قلب‌های ناآرام

فاطمه شیرزادی: دلداری و اطمینان‌خاطر دادن به مردم یکی از مهم‌ترین مسوولیت‌هایی است که سیاستگذاران کشور ما اخیراً برای خود تعریف کرده‌اند. تیتر سخنان مسوولانه خطاب به مردم مدت‌هاست صورتی تکراری پیدا کرده است: «مردم نگران گرانی نان نباشند»، «مردم نگران کمبود کالاهای ضروری نباشند»، «مردم نگران شیر خشک و پوشک نباشند»، «مردم نگران کمبود دارو نباشند»، «مردم نگران قیمت لوازم خانگی نباشند»، «مردم نگران نوسانات بازار ارز نباشند»، «مردم نگران سپرده‌های بانکی خود نباشند»، «مردم نگران فساد اقتصادی نباشند»، «بازنشستگان نگران دریافت حقوق نباشند»، «فارغ‌التحصیلان نگران استخدام نباشند»، «کارگران نگران بیمه و حقوق معوقه خود نباشند»، «جوانان نگران مسائل مالی ازدواج نباشند»، «مردم نگران اداره کشور نباشند»، و.... البته گفته‌های مسوولان در کاهش و افزایش نگرانی جامعه اثری ندارد تا وقتی مردم نشانه‌های کیفیت در اداره کشور را در عمل تجربه نکنند، اما این جملات برآیندی از موضوعات نگرانی مردم به دست می‌دهد. بر این اساس به نظر می‌رسد مهم‌ترین نگرانی‌های مردم ایران درباره مسائل اقتصادی است. همچنان که در یک نظرسنجی که ایسپا در دی‌ماه 1396 انجام داده، بیش از 70 درصد مردم در پاسخ به این سوال که «مهم‌ترین چیزی که در کشور شما را نگران می‌کند، چیست؟» از مسائل اقتصادی مثل گرانی، بیکاری، فقر و فساد اقتصادی ابراز نگرانی کرده‌اند. در سطح جهانی نیز بر اساس نظرسنجی اخیر مرکز تحقیقات بازار و افکار عمومی ایپسوس که از ۱۸ هزار نفر در ۲۸ کشور جهان در مارس ۲۰۱۹ به دست آمده، موضوع نگرانی‌های اصلی مردم به ترتیب عبارت است از: «فساد مالی و سیاسی»، «فقر و نابرابری»، «بیکاری»، «جرم و خشونت» و «خدمات درمانی». در میان موضوعات دیگری که مردم جهان از آن ابراز نگرانی کرده‌اند، مسائلی مانند «تروریسم» و «تورم» هم مشاهده می‌شود. به نظر می‌رسد موضوع نگرانی مردم ایران نیز به نگرانی‌های جهانی شباهت‌هایی دارد و عمده تفاوت‌ها در ترتیب و اولویت نگرانی‌هاست. آیا جامعه ما نگرانی‌هایی کاملاً خاص خود و متفاوت با سایر جوامع هم دارد؟ از منظر جامعه‌شناسی، «نگرانی» درک تهدید یا فاصله‌ای است که افراد بین حالت مطلوب در جنبه ذهنی و جهان واقعی احساس می‌کنند. بنابراین نگرانی موضوع و مبنای معینی دارد و همین وجه تفاوت آن با مفهومی مانند «اضطراب» است. «اضطراب» احساسی است که موضوع معینی ندارد و اغلب به بیراهه می‌رود. همچنین می‌توان مفهوم نگرانی را از مفهوم «غم» تفکیک کرد. فضای مفهومی «غم» اگرچه با نگرانی نزدیک است، اما با آن متمایز است. غم و اندوه از نظر زمانی بعد از وقوع حادثه به انسان دست می‌دهد،‌ اما نگرانی احساسی است که قبل از اتفاق حادث می‌شود. غم به احساساتی مانند تاسف، بی‌فایده بودن و حتی خشم اشاره دارد،‌ اما نگرانی حسی است که در موقع بروز آن اکثر مردم احساس می‌کنند مشکلی وجود دارد که باید حل شود.1 برای حل مشکلاتی که مردم ایران از وقوع آنها نگران‌اند، سیاستگذار جز ابراز اطمینان و اظهار دلداری چه تدابیری اندیشیده است؟

پی‌نوشت:

1- مقاله «مطالعه جامعه‌شناختی میزان نگرانی‌های خرد و کلان»، اثر نادر صنعتی، حشمت صنعتی و علیرضا عزیزی، مجله مسائل اجتماعی ایران، سال ششم، بهار و تابستان 1394.