تاریخ انتشار:
سالی پر از ابهام برای آلمان
چشم‌انداز ۲۰۱۳
نهادهای مختلف نام‌های متفاوتی برای سال ۲۰۱۳ برگزیده‌اند.
spiegel online
یونسکو آن را «سال جهانی آب»، واتیکان «سال ایمان» و اتحادیه اروپا «سال شهروندان» نامیده‌اند. اما آیا این سال برای اقتصاد آلمان سلامتی به همراه دارد؟ بزرگ‌ترین اقتصاددانان اروپا در این مورد دچار تردید شده‌اند. هم سقوط کلی ناشی از بحران اقتصادی سال 2009 و هم بهبودی سریع و رکوردشکن آلمان باعث تعجب مردم شد. اکثر اقتصاددانان اعتقاد دارند آلمان در سال 2013 با چالش‌های بزرگی مواجه خواهد شد هر چند در مقایسه با دیگر کشورها این چالش‌ها کمتر هستند. بیشتر اقتصاددانان پیش‌بینی‌های خود برای سال 2012 را معتدل‌تر کردند و حتی گفتند در فصل آخر سال 2012 شاهد انقباض اقتصادی خواهیم بود. برآوردهای آنها برای سال 2013 حاکی از رشد عملکردی اندک و - البته مهم‌تر از همه- دور شدن از جریان رکود است. این چشم‌انداز از دیدگاه رهبران تجاری آلمان محتاطانه نگریسته می‌شود. طبق اظهار نظر موسسه تحقیقات اقتصادی مستقر در مونیخ شاخص فضای تجاری کنونی ضعیف است اما انتظار می‌رود در شش‌ماه آینده پیشرفت‌های قابل ملاحظه‌ای دیده شود. اما همزمان، این موسسه هشدار می‌دهد که این احساس پایدار نیست. کای کارستنسن اقتصاددان ارشد موسسه می‌گوید: «ما میزان عدم
اطمینان را با بررسی تفاوت بین شرکت‌ها در ارزیابی آنها از شرایط کنونی اندازه می‌گیریم و اخیراً این تفاوت افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته است.» وجود عدم اطمینان تا حدی عجیب است چرا که شرایط نسبت به زمان شروع بحران مالی بسیار آرام‌تر شده است. سقوط بازار مسکن ایالات متحده در سال 2008 عواقبی برای اقتصاد جهان داشت و به شدت بر شرکت‌های آلمانی تاثیر گذاشت. اما در آن بحران حداقل علت و معلول کاملاً واضح بودند. اکنون رشد اقتصادی به چند عامل کاملاً نامشخص وابسته است که عبارتند از: بحران یورو، اقتصاد چین و ایالات متحده، مصرف و سرمایه‌گذاری داخلی در آلمان. بحران یورو پیچیدگی و ابهام خاصی دارد و از همه بیشتر شرکت‌ها را تهدید می‌کند. یک نظرسنجی اخیر که توسط بنگاه خبری آلمان DPA از مدیران اجرایی انجام شد، نشان داد بزرگ‌ترین آرزوی آنها در سال 2013 پایان یافتن بحران یورو است. اما به نظر می‌رسد بحران در بازارهای بورس فروکش کرده است. هزینه خطر اوراق قرضه دولت‌های جنوب اروپا نسبت به زمان اوج خود در سال 2012 به میزان چشمگیری کاهش یافته است. حتی اخبار منفی درباره کاهش رتبه اعتباری برخی از کشورها و صندوق نجات یورو باعث نگرانی
سرمایه‌گذاران نشد. به عقیده کارستنسن، این شرایط با بحران‌های مشابه مانند دوشنبه سیاه 1987 متفاوت است. در آن زمان بازارهای مالی کاملاً دچار آشفتگی شدند. آرامش ظاهری بازارهای مالی در حال حاضر مدیون سخنان ماریو دراگی، رئیس بانک مرکزی اروپاست که در ماه ژوئیه اعلام کرد بانک مرکزی به هر بهایی از یورو دفاع می‌کند. متعاقب آن، حدود یک تریلیون یورو وام اضطراری در اختیار بانک‌های آسیب‌دیده قرار گرفت و بانک مرکزی قول داد اوراق قرضه دولتی را تا میزان نامحدود خریداری کند. تاثیر این اقدامات انکارناپذیر است: بلافاصله هزینه وام برای کشورهایی مانند اسپانیا و ایتالیا کاهش یافت. اما مشکلات زیربنایی حل نشده‌اند. به گفته وبر مدیر پیش‌بینی‌های موسسه تحقیقات اشتغال در نورنبرگ بحران زمانی پشت سر گذاشته می‌شود که اقتصادهای واقعی در یونان، اسپانیا و سایر کشورهای بحران‌زده بتوانند دوباره سرپا بایستند. این در حالی است که بحران کشورهای جنوبی عضو اتحادیه اروپا به صنایع کلیدی آلمان مانند صنعت خودروسازی ضربه شدیدی وارد کرده است.
رشد در چین، خطرات در ایالات متحده
اگر شرایط کشورهای جنوب اروپا در سال 2013 بهتر نشود اقتصاد آلمان بیش از پیش به مصرف‌کنندگان سایر نقاط جهان به ویژه ایالات متحده و چین وابسته خواهد شد. نگرانی‌ها در مورد کندی رشد چین کمتر شده است و بانک جهانی پیش‌بینی می‌کند رشد اقتصاد آن کشور سرعت پیدا کند. تقاضا از جانب اقتصادهای نوظهور هم رو به افزایش است. اما شرایط ایالات متحده دشوار شده است. انتخاب مجدد باراک اوباما به ریاست‌جمهوری اندکی از ابهامات کاسته است اما شکاف سیاسی آمریکا از هر زمان دیگری عمیق‌تر شده است. اقدام لحظه آخر برای رسیدن به توافق در اول ژانویه مسیر حرکت به سوی پرتگاه مالی را تغییر داد اما باعث نشد میزان اطمینان به بزرگ‌ترین اقتصاد جهان بیشتر شود. از طرف دیگر اثرات این توافق لحظه آخری هنوز خود را نشان نداده است. هرچه اقتصاد جهانی متزلزل‌تر شود تقاضای داخلی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. شرکت‌های آلمانی برای مدتی از فعالیت‌های خود کم کردند و در طول سال گذشته بر تجهیزات جدید سرمایه‌گذاری انجام ندادند. در مقابل مصرف‌کنندگان موتور محرک اقتصاد آلمان شدند. اقتصادی که به خاطر وابستگی شدید به صادرات همیشه مورد انتقاد بوده است. موسسه تحقیقات اقتصادی
اعتقاد دارد حتی در زمان بحران مالی وضعیت مصرف، ثبات کامل داشت. دلیل آن هم این بود که بازار کار با تمهیداتی مانند کاهش ساعات کاری تحت حمایت قرار گرفت. اما در پایان سال 2012 شرایط معکوس شد و شاخص اعتماد مصرف‌کننده دو واحد کاهش یافت. نگرانی از چشم‌انداز اشتغال عامل این وضعیت بود. طبق نظرسنجی موسسه بیمه آلیانز نگرانی از بیکاری در سال گذشته به شدت افزایش یافته است. تاکنون بسیاری از شرکت‌های آلمانی به استخدام نیروهای جدید ادامه داده‌اند و نیروهای موجود نیز با استفاده از توافق‌های چانه‌زنی جمعی، از افزایش حقوق و مزایا بهره‌مند شده‌اند اما طبق اظهارنظر وبر، این روند مثبت در بازار کار از بین رفته است. در طول بحران مالی 2009 و هنگامی که دولت فدرال برنامه کاهش ساعات کاری را معرفی کرد بسیاری از شرکت‌ها توانستند از تعدیل نیرو اجتناب کنند. به عقیده وبر در سال 2013 وضعیت فاجعه‌باری روی نمی‌دهد و روند واپس‌گرایی مشاهده نمی‌شود اما احتمال رکودی درازمدت بعید نیست.
دیدگاه تان را بنویسید