با تاخیر خو گرفته‌ایم

به اطلاع می‌رساند که این پرواز با تاخیر انجام خواهد شد. مسافران این جمله را بارها و بارها از بلندگوی فرودگاه‌های کشور شنیده‌اند اما آیا دلیل ریشه‌ای این تاخیرها مورد ارزیابی قرار گرفته است؟ وجود تاخیر در پروازها توسط انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی به عنوان بخشی از عملیات پروازی پذیرفته شده است. دلایل متعددی می‌تواند سبب ایجاد تاخیر شود که در صنعت هوانوردی تعریف شده است و بخشی هم غیرقابل پیش‌بینی است. اما در صنعت هوانوردی ما عاملی تحت عنوان تحریم هم ذکر می‌شود که در گفتمان مدیران بار بیشتر تاخیرها را به دوش می‌کشد و این در حالی است که تا‌کنون مطالعه علمی و ساختار‌یافته‌ای برای یافتن دلایل ریشه‌ای تاخیرها در کشور انجام نشده یا به اطلاع مسافران نرسیده است. راحت‌ترین راه برای فرار از زیر بار مسوولیت تاخیرها اشاره به تحریم‌های غیر‌انسانی در صنعت هوانوردی است اما آیا واقعاً بیشتر تاخیرها به این دلیل اتفاق می‌افتد؟ بی‌شک پاسخ مثبت به نوعی ساده‌انگارانه خواهد بود چرا که عوامل تاثیر‌گذار بر پرواز برای عدول از ساعت تنظیمی برای انجام پرواز بیش از این است و تحریم‌های غیر‌انسانی یکی از این دلایل است. مسافرانی که قصد سفرهای هوایی دارند حقوق خود را نمی‌دانند و این بهترین موقعیت را برای شرکت‌های هواپیمایی و آژانس‌های هواپیمایی فراهم آورده است. آژانس‌ها در کشور ما به جز فروش بلیت چه خدماتی به مسافران خود ارائه می‌دهند؟ آیا واقعاً نقش این مجموعه یعنی آژانس‌های مسافرتی فقط فروش بلیت است و مسوولیت دیگری در خصوص مسافران خود ندارند؟ اینجاست که همه چیز به نفع آژانس‌های شرکت‌های هواپیمایی ورق می‌خورد و مسافری که از حقوق خود اطلاع کافی ندارد و سیستم فرودگاهی و سازمان هواپیمایی کشوری از او پشتیبانی نمی‌کند، تصمیم به عدم ترک هواپیما می‌گیرد و از صندلی خود تکان نمی‌خورد. حتماً خبرهایی از این دست را که مسافران تا بلیت نگرفته‌اند یا پولی به آنها مسترد نشده هواپیما را ترک نکرده‌اند، شنیده‌اید. خبرهایی که تعداد آنها در حال افزایش است. اما آیا این حق مسافر است که هواپیما را تصرف کند و مانع از انجام عملیات هوانوردی شوند؟

یکی از دلایلی که مسافران اقدام به انجام حرکت‌های خودجوش مانند عدم ترک هواپیما یا بستن گیت خروج پروازی دیگر می‌کنند عدم اعتماد به سیستم مدیریتی ماست. دلیل دیگر عدم آگاهی ایشان از حقوق خود و بخش دیگر هم عدم اعتماد به سیستمی است که باید حافظ حقوق او باشد. وقتی مسافری تا ساعت‌ها از دلیل تاخیر مطلع نمی‌شود بی‌شک واکنش نشان می‌دهد در حالی که IATA برای تاخیرها قانون گذاشته چراکه این تاخیرها فقط مختص به کشور ما نبوده و نیست و بخشی از حقوق مسافر است. به عنوان نمونه دفتری در ترمینال فرودگاه مهرآباد وجود دارد که از سوی قانونگذار شکایات مشتری یا همان مسافرین را ثبت می‌کند. خود من دو سال به دلیل عدم همکاری یکی از شرکت‌های هواپیمایی در تحویل اشیای ممنوعه شکایتی را مطرح کرده و تمامی اسناد مانند ساعت ثبت‌شده روی کارت پرواز نشان می‌داد در وقت مقرر در فرودگاه حاضر بوده‌ام اما شرکت حمل‌کننده از دریافت اشیای ممنوعه خودداری کرده است و پرواز را از دست دادم. چندین بار مراجعه کردم اما نتیجه‌ای نگرفتم و موضوع را به فراموشی سپردم. بی‌تردید از این دست موضوعات کم نیست که ربطی به تحریم ندارد. گم شدن بار مسافر به دلیل مکانیزه نبودن سیستم بار، باطل شدن طرح پروازی به دلیل تاخیر حضور Crew، آماده نبودن باند، پذیرش بیش از حد پرواز در ساعاتی خاص از روز و‌... همه و همه روی پروازها تاثیر دارند و می‌توانند آنها را با تاخیر مواجه کنند.

بنابراین بی‌تردید وجود سیستم‌های مدیریتی می‌تواند به نحو قابل ملاحظه و چشمگیری تاخیر‌ها را کاهش دهد. واژه تحریم با تمام غیر‌انسانی بودن آن راه گریزی شده برای فرار از بار مسوولیت‌هایی که می‌توانیم با مدیریت بهتر آنها را اثربخش‌تر مدیریت کنیم. نمونه‌هایی در کشور خودمان وجود دارد که با تغییر مدیریت و با شرایط یکسان تحریم برای همه سیستم خود را اثربخش و خوب مدیریت می‌کنند بنابراین تحریم‌ها دلیل تاخیر هستند اما دلیل اصلی نه. به شخصه سیستم‌های مدیریتی را عامل تاخیر می‌دانم.