انتظار هزینه‌زا

چندی پیش وزیر راه و شهرسازی دستوری مبنی بر جلوگیری از تاخیر پروازها صادر کرد. اما ظاهراً این دستور آقای وزیر نه‌تنها به کاهش تاخیر پروازها منجر نشد بلکه در مقایسه با قبل تعداد بیشتری از پروازها با تاخیر مواجه شده‌اند. تاخیر پروازها اگرچه موضوع تازه‌ای در حمل و نقل هوایی نیست اما افزایش این تاخیرها در شرایط فعلی به مشکلات بیشتری در این بخش دامن زده است که هزینه اصلی این تاخیرها را مسافرانی می‌دهند که ساعت‌های طولانی در فرودگاه‌ها سرگردانند و انتظار می‌کشند و گاهی نیز این انتظارات به اعتراض تبدیل می‌شود و مشکلاتی در فرودگاه‌ها ایجاد می‌کند. با این حال وقتی از مسوولان متولی حمل و نقل هوایی درباره علل تاخیرها سوال می‌شود عنوان می‌کنند تحریم‌ها، شرایط جوی نامناسب آب و هوایی ظرفیت محدود فرودگاه‌ها دلایل اصلی افزایش تاخیر در پروازهاست.

هرچند این مسوولان مدعی هستند در حال حاضر میانگین تاخیرها نسبت به گذشته کاهش یافته است اما آمارها گویای این حقیقت است که ما امسال با حجم بی‌سابقه تاخیر پرواز مواجه بوده‌ایم. تازه‌ترین آمارها در این زمینه نشان می‌دهد در دو فصل ابتدایی امسال بیش از 12 هزار تاخیر ثبت شده است. تاخیر 1707 پرواز که معادل 38 درصد از کل پروازها می‌شود در ماه فروردین امسال با میانگین تاخیر 27 دقیقه نمونه گویایی از افزایش تاخیر پروازها در سال جاری است.

بر این اساس طبق آمار تاخیرهای پروازی ایرلاین‌ها در نیمه اول امسال، بیشترین تاخیرها نسبت به کل پروازهای انجام‌شده در مهرآباد، در مردادماه و کمترین تاخیر پروازها در فروردین‌ماه امسال بوده است، در این مدت ایران‌ایر و ماهان به طور متوسط بیشترین تاخیر را داشته‌اند. البته این ایرلاین‌ها با توجه به اینکه سهم بالایی در بازار دارند به همان میزان تاخیرهای بیشتری دارند. در حال حاضر نیز فرودگاه مهرآباد بیشترین تاخیرهای پروازی را در بین فرودگاه‌های کشور به خود اختصاص داده است چراکه بیش از 30 درصد پروازهای کشور از فرودگاه انجام می‌شود. البته درحال حاضر فرودگاه مهرآباد به علت اجرای طرح توسعه با محدودیت ظرفیت مواجه است و همین مساله باعث شده در این فرودگاه میزان تاخیرها نسبت به گذشته رشد داشته باشد.

از سوی دیگر به گفته رئیس سازمان هواپیمایی کشوری میزان تاخیر پروازها در دو فرودگاه بزرگ کشور مهرآباد و امام خمینی (ره) که در مجموع 45 درصد پروازها در مسیرهای داخلی و خارجی از آنها انجام می‌شود 30 درصد کل پروازها را شامل می‌شود و میانگین تاخیرها نیز بین 20 تا 30 دقیقه است. این میزان تاخیر نشان می‌دهد ما فاصله بسیاری با استانداردهای جهانی داریم که به همین سادگی با توجه به مشکلات تحریم‌ها و ضعف مدیریتی در شرکت‌های هواپیمایی این گپ پر نخواهد شد. مساله دیگر برای مسافران هواپیما این است که به هر شکل وقوع تاخیر اجتناب‌ناپذیر است اما چرا مسوولان پاسخگو نیستند و تنها تقصیرها را به گردن شرایط نامناسب آب و هوا و تحریم می‌اندازند و عمدتاً شرکت‌های هواپیمایی از زیر بار خسارت دادن فرار می‌کنند. این در حالی است که طبق عرف بین‌المللی حمل و نقل هوایی، تاخیر پروازها اگر بیش از 30 دقیقه باشد، ایرلاین مربوطه باید جوابگوی مسافران باشد و بر اساس کنوانسیون‌های بین‌المللی باید به مسافران خسارت بپردازد و رضایت آنان را جلب کند. این در حالی است که مسافران ما بیش از این مدت در فرودگاه‌ها هنگام بروز تاخیر معطل می‌شوند اما به‌ طور معمول حق و حقوق مسافران نادیده گرفته می‌شود. موضوعی که باعث شده تنها هزینه‌های گزاف به مسافران حمل و نقل هوایی در کشورمان تحمیل شود.