است اما آیا نباید قبل از آن میان دو حلقه بازار سرمایه و حسابداران ارتباط عمیق‌تری ایجاد شود؟ در این پرونده به بازخوانی تجربه حسابداران در بورس و علاوه بر آن به نحوه تعامل و ارتباط حرفه حسابرسی و ناظر بازار سرمایه از منظر فعالان این حرفه پرداخته‌ایم.

اینکه تصمیمات اقتصادی کشور تا چه حد متکی بر اطلاعات حسابرسی شده است. البته فراخوان یادشده سازمان بورس این اتکا را نمایان می‌سازد اما بدون ابزار و با سرعت بالا در مقطع فعلی ممکن است بر کیفیت خروجی اطلاعات اثر نامطلوب بگذارد.