گفت‌وگو با بهمن پورمند؛ رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران
از تولید داخلی استقبال نمی‌شود
بهمن پورمند پس از یک دوره کش و قوس میان اهالی چاپ در پاییز سال جاری در نهایت توانست به جای علی نیکوسخن به ریاست اتحادیه چاپخانه‌داران تهران برسد.
بهمن پورمند پس از یک دوره کش و قوس میان اهالی چاپ در پاییز سال جاری در نهایت توانست به جای علی نیکوسخن به ریاست اتحادیه چاپخانه‌داران تهران برسد. وی مهم‌ترین رویکرد خود را در ریاست این اتحادیه تغییر رویه‌های سابق و تاکید بر تلاش برای نوسازی ماشین‌آلات صنف چاپ و جلب حمایت وزارت صنعت برای کمک به این صنعت قرار داد که البته در این گفت‌وگو کماکان به این مشکلات اذعان می‌کند و از کلامش نیز بوی بهبودی اوضاع شنیده نمی‌شود. این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانیم.
آقای پورمند شما چند ماهی است مدیریت اتحادیه چاپخانه‌داران را در دست گرفته‌اید، اما پیش از آن نیز از فعالان صنعت چاپ بوده‌اید، به نظر شما جایگاه صنعت چاپ ایران در کشورهای منطقه کجاست؟
به نظر من صنعت چاپ ایران در حال حاضر اصلاً جایگاه خوبی ندارد، چه از نظر تکنولوژی و چه از نظر اقتصادی. وقتی صنعت و تولید ما حرکتی نداشته باشد و پویا نباشد، به‌طور طبیعی چاپخانه‌ها نمی‌توانند سرویس‌دهی خوبی داشته باشند. طبیعتاً در شرایطی هم که مشکلات اقتصادی وجود دارد و تکنولوژی جدیدی نداریم، نمی‌توانیم حرفی برای گفتن داشته باشیم.
اکنون در منطقه خاورمیانه؛ ترکیه، امارات و حتی عربستان جلوتر از ایران هستند و ایران چهارمین کشور و در حقیقت آخرین به شمار می‌رود، البته باید این نکته را در نظر داشت که در همه این کشورها این دولت است که پشتیبان صنعت چاپ به شمار می‌رود و در مقابل در ایران دولت حمایتی از صنعت چاپ ندارد.
صنعت چاپ در تمام دنیا به عنوان صنعتی بسیار پول‌ساز به شمار می‌رود، و جزو صنایع دوم و سوم دنیا محسوب می‌شود. اما در ایران چنین نیست. چرا که حمایت‌های لازم از آن عموماً انجام نمی‌شود. وزارت صنعت، معدن و تجارت حمایت‌های سخت‌افزاری لازم را انجام نمی‌دهد، ما نیز به عنوان اتحادیه، مرتب در حال پیگیری این موضوع و نامه‌نگاری‌های لازم هستیم.
فکر می‌کنم منظور شما حمایت‌هایی است که انتظار داشتید از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام شود که البته انجام نشده است. چرا این وزارتخانه از اساس چاپ را به عنوان یک صنعت قبول نداشت؟
کارشناسان وزارت صنعت می‌گویند، کارگاه‌های صنعتی باید 120 کیلومتر دورتر از تهران باشند، این در حالی است که چنین قانونی برای صنعت چاپ امکان‌پذیر نیست. چرا که صنعت چاپ باید در قلب شهر باشد، تا بتواند نیاز مردم را پاسخ دهد. کارشناسان وزارت صنعت، معدن و تجارت نباید همه صنایع را با یک دید ببینند.
سال‌هاست که صحبت از بازگرداندن صنعت چاپ به وزارت صنایع می‌شود، اما اقدامی عملی در این زمینه صورت نگرفته است.
به هر حال نمی‌توان صنایع چاپ را کاملاً به خارج از شهر به معنای مشهورش انتقال داد، وزارت ارشاد به هر صورت از نظر مسوولیت‌های فرهنگی خود باید بر چاپ نظارت داشته باشد، صدور جواز، ورود ماشین‌آلات چاپ و... باید با نظارت وزارت ارشاد انجام شود، اما وزارت صنعت و معدن نیز باید در بخش سخت‌افزاری و صنعتی حمایت لازم را داشته باشد؛ حمایت‌هایی در جهت تامین نقدینگی، تکنولوژی و...
بنابراین صنعت چاپ از نظر فرهنگی باید زیر نظر وزارت ارشاد باشد، اما از نظر سخت‌افزاری و صنعتی باید زیر نظر صنعت و معدن باشد که خب متاسفانه نیمی از این انتظار تاکنون محقق نشده است.
آقای پورمند، صنعت چاپ ما از پیشینه نسبتاً طولانی و مستحکمی برخوردار است، اما هنوز که هنوز است در بخش‌های بسیاری از این صنعت وابسته به واردات هستیم، این میزان در حال حاضر به‌طور مشخص چه اندازه است؟
طبق آمار اکنون 70 درصد از سفارش‌های محصولات چاپی از ترکیه و سایر کشورهای دیگر تامین می‌شود، چرا که ما ممکن است در بخشی از مراحل تولید توانایی لازم را نداشته باشیم، اما شرکت‌های تولیدکننده خارجی به ویژه ترکیه‌ای اذعان می‌دارند که ما یا همه محصول را تولید می‌کنیم یا هیچ قسمتی را. در جریان سفارش‌های تتراپک‌ها که ما توانایی تولید لایه داخلی آن را نداریم همین اتفاق می‌افتد.
برای برون‌رفت از چنین وضعیتی در حال حاضر چه باید کرد؟
باید از نظر مالی توانمند شویم، دستگاه‌هایی که اکنون به آنها نیاز داریم، بسیار اندک در کشور وجود دارند، برای تهیه آنها نیز باید میلیاردها تومان سرمایه داشت که با وضعیت فعلی نرخ ارز خرید آنها به روش سابق نیز توجیهی ندارد.
همچنین سرمایه‌گذاری در بازار کشورهای منطقه همچون عراق و افغانستان نیز به دلیل نبود آرامش نسبی در این کشورها ریسک بالایی را می‌طلبد. اینها مهم‌ترین مشکلات حال حاضر این عرصه است که باید برای برون‌رفت از آنها فکری کرد.
طی چند سال اخیر اخباری مبنی بر ورشکستگی برخی از واحدهای چاپی یا تغییر کاربری منتشر شده است، شما این اخبار را تایید می‌کنید؟
کلمه ورشکستگی را نمی‌توانم تایید کنم، متاسفانه در تهران یا شهرستان‌ها به خاطر مدیریت سنتی و همگام نشدن با تکنولوژی روز، نه سیاست‌ها و نه ابزار تغییر نکرده و در نتیجه از محصول تولیدی استقبال نمی‌شود، چاپخانه‌دار نیز چاره‌ای جز تعطیلی و تغییر کاربری پیدا نمی‌کند. همان‌طور که گفتم وقتی نتوانیم ماشین‌های چاپ را که قیمت هر کدام دو تا پنج میلیارد تومان است وارد کشور کنیم، صنعت‌مان پیشرفت نمی‌کند.
آیا دولت در ارائه تسهیلات به صنعت چاپ اقدامی تاکنون انجام داده است؟
متاسفانه خیر، البته چند وقت پیش مطرح شد که صندوق توسعه ملی تسهیلات 14 درصد به واحدهای چاپی ارائه می‌کند، اما زمانی که به بانک‌های عامل مراجعه کردیم با تسهیلات 21 درصد مواجه شدیم که برای دریافت آن هم باید موانع متعدد را طی می‌کردیم، در حالی که می‌توان همین تسهیلات را با دو درصد از سایر بانک‌ها دریافت کرد و نیازی هم به برطرف کردن این موانع نیست.
با این همه، آینده صنعت چاپ را در کشور چطور ارزیابی می‌کنید؟
به نظر من ملت ایران بالای هوش متوسط دارد، در تمام دنیا اگر بررسی کنیم، 45 درصد نخبه‌ها ایرانی هستند. ما از نظر توانمندی و کارایی حرف‌های بسیاری برای گفتن در حوزه چاپ داریم، اما متاسفانه ابزار نداریم.
متاسفانه آمار و اطلاعات دقیقی از داشته‌های چاپ در کشور وجود ندارد، ما هنوز نمی‌دانیم چه تعداد واحد چاپی فعال داریم، امیدوارم هر چه سریع‌تر بانک اطلاعات چاپ تشکیل شود تا بر اساس نتایج تحقیقات و بر اساس مستندات بتوانیم نقشه راه خوبی برای صنعت چاپ ترسیم کنیم.
دیدگاه تان را بنویسید