بازوی توسعه بورس

صندوق‌های سرمایه‌گذاری، در ایران نوپا و در دنیا تنومند هستند. اکنون این صندوق‌ها رسالت‌های عمیقی دارند، به خصوص برای بانک‌ها. در واقع، صندوق‌های سرمایه‌گذاری همان پول جمع‌آوری شده و یک‌کاسه‌شده از سرمایه‌گذاران است که باید از سوی یک مدیریت حرفه‌ای در سبد متنوعی از اوراق بهادار، با هدف کسب سود نقدی یا افزایش قیمت سهام، سرمایه‌گذاری شود. این اصولی است که صندوق‌های سرمایه‌گذاری با رعایت آن تلاش دارند تا با جمع‌آوری سرمایه‌های خرد، قدرت لازم را پیدا کنند تا از مزایای سرمایه‌گذاری‌های کلان استفاده کنند. در واقع این صندوق‌ها به نوعی کفالت سرمایه‌گذاران را در اختیار می‌گیرند و وکیل‌شان می‌شوند تا بلکه بتوانند سرمایه‌گذاری‌های خرد را انجام داده و از جانب آنها، شرایط بهتری برای سرمایه‌ها فراهم آورند. در جهان معمولاً افراد، اوراق بهادار را مستقیماً به حساب خود معامله نمی‌کنند، ولی در عوض پول‌های خود را به سمت شرکت‌های سرمایه‌گذاری معروف به صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک هدایت می‌کنند که این صندوق‌ها ایده اصلی‌شان مدیریت سرمایه‌های خرد از سوی یک تیم مدیریت حرفه‌ای، به نمایندگی از سرمایه‌گذاران است.

سابقه این صندوق‌ها در جهان بیش از یک قرن است تا افراد حقیقی هم بتوانند با جمع شدن پول‌ها، از مزایای یک سرمایه‌گذاری در مقیاس بزرگ استفاده کنند. از سوی دیگر، اکنون در ایران به‌رغم اینکه این صندوق‌ها نوپا هستند، اما جایگزینی برای جبران برخی سودهای مورد نیاز سرمایه‌گذاران که با کاهش نرخ سود بانکی عطش آن در جامعه وجود دارد، شده‌اند. در واقع، با کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی در سال جاری، تمایل سرمایه‌گذاران به خرید واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری بیشتر شده و بر اساس آخرین آمارها، حجم بازار این بخش از بازار سرمایه از 880 میلیارد تومان، در حال حاضر به 1650 میلیارد تومان رسیده و پیش‌بینی می‌شود با پذیره‌نویسی صندوق‌های با درآمد ثابت، این رقم به میزان قابل‌توجهی افزایش یابد. اکنون هم شرکت‌های تامین سرمایه، با ایفای نقش به عنوان واسطه در بازار مالی، ضمن فراهم کردن ابزارهای لازم تامین مالی برای افراد و شرکت‌ها، دارایی‌های آنان را نیز با تشکیل صندوق‌های سرمایه‌گذاری، مدیریت می‌کنند که در واقع، در این صندوق‌ها تلاش می‌شود تا با تخصیص بهینه منابع و با توجه به پذیرش ریسک مورد قبول، بیشترین بازدهی نصیب سرمایه‌گذاران شود. در این میان کارشناسان معتقدند انباشته شدن سرمایه در صندوق، مزیت‌های متعددی را نسبت به سرمایه‌گذاری انفرادی سرمایه‌گذاران خواهد داشت؛ همان‌طور که در دنیا صندوق‌های سرمایه‌گذاری در انواع مختلفی از جمله صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام، با درآمد ثابت، کالایی، شاخصی، پوششی، املاک، ارزی، نیکوکاری، مخاطره‌پذیر و وقفی ایجاد شده‌اند که می‌توانند در بورس نیز قابل معامله باشند. اکنون هم سازمان بورس قوانین جدیدی برای این صندوق‌های سرمایه‌گذاری وضع کرد که بر اساس آن، صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌توانند تا 40 درصد منابع مالی خود را به خرید سهام و اوراق منتشر‌شده در بازار سرمایه اختصاص دهند. هم‌اکنون برای کمک کردن به بازار سرمایه سقف خرید سهام از 10 درصد به 15 درصد افزایش داده شده است. بدین ترتیب کف تعیین نشده است بلکه سقف برای خرید سهام، باز شده است. عملکرد یک‌ساله ۱۸۰ صندوق سرمایه‌گذاری فعال در بازار سرمایه نشان می‌دهد تا شهریورماه امسال، هفت صندوق با بازده حداکثر ۷۸‌درصدی در صدر جدول صندوق‌های سودده ایستاده‌اند. آخرین آمار مندرج سامانه مدیریت فناوری بورس ایران نشان می‌دهد، تاکنون 180 صندوق سرمایه‌گذاری مختلف شامل سه گروه صندوق سرمایه‌گذاری در سهام، با درآمد ثابت و مختلط در بازار سرمایه ایران فعال هستند.

بررسی عملکرد یک‌ساله صندوق سرمایه‌گذاری در سهام، منتهی به 28 شهریور 95 نشان می‌دهد میانگین بازده شاخص کل بورس در این دوره 24 درصد بوده اما در این میان هفت صندوق با بازده 60 تا 78 درصد، بهترین عملکرد را به نمایش گذاشته‌اند.