گزینه تحریم در میان اصلاح‌طلبان جایگاهی ندارد

ساعت شنی انتخابات در حال اتمام است. به‌زودی هفت اسفند‌ماه فرا می‌رسد و انتخاباتی دیگر برگزار می‌شود. یکی از وجوه تمایز این انتخابات، همزمانی برگزاری آن درست پس از اجرای برجام است. به هر حال چشم بسیاری به بهارستان تهران خیره شده تا مشخص شود پارلمانتاریست‌های آینده چه افرادی هستند. البته قبل از فرا رسیدن موعد برگزاری انتخابات، نزدیک شدن زمان اعلام نتایج کار را دشوار کرده است. حذف بسیاری از چهره‌های سرشناس، اصلاح‌طلبان را در برابر یک آزمون بزرگ قرار داده است و هرچند هنوز امید دارند که شورای نگهبان آنها را تایید صلاحیت کند اما اینکه آیا در غیر این صورت، باید همچنان در انتخابات حضور فعالی داشته باشند برای برخی افراد به محل مناقشه تبدیل شده است. محمود میرلوحی معاون حقوقی و پارلمانی وزیر کشور دولت اصلاحات و قائم‌مقام ستاد ائتلاف اصلاح‌طلبان شهر تهران در گفت‌وگو با تجارت فردا تاکید دارد که هدف اصلاح‌طلبان مشارکت حداکثری بوده و قهر با صندوق رای موضوعی فراموش‌شده نزد آنهاست.
مدت زمان بسیار اندکی تا برگزاری انتخابات مجلس باقی مانده است. با توجه به اینکه شما قائم‌مقام ستاد ائتلاف اصلاح‌طلبان در شهر تهران هستید و از سویی انتخابات تهران از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است، به نظر شما در حال حاضر با توجه به شرایط موجود، باید چه کار کرد. به هر حال رگه‌هایی از تردید در میان برخی طرفداران اصلاح‌طلبان در مورد حضور در انتخابات پیش‌رو با توجه به رد صلاحیت گسترده مشاهده شده است. شما در این مورد چه ارزیابی‌ای دارید؟
من موافق نیستم. به نظر من در میان مردم تردیدی وجود ندارد. حامیان اصلاحات و اصلاح‌طلبان در مورد حضور در انتخابات مجلس، هیچ تردیدی ندارند.

به هر حال در میان برخی افراد به دنبال رد گسترده صلاحیت‌ها و حذف چهره‌های مشهور اصلاح‌طلب، یک دل‌نگرانی در مورد حضور یا عدم حضور در انتخابات مشاهده می‌شود؟ شما این نکته را قبول ندارید؟
اصلاح‌طلبان همواره خاطره تلخ و عبرت‌آموز انتخابات 84 را پیش روی خود قرار داده و به این نکته توجه دارند که تفرقه و چندصدایی در اردوگاه اصلاح‌طلبان در آن بزنگاه سیاسی چطور کشور را هشت سال با بحران مواجه کرد و موجب شد کشور یک عقبگرد تاریخی را تجربه کند. در کنار این تجربه شکست‌خورده، اصلاح‌طلبان تجربه موفقیت‌آمیز انتخابات 92 را پشت سر گذاشتند. تجربه‌ای شیرین که طی آن اصلاح‌طلبان با پرهیز از تکروی، توانستند قطار سقوط‌کرده مدیریت اجرایی کشور را از دره بیرون آورده و بار دیگر بر روی ریل اصلی بازگردانند. وجود یک تجربه شکست‌خورده و یک تجربه موفق باعث شد تا اصلاح‌طلبان طی جلسات متعدد، این نکته را مورد بررسی قرار دهند که باید چه کار کنند. به هر حال در کشور ما انتخابات زیادی برگزار شده است. انتخابات مجلس نهم تقریباً بدون حضور اصلاح‌طلبان برگزار شد و بسیاری از آنها به صحنه نیامدند. وضعیت به‌گونه‌ای بود که بسیاری نسبت به رای دادن آقای خاتمی هم معترض شدند. پیش از انتخابات مجلس نهم هم انتخابات مجلس هفتم و هشتم برگزار شده بود که اصلاح‌طلبان در آن انتخابات هم حضور فعالی نداشتند. به همین دلیل اصلاح‌طلبان درصدد برآمدند تا سازوکاری را طراحی کنند تا نحوه حضورشان را بررسی کند.

جلسات اصلاح‌طلبان چه رویکردی را مورد توجه قرار می‌دهد؟
این جلسات مرتب تشکیل شد و در نهایت شورای عالی سیاستگذاری را شکل داد. در این شورا احزاب اصلاح‌طلب اعم از احزاب قدیمی و جدید و شخصیت‌های موثر اصلاح‌طلب، دور هم جمع شده‌اند. در این شورا 40 نفر از شخصیت‌های اصلاح‌طلب هر هفته دور هم جمع می‌شوند و در مورد رویکرد اصلاح‌طلبان به بحث و تبادل‌نظر می‌پردازند. این جلسات به صورت هفتگی هر یکشنبه برگزار شده و کارگروه‌های مختلف گزارش کار می‌دهند.

این کارگروه‌ها دقیقاً چه وظایفی دارند؟
در این شورا راهبردهای اصلاح‌طلبان بررسی شده و به تصویب می‌رسد.

شما به تصویب راهبردها اشاره کردید، در حال حاضر چه راهبردی در این شورا با توجه به فضای سیاسی موجود مورد بررسی و تصویب قرار گرفته است؟
راهبرد ما با محوریت منافع ملی این نکته را مورد توجه قرار می‌دهد که باید مردم را به مشارکت حداکثری ترغیب کرد. به هر حال با نکاتی که در شورا مورد بحث و بررسی قرار گرفت، اصلاح‌طلبان به این نتیجه رسیدند که در انتخابات آینده، باید حضوری پررنگ داشته باشند.

شما در حال حاضر با رد صلاحیت بسیاری از اصلاح‌طلبان مواجه شده‌اید که مانع این حضور پررنگ و گسترده در عرصه انتخابات می‌شود. در این شرایط می‌خواهید چه کنید؟
شورای اصلاح‌طلبان از همه نیروهای اصلاح‌طلبی که دارای پایگاه اجتماعی و رای در جامعه بودند، دعوت کرد تا در انتخابات ثبت‌نام کنند کما اینکه مقام معظم رهبری هم تاکید کردند که همه باید به صحنه بیایند حتی افرادی که من یا نظام را قبول ندارند. در چنین شرایطی اصلاح‌طلبان که همواره حامی نظام بودند فراخوان داده و بسیاری از چهره‌های موثر اصلاح‌طلبی به صحنه آمدند. به همین دلیل 12 هزار نفر ثبت‌نام کرده که از این تعداد 11 هزار نفر از سوی هیات‌های اجرایی تایید صلاحیت شدند. این احراز صلاحیت برخلاف ادعای مخالفان دولت با استناد به مراجع چهارگانه انجام شده بود. به دنبال این تایید صلاحیت، شور و اشتیاق بسیار خوبی در بین مردم به وجود آمد اما اعلام نظر هیات نظارت در اولین روز اجرای برجام، موجب شد تا این شور و اشتیاق کاهش یابد. به هر حال بسیاری از شخصیت‌های موثر جبهه اصلاح‌طلبی رد صلاحیت شدند.

برخی افراد می‌گویند در شرایطی که تنها تعداد اندکی کاندیدای اصلاح‌طلب وجود دارد شاید جبهه اصلاحات ترجیح بدهد رویکردی دیگر در پیش بگیرد؟ به هر حال بسیاری از ژنرال‌های این جبهه شانس تایید شدن توسط هیات نظارت را پیدا نکردند؟
این شورا موارد متعدد را بررسی کرد و نسبت به رد صلاحیت‌ها اعتراض کرد. یکی از نکات مورد بحث، انتقاد از رویکردی است که حقوق اساسی مردم را نقض می‌کند. این نکته را مورد توجه قرار بدهید که اصلاح‌طلبان همواره دفاع از حقوق اساسی مردم را بر خود واجب می‌دانند. هرچند انتقاد از نحوه رد صلاحیت‌ها منحصر به اصلاح‌طلبان نشد و بسیاری از ائمه جمعه و افرادی نظیر آقایان دری‌نجف‌آبادی، سلیمانی، نورمفیدی و طبسی از این رویکرد انتقاد کردند. بسیاری از مدیران ارشد کشور و استانداران به صحنه آمده و این رد صلاحیت‌ها را مانعی برای تحقق مشارکت حداکثری دانستند. وزارت کشور هم به عنوان مجری انتخابات از این رویکرد انتقاد کرد. با این حال اصلاح‌طلبان پل تحریم را به‌طور کامل تخریب کرده‌اند. به عبارت دیگر در ادبیات اصلاح‌طلبی قهر با صندوق رای معنا ندارد. این آموزه‌ای است که آقای خاتمی به عنوان نماد اصلاح‌طلبی همواره آن را رعایت کرده است. ایشان به‌رغم انتقاد گسترده بسیاری از اصلاح‌طلبان و با وجود عدم ثبت‌نام کاندیداهای اصلاح‌طلب در انتخابات مجلس نهم در انتخابات شرکت کرد و رای خود را به صندوق انداخت. پیام این حضور این بود که اصلاح‌طلبان همواره مطالبات خود را از طریق صندوق رای پیگیری می‌کنند.

اما در بسیاری از حوزه‌ها تقریباً کاندیدایی باقی نمانده است؟
این رویکرد در حال حاضر هم ادامه یافته و اصلاح‌طلبان با تاکید بر ضرورت درنظر گرفتن منافع ملی، در انتخابات شرکت خواهند کرد کمااینکه شعار انتخاب شده یعنی امید، آرامش و رونق اقتصادی نشان می‌دهد اصلاح‌طلبان تلاش دارند تجربه موفق انتخابات ریاست جمهوری را تکرار کرده و مجلسی تشکیل بدهند که به دولت کمک کند نه اینکه چوب لای چرخ دولت بگذارد. امید ما این است که شورای نگهبان در این مورد بازنگری کند. به هر حال طبق مستندات موجود وزارت کشور درخواست کرده تا فضای انتخابات رقابتی شود و ریاست جمهوری هم بر این نکته تاکید کردند. اگر این اتفاق رخ بدهد که مشارکت حداکثری محقق می‌شود اما اگر رویکرد و نوع نگاه هیات نظارت توسط شورای نگهبان ادامه یابد، بازهم اعلام می‌کنیم که ما با صندوق‌های رای قهر نمی‌کنیم. انتظار ما این است که مردم رای بدهند و تلاش داریم تا رای مردم موثر باشد. مردم می‌توانند این انتظار را از ما داشته باشند تا با معرفی کاندیداهای اصلاح‌طلب و معتدل در شهرهای مختلف مجلس معتدل و همراه دولت و موافق برجام تشکیل شود که در آن مجلس افراد تندرو حضور نداشته باشند. تنها در صورت حضور گسترده مردم این امکان پیدا می‌شود تا مجلس شایسته‌ای تشکیل شود. شما حتماً به خاطر دارید که بعد از رد صلاحیت آقای هاشمی در انتخابات 92 مردم به خوبی توانستند تاثیرگذار باشند. ما بسیاری از نیروهای اصلاح‌طلب را نمی‌شناسیم و تلاش داریم تا آنها را شناسایی کرده و در لیست قرار بدهیم. تمام تلاش ما این است که در تهران هم لیست بدهیم. اگر چهره‌های مشهور تایید صلاحیت شدند که لیستی با حضور این دوستان تشکیل می‌شود در غیر این صورت سایر چهره‌ها را شناسایی کرده و لیستی ارائه خواهیم کرد. به هر حال اصلاح‌طلبان جریان اصیل، ریشه‌دار و دلسوز نظام هستند و حذف این چهره‌ها جواب نمی‌دهد. بهتر است به این روند پایان داده شود. تک‌صدایی در طول هشت سال گذشته به کشور آسیب جدی وارد کرد و موجب شد تا 900 میلیارد دلار از منابع کشور از بین برود. به همین دلیل مصلحت کشور این است که بستر حضور اصلاح‌طلبان هم فراهم شود.

آیا شما با شورای نگهبان رایزنی کردید؟
بله، ما کارگروه تعامل و رایزنی را با ریاست آقای رهامی داریم. ایشان با اعضای شورای نگهبان، صاحب‌نظران و علما جلسه گذاشته و رایزنی کرده است. تاکید ما این است که رد صلاحیت به استناد بند یک و سه ماده 28 سیاسی است. جلسات متعددی با تمام افرادی که گمان می‌رود می‌توانند موجب شوند تا این روند اصلاح شود؛ گذاشته شده است. بند یک ماده 28 عدم التزام به اسلام است. افرادی با استناد به این بند رد صلاحیت شده‌اند که سال‌ها در خدمت نظام بوده و در حوزه تدریس داشتند. وزیر یا معاون وزیر یا استانداران سابق هم به دلیل عدم ابراز وفاداری به انقلاب اسلامی رد صلاحیت شده‌اند.

در فضای مجازی مرتب لیست‌هایی منتشر می‌شود که افراد رد صلاحیت‌شده، تایید صلاحیت شده‌اند. چقدر می‌توان به این لیست‌ها اعتماد کرد؟
نظر ما این است که رد صلاحیت‌ها و عدم احزار صلاحیت‌ها بار دیگر بررسی شده و تایید صلاحیت بشوند. تاکنون اتفاق خاصی رخ نداده و نباید قبل از روز اعلام نتایج، به لیست‌های منتشر‌شده اعتماد کرد. ما امیدواریم که نتایج بررسی‌های شورای نگهبان باعث شور و نشاط و دلگرمی مردم در انتخابات شود.

بسیاری از سران اصولگرا در مصاحبه‌های متعدد اعلام کردند که اصلاح‌طلبان دو و نیم برابر کاندیدا برای لیست‌های خود دارند و بیهوده اعتراض می‌کنند شما در این مورد چه ارزیابی دارید؟
به نظر من بهتر است که دوستان اصولگرا به نفع داور کف نزنند وقتی به نفع آنها سوت می‌زند. این رویکرد خوبی نیست که برخی از اصولگرایان در پیش گرفتند. اگر آنها هم خواهان فضای رقابتی هستند، باید از چنین شرایطی ناراضی باشند. از سوی دیگر بهتر است این دوستان بدانند که جریان اصلاح‌طلب سخنگو دارد و این جبهه سیاسی به خوبی می‌تواند نظرات و مواضع خود را به اطلاع مردم برساند. زمانی که بسیاری از چهره‌های مشهور در تهران رد صلاحیت شدند، جبهه اصلاحات چاره‌ای ندارد جز اینکه دنبال چهره‌های گمنام برود. شک نداریم که بسیاری از افراد تایید صلاحیت‌شده اصلاح‌طلب بوده و افراد تندرو در اقلیت هستند. با این حال این شناسایی زمان بیشتری را می‌برد. البته در تهران لیست حرف اول را می‌زند اما در شهرستان‌ها که نامزدها محور هستند، کار اندکی مشکل‌تر می‌شود. بیان چنین اظهاراتی از سوی فعالان سیاسی اصولگرا مایه تعجب است. به هر حال این افراد با این رویکرد نشان می‌دهند که از نتایج هیات نظارت خوشحال هستند که این رفتار اصلاً درست نیست. خوشحالی از حذف رقبا و زدن گل به دروازه بدون حضور رقیب که ارزشی ندارد.

این لیست خاکستری چطور قرار است شناسایی شود که وفادار به آرمان‌های اصلاح‌طلبی باشد. به هر حال اصلاح‌طلبان تجربه انتخاب خانم راستگو را که با لیست اصلاح‌طلبان وارد شورای شهر تهران شد و برخلاف منویات اصلاح‌طلبان رفتار کرد، فراموش نکردند. چه تدابیری در نظر گرفتید تا این تجربه ‌بار دیگر تکرار نشود؟
شورای عالی و کارگروه راهبردها چارچوبی را مشخص کرده که همه کاندیداها باید در این کارگروه تایید شوند. در این مورد شیوه‌نامه وجود دارد و تلاش می‌شود افرادی انتخاب شوند که به لحاظ عملکرد و سابقه شناخته شده باشند. به هر حال انتخاب درست کاندیداها ماموریتی است که از سوی جامعه به ما محول شده است. در صورت انتخاب درست گام دوم برداشته می‌شود. با توجه به اینکه گام نخست در خرداد 92 برداشته شد، گام بعدی برای تشکیل مجلسی معتدل و همراه با دولت باید در حال حاضر برداشته شود. مردم تمایل دارند که سیاست دوری از تنش و دوستی با جهان که در حال حاضر توسط دولت یازدهم دنبال می‌شود، ادامه پیدا کند. آنها تمایلی ندارند که ایران بار دیگر با جهان دربیفتد و منزوی شود. دغدغه‌های ما این است اما بسیاری از تندروها تمایل دارند که در مجلس همان کاری را انجام دهند که جمهوریخواهان دنبال می‌کنند. اگر جمهوریخواهان هم به قدرت برسند در صورت وجود دولت و مجلسی منطقی موفق نخواهند شد همچنان که تلاش‌های بوش در زمان آقای خاتمی با شکست مواجه شد. تورم و رکود محصول مدیریت نادرست آقایان است. این رویکرد موجب شد همه بخش‌ها با مدیریت غیرکارشناسی آسیب ببیند. تازه به‌جای عذرخواهی، طلبکارانه با مردم برخورد می‌کنند. هنوز هم اعتقاد دارند که اگر در انتخابات 92 برنده می‌شدند، حتماً ماستی که لب دریا برده بودند، تاکنون دوغ شده بود. این در حالی است که عملکرد این آقایان صنعت را به ورشکستگی رسانده و آسیب‌های اجتماعی را افزایش داده‌اند با این حال عرصه را نباخته و همچنان تلاش دارند تا چوب لای چرخ دولت بگذارند.

در پایان می‌خواستم این پرسش را مطرح کنم، شعار امید، آرامش و رونق اقتصادی تا چه حد می‌تواند سیاست‌های اصلاح‌طلبان را ترسیم کند.
این شعار بسیار جامع، توانسته اهداف اصلاح‌طلبان را به تصویر بکشاند. البته همه جامعه می‌دانند که این منش و باور اصلاح‌طلبان است. اعتدال و اعتقاد به فردایی بهتر همواره شعار اصلاح‌طلبان بوده است کمااینکه اعتدال نام کابینه دوم آقای خاتمی هم بود. جامعه ما در حال حاضر بیش از هر زمانی به امید، آرامش و رونق اقتصادی نیاز دارد. امید حلقه‌ای مهم در عرصه اقتصادی جامعه ماست در این صورت همه فعالیت‌های اقتصادی رونق می‌گیرد. نکته مهم‌تر اینکه اگر در کنار امید، آرامش باشد در این صورت شما اطمینان خاطر پیدا می‌کنید که سرمایه شما از بین نمی‌رود. به هر حال در زمان احمدی‌نژاد، مرتب این نگرانی وجود داشت که مبادا کشور مورد تهاجم قرار گرفته یا قیمت‌ها مرتب بالا برود اما خوشبختانه در حال حاضر یک ثبات نسبی ایجاد شده است و نگرانی‌ها تا حدودی از بین رفته و نرخ ارز تثبیت شده است. در این شرایط وضعیت اقتصادی بهبود یافته و بیکاری کاهش می‌یابد. نتایج این رونق اقتصادی بهبود شاخص رفاه زندگی، ایجاد شرایط برای ازدواج جوانان، دوری از اعتیاد و کاهش طلاق است. جامعه ما باید همواره در آرامش سیاسی باشد و جلوی هرگونه تندروی، از دیوار سفارت بالا رفتن یا حمله به سفارتخانه گرفته شود. البته این نکته را باید مدنظر قرار داد که مخالفان دولت همواره حرکات ایذایی انجام می‌دهند. زمانی مرتب دولت را تحت فشار قرار می‌دادند که چرا تحریم‌ها برداشته نمی‌شود و بعد از مدتی دولت را زیر سوال می‌برند که چرا هواپیما می‌خرید. در حالی که پیشتر دولت را متهم می‌کردند که چرا فکری به حال فرسودگی هواپیما نمی‌کنید که جان بسیاری را می‌گیرد. اگر خودرو‌سازی کشور به وسیله شرکت‌های خودرو‌سازی بزرگ احیا نشود، مرتب دولت را متهم می‌کنند که به فکر کیفیت خودرو داخلی نیست، اگر با این شرکت‌ها قرارداد بسته شود بهانه‌جویی می‌کنند که چرا بازار خودرو در اختیار این شرکت‌ها قرار گرفته است. به همین دلیل باید مجلسی شکل بگیرد که عاقلانه رفتار کرده و به خوبی بر اجرای قوانین نظارت کند. این در حالی است که مخالفان دولت روحانی سال‌ها در برابر دولت احمدی‌نژاد سکوت کرده بودند اما در حال حاضر به سبک کنگره آمریکا و مجلس فرانسه عمل کرده و مرتب از دولت سوال کرده و دولت را مواخذه می‌کنند. به‌جای اینکه از وزیر ارشاد تقدیر شود وی را زیر سوال برده و به او کارت زرد می‌دهند. این برخوردها موجب دل‌نگرانی فعالان سیاسی شده است. اگر مجلس معتدلی شکل نگیرد، مجلس دهم مرتب می‌خواهد چوب لای چرخ دولت بگذارد به همین دلیل بهتر است مجلسی شکل بگیرد که با دولت همراه باشد. به همین دلیل توصیه ما این است که مردم در خانه ننشسته و مشارکت گسترده‌ای در انتخابات داشته باشند. تجربه ثابت کرده که هر زمانی که مردم تهران بالای یک میلیون رای بدهند، برد با اصلاح‌طلبان است و هر زمانی که مردم در خانه بمانند و پای صندوق رای حضور پیدا نکنند برنده انتخابات، تندروها هستند.