تاریخ انتشار:
روحانی کاربران را شهروندان جهانی خواند که ارتباط با شبکه جهانی حق آنهاست
فناوری ایمان را نمیپراند
ابزار ارتباطی «واتسآپ» که در کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه رای به فیلتر شدنش شده بود، با دستور مستقیم رئیسجمهور فیلتر نشد؛ رئیسجمهور در سخنرانی خود در اختتامیه جشنواره ملی ارتباطات و فناوری اطلاعات ارتباط با شبکه جهانی اطلاعات را حق شهروندان دانسته و گفته به نقطهای رسیدهایم که دیگر استبداد پیام از بین رفته است؛
ابزار ارتباطی «واتسآپ» که در کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه رای به فیلتر شدنش شده بود، با دستور مستقیم رئیسجمهور فیلتر نشد؛ رئیسجمهور در سخنرانی خود در اختتامیه جشنواره ملی ارتباطات و فناوری اطلاعات ارتباط با شبکه جهانی اطلاعات را حق شهروندان دانسته و گفته به نقطهای رسیدهایم که دیگر استبداد پیام از بین رفته است؛ صفحهای در شبکه اجتماعی فیسبوک راه افتاده که نامش آزادیهای یواشکی زنان نام دارد و چند روزی است که موافقان و مخالفانش را به شدت مشغول نظریهپردازی کرده است و اینکه در روزهای گذشته شش جوان که روی آهنگ ما خوشحالیم از ویلیام فارل خواننده آمریکایی ویدئویی ساخته و روی شبکه اجتماعی یوتیوب ارسال کرده بودند ظرف مدت دو ساعت شناسایی و شش ساعت بعد دستگیر شدند؛ همه اینها نشان میدهد پس از سه دهه هنوز هیچ دید مشخص و نگاه شفافی به ابزارهای ارتباط جمعی در نظام تصمیمگیری کشور شکل نگرفته و همه تصمیمات حسب ضرورت، به سرعت و اغلب بدون در نظر گرفتن حق کاربران یا همان شهروندان جهانی اتخاذ میشود. همه دستورها دفعتاً و بدون مقدمه است مثل همین نوشته.
آزادیهای یواشکی
تجربه زندگی ما در دهههای پس از انقلاب اسلامی آزادی یواشکی کم نداشته است؛ آن هم بدون توجه به جنسیت، سن یا هر مساله دیگری. در سالهای میانه دهه 60 نهاد دولت چنان با بروز و حضور دستگاه نمایش فیلم به نام ویدئو مبارزه میکرد که نظیر آن فقط در ریشهکنی بیماری فلج اطفال دیده میشود. اما زور دولت به جامعه نرسید. جاشوها و ناخداها زیر لنجها بستههای عایقکاریشدهای حمل میکردند که در آن دستگاههای مشکی و بزرگ ویدئوی آیوا، سونی و شارپ به کشور میآوردند و مردم لای پارچه و زیرپیراهن این دستگاهها را به خانه میبردند تا فیلم شب عروسی، فیلمهای خارجی قاچاق یا شوهای تلویزیونی طنین و تپش را ببینند. در نهایت تصمیمگیران مجبور به تن دادن به خواسته مردم برای استفاده از این فناوری شد و شبکه سینمای خانگی برای عرضه فیلمهای ایرانی و خارجی اصلاحشده راهاندازی شد. سیاست مقاومت گرچه شکست خورده بود اما از پا ننشست و از ویدئو به ماهواره منتقل شد. از همان ابتدای ورود گیرندههای شبکههای ماهوارهای که تنها معدودی کانالهای آنالوگ ترکیه را دریافت میکردند مبارزه با ماهواره بهعنوان سمبل تهاجم فرهنگی، و نه یک پدیده ارتباطی، آغاز شد. دیشها برای اینکه در معرض دید نباشند در کورترین نقاط پشتبامها نصب میشد، پارچه و چادر روی آن کشیده میشد یا اینکه دیواره نازکی از آجر و گچ که پیشترها محل نگهداری کبوتر بود این بار برای مخفی کردن دیش ماهواره ساخته شد. هنوز هم پلیس روی پشتبامها میرود و دیشهای ماهواره را به کوچه پرتاب میکند، یا آنها را در همان پشت بام خم میکند تا غیرقانونی بودن این آزادی یواشکی را روشن سازد. سیاست مبارزه با فناوریهای مدرن هنوز هم وجود دارد و شبکههای توئیتر و فیسبوک که کاربران ایرانی زیادی هم دارند، فیلتر شدهاند. پیش از این نیز در حالی که وبلاگهای فارسی بلوک بزرگ و قدرتمندی در بین وبلاگهای جهانی به دست آورده بودند، تمامی سرویسدهندههای وبلاگ خارجی از جمله معروفترینشان چون بلاگر و وردپرس فیلتر شدند تا درخشش وبلاگهای
فارسی تبدیل به کورسوی شمعی کوچک شود.
روحانی چه میگوید؟
حسن روحانی اقبال خود به ابزارهای ارتباطی جدید را با باز کردن صفحه در تمامی شبکههای اجتماعی نشان داد. او امروز در تمامی شبکههای اجتماعی حضوری فعال دارد و هم به فارسی و هم انگلیسی مطالبی منتشر میکند. فارغ از اینکه چه کسی از جانب او انتشاردهنده این نوشتارهاست، موضعگیریهای شخصی رئیسجمهور در مورد این ابزارها بسیار قابلتوجه است. حسن روحانی در اختتامیه چهارمین جشنواره ملی ارتباطات و فناوری اطلاعات به گذشتهها نیز نقب زد و خود را در قالب منتقد سیاستهای گذشته نشان داد. بهتر است به گذشته برنگردیم که ببینیم حسن روحانی خود در آن دوران قدیم چه نظری داشته اما مهم این است که او اکنون بهعنوان رئیسجمهور منتخب ایران معتقد است جهان از مرحله دهکده جهانی گذر کرده و اکنون به سمت خانواده جهانی در حرکت است. رئیسجمهور در این سخنان آماری هم اعلام کرد تا نشان دهد به خوبی شبکههای اجتماعی را رصد میکند: یک میلیون و 800 هزار لایک در دقیقه در فیسبوک، استفاده دو میلیون نفر در دقیقه از موتور جستوجوی گوگل، ارسال 30 ساعت فیلم در سایت یوتیوب در هر دقیقه و تماشای همین ویدئوها
توسط یک میلیون و 300 هزار نفر در همین مدت زمان. رئیسجمهور همچنین عنوان کرد آثار فضای مجازی بر جامعه و کشور و حتی بر سبک زندگی مردم کاملاً عینی است. او تاکید کرد دوران پیامهای یکطرفه به سر آمده و به نقطهای رسیدهایم که جایی برای استبداد پیام نیست و دیگر دوران رساندن پیام از طریق بلندگوهای یکطرفه، منبرهای یکطرفه، تریبونهای یکطرفه و سنتی به سر آمده است. اما شاید بهترین بخش سخنان روحانی آنجا بود که به مبارزه بیسرانجام با ویدئو و ماهواره پرداخت. او گفت: «امروز این همه ما جوان، دختران و پسران تحصیلکرده و دانشگاهدیده داریم. دختران و پسرانی که علاقهمند به کشورند و فضای بزرگی در اختیار آنهاست تا بتوانند از هویت ایرانی و اسلامی دفاع کنند. چرا این همه در تزلزل هستیم؟ چرا به جوانان خود اعتماد نمیکنیم؟ در یک زمانی فکر میکردیم اگر ویدئو وارد کشور شود ایمان جوانانمان پر میزند. سالهای اول انقلاب دغدغه ما این بود که مبادا یک دستگاه ویدئو وارد کشور شود؛ چرا که اگر وارد شود و با سیمی به تلویزیون وصل شود دیگر چگونه ایمان را نگه داریم و هویت را حفظ کنیم.
دیدیم که ویدئو آمد و فراگیر شد و در ایمان جوانان ما نهتنها اثری نداشت، بلکه حضور جوانانمان در مساجد، محافل، دعا و توسل و حتی در مظاهر انقلابی و راهپیماییهای انقلابی بیشتر شد، به جبهه رفتند و از کشور دفاع کردند و افتخارآفرین بودند. بعدها قصه دیگری شروع شد، اینکه با ماهواره چه کنیم اگر خدایی نکرده تلویزیونی بتواند با یک دیش مخفی یا آشکار شبکه دیگری را بگیرد و جوانان آن شبکه را ببینند چگونه ایرانیت و اسلامیت میماند. دیدیدم که ماهواره آمد و مبارزه در پشتبام و بالکن تاثیرگذار نبود و نه ایمان مردم پر زد و رفت و نه هویت مردم از دست رفت.» این همانجایی است که روحانی بحث امروز را مطرح میکند و سخن از بیفایده بودن تداوم این سیاست: «امروز ظاهراً قصه دیگر برپا شده است و آن اینکه با اینترنت جوانان کاربر، ایمیل، موبایل و نسل سوم و چهارمش چه کنیم. من به همه دوستان عرض میکنم به جوانانمان اعتماد کنیم، به نسل جوانمان اعتماد کنیم. جوانان ما دارای فطرتهای پاکی هستند ایرانشان را با تمام وجود دوست دارند. به اسلام و خاندان ائمه اطهار عشق میورزند و فطرتشان پاک
است حالا در گوشهای، روزی روزگاری، ساعت یا ماهی خطا شود میتوان آن را برگرداند و قابل بازگشت است چرا که انسان توبهکننده و خداوند نیز بخشنده و رحیم است.»
بگذارید آزادی آشکار بماند
برای جامعه هنوز مشخص نیست چرا دولت به دنبال محدود کردن ابزاری است که جامعه خود آن را پذیرفته و راه استفاده درست آن را هم میداند. با این همه هنوز زمان زیادی از سخنان روحانی نگذشته است؛ کسی در یک خبرگزاری در واکنش به یک گروه در فیسبوک مطلبی مینویسد و اگرچه فعال رسانهای است پا به عرصه فقه و حقوق میگذارد و از بیمعنا شدن تجاوز در برابر بیحجابی زن مینویسد. گروهی از جوانان به جرم ساختن یک ویدئوکلیپ و بروز رفتارهایی که ناهنجار خوانده شده دستگیر شده و اعتراف میکنند، پهنای اینترنت که روحانی نگران آن بود همچنان مشکل دارد و سرعت پایین است، صدای موافقان فیلترینگ، مسدود کردن و دیوار کشیدن هنوز بلندتر است. سخنگوی قوه قضائیه هم در نشست خبری خود به روحانی میگوید حق ابطال مصوبات کمیته فیلترینگ را ندارد و آنچه مصوب شده باید اجرا شود. باید ببینیم روحانی میتواند همین واتسآپ را آزادی آشکار نگه دارد و به آزادی یواشکی تبدیل نکند؟
دیدگاه تان را بنویسید