تجارت: زندگی در جهان بی‌سیم

The Economist

در سال جدید اینترنت به رسانه‌ای متحرک تبدیل می‌شود. اما برندگان و بازندگان این تحول کدامند؟ سال 2002 نقطه عطفی برای تلفن بود که 126 سال قبل اختراع شده بود. برای اولین بار شمار تلفن‌های همراه از تعداد خطوط ثابت بیشتر شد و تلفن به فناوری قابل حمل تبدیل شد. در سال جدید اتفاق مشابهی برای اینترنت روی می‌دهد. شمار وسایل قابل حمل و نقل متصل به اینترنت مانند تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها از شمار رایانه‌های شخصی بیشتر می‌شود. البته رابطه همبستگی مستقیمی بین افراد و وسایل دیده نمی‌شود چراکه بسیاری از افراد از وسایل چندگانه استفاده می‌کنند که ثابت و یا متحرک هستند. اما پیش‌بینی می‌شود شمار افرادی که از طریق وسایل همراه به اینترنت دسترسی دارند تا اواسط سال 2014 از شمار کسانی که از خطوط ثابت استفاده می‌کنند بیشتر شود. البته نمی‌توان گفت وسایل همراه به طور کامل جایگزین رایانه‌های شخصی می‌شوند. همان طور که افزایش شمار تلفن‌های همراه به معنای حذف کامل تلفن‌های ثابت نیست. اگرچه شمار وسایل همراه و کاربران آنها به زودی بسیار زیاد خواهد شد باز هم حجم زیادی از ترافیک شبکه و زمان بیشتری در اختیار رایانه‌های ثابت قرار دارد. در آینده وسایل همراه محبوبیت بیشتری پیدا می‌کنند و سکوی مطمئن‌تری برای سرمایه‌گذاری خواهند بود. سرمایه‌داران از هم‌اکنون به این موضوع پی برده‌اند. میزان سرمایه‌گذاری خطرپذیر در شرکت‌های تلفن‌ همراه در سال 2011 نسبت به هر سال دیگر بیشتر بوده است. Instagram که یک کاربرد اشتراک‌گذاری عکس است و به مبلغ 730 میلیون دلار توسط فیس‌بوک خریداری شد خدمتی است که فقط بر روی گوشی‌های همراه ارائه می‌شود. شرکت‌های تلفن همراه در نیمه اول سال 2012 معادل 9/3 میلیارد دلار یا 46 درصد سرمایه جذب کردند. این رقم در دو سال گذشته 17 درصد بود. آمار و ارقام نشان می‌دهند اینترنت در حال تبدیل شدن به رسانه‌ای متحرک است.

این تحولات عواقب خاصی برای شرکت‌های فناوری دارند که با رشد فراگیر ابزارهای همراه به دو گروه بازنده و برنده تقسیم می‌شوند. اپل بدون تردید بزرگ‌ترین برنده است. آی‌پد بر بازار رو به رشد تبلت حاکم است و آی‌فون تقریباً سه‌چهارم منافع حاصل در صنعت تلفن همراه را تولید می‌کند هر چند 10 درصد از کل فروش گوشی‌ها را به خود اختصاص داده است. برتری اپل در جهان وسایل همراه آن را به بزرگ‌ترین و ارزشمندترین شرکت تبدیل ساخته است.

بزرگ‌ترین بازنده‌ها نیز مشخص هستند. غول‌های عصر رایانه‌های شخصی مانند Dell ، HP و مایکروسافت از جهان تلفن همراه عقب مانده‌اند. برخی شرکت‌های تولیدکننده گوشی تلفن همراه مانند نوکیا خیلی دیر وارد عمل شدند تا اینترنت را در قلب محصولات خود قرار دهند. تولیدکنندگان کنسول بازی مانند سونی هم بازنده‌اند چرا که بازی‌ها نیز به وسایل متحرک کشیده شده‌اند. نوکیا و مایکروسافت که زمانی دشمنان خونی بودند اکنون با یکدیگر متحد شده‌اند و سال آینده با هم ادغام خواهند شد. شرکت‌های دیگر هم جایی در وسط قرار می‌گیرند. موفقیت آنها به سرعت‌شان برای حرکت به سمت فناوری همراه بستگی دارد. توئیتر در این مسیر قرار گرفته است و تعداد زیادی از کاربران خدمات آن را در گوشی همراه دریافت می‌کنند. آمازون، ای‌بی و دیگر خرده‌فروشان آنلاین هم فروش خود را از طریق گوشی همراه و در هر مکانی به انجام می‌رسانند و به فروشگاه‌هایی تبدیل شده‌اند که در جیب مشتری جای می‌گیرند.

فیس‌بوک و گوگل با مشکل زیادی مواجه خواهند شد. درصد زیادی از درآمد آنها از طریق آگهی‌های آنلاین به دست می‌آید. مشکل آنجاست که میزان تبلیغات بر روی گوشی‌ها بسیار کمتر از تبلیغات شبکه رایانه‌ای است و در نتیجه درآمد آن فقط 20 درصد خواهد بود. این مشکل به ویژه برای فیس‌بوک حاد خواهد شد چرا که این شرکت اخیراً ارزش خود را بر مبنای درآمد حاصل از آگهی رایانه‌ای قرار داده است. اما رئیس فیس‌بوک عقیده دارد از آنجایی که کاربران زیادی از طریق گوشی همراه به این شبکه متصل می‌شوند فرصت کسب درآمد از آنها در درازمدت بیشتر فراهم می‌شود. این اتفاق در ژاپن رخ داد که در آن میانگین درآمد به ازای هر کاربر در ابتدا بسیار اندک بود اما به تدریج به میزان درآمد حاصل از کاربران رایانه‌ای نزدیک شد و در برخی موارد حتی از آن پیشی گرفت. انتظار می‌رود بقیه جهان از ژاپن پیروی کنند و سهامداران فیس‌بوک منتظر چنین رویدادی هستند. گسترش اینترنت همراه علاوه بر شکل‌دهی مجدد این صنعت، نحوه کاربری و درک افراد از اینترنت را متحول می‌سازد. تلفن‌ همراه به آن معنا بود که فرد می‌توانست به جای مکان به فرد دیگر تلفن بزند. به همین ترتیب دسترسی به اینترنت که قبلاً از مکان‌های ثابت امکان‌پذیر بود توسط وسایلی صورت می‌گیرد که همراه فرد (و در آینده بخشی از فرد) هستند. این مهم‌ترین تحول سال‌های آتی است.