وزارت بیمار
فساد چگونه به متصدی سلامت جامعه راه یافت؟
23تیرماه امسال بود که وزیر بهداشت در میان نمایندگان مجلس از فسادی ارزی در زیرمجموعه وزارتخانه متبوعش خبر داد؛ فسادی که دو نهاد مهم و دارای اختیارات گسترده وزارت بهداشت یعنی «سازمان غذا و دارو» و «هیات امنای ارزی وزارت بهداشت» را درگیر کرده است.
سیده‌زینب موسوی: 23تیرماه امسال بود که وزیر بهداشت در میان نمایندگان مجلس از فسادی ارزی در زیرمجموعه وزارتخانه متبوعش خبر داد؛ فسادی که دو نهاد مهم و دارای اختیارات گسترده وزارت بهداشت یعنی «سازمان غذا و دارو» و «هیات امنای ارزی وزارت بهداشت» را درگیر کرده است. دو روز بعد، اظهارات سخنگوی قوه قضائیه گواهی شد بر مدعای آقای وزیر. سعید نمکی در جمع نمایندگان اصولگرای مجلس دهم گفته بود که «سرنوشت یک میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار ارز تجهیزات پزشکی مشخص نیست». اما وزیر دو روز بعد، جزئیات دیگری، برای ادعای خود مصداق آورد و گفت که «با دو میلیون یورو ارز دریافتی، به‌جای استنت قلب، کابل برق وارد شده است. بعد طوری هماهنگ شده‌اند که تا خبردار می‌شویم، از مرز رد شدند. این افراد چه کسانی هستند و از کجا آمدند؟»
در روزهای اخیر برخی مقامات درصدد برآمده‌اند که وجود چنین فسادی را در زیرمجموعه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نادرست بخوانند؛ نمونه آن اظهارات روز سه‌شنبه وزیر اقتصاد است که «گم شدن یک میلیارد یورو ارز دولتی» را نادرست خواند و گفت که «اصل موضوع این است که ارزی برای واردات محصولی تخصیص یافته اما برای بازگشت کالا مسیرهای محاسبات کامل انجام نشده است».
با این حال اما سعید نمکی اصرار دارد که از پیگیری، شناسایی و افشاگری علیه این شبکه رانت و فساد عقب‌نشینی نمی‌کند. هرچند موضوع فساد ارزی از خردادماه سال 97 و پس از اجرای سیاست دلار 4200تومانی، بارها مطرح و مصادیق مختلفی از رانت و فساد در این زمینه افشا شد اما موضوع فساد ارزی در زیرمجموعه یک وزارتخانه و همچنین پذیرش این موضوع و اعتراف راس وزارت به این فساد، موضوعی مهم و قابل اعتناست.
کارشناسان حوزه بهداشت، درمان و تجهیزات پزشکی، رخداد این نوع فساد را در یک وزارتخانه آن هم وزارت بهداشت، از یک‌سو ناشی از فقدان شفافیت می‌دانند و از سوی دیگر، نشات گرفته از نادیده انگاشتن یا کوچک و موردی خواندن فساد. مجلسی‌های فعال در حوزه بهداشت و درمان هم می‌گویند بارها درباره عملکرد غیرشفاف سازمان غذا و دارو اعتراض کرده‌اند، این موضوع حتی تا تدوین طرح‌های تحقیق و تفحص از این سازمان پیش رفت اما آنچه پیگیری در این زمینه را با مانعی جدی روبه‌رو کرد، باور نداشتن به موضوع فساد، نادیده انگاشتن آن یا سبک شمردن موارد فساد در زمان مدیریت سابق این وزارتخانه بود. آنها می‌گویند وزیر سابق معتقد بود که در سازمان غذا و دارو تخلف برجسته، چشمگیر یا سیستماتیکی وجود ندارد و تنها ممکن است به صورت موردی باشد.
از سوی دیگر، اینکه هر دو نهاد یادشده، دارای شرکت‌های موازی با بخش خصوصی بوده و از همین طریق از امتیازات اختصاصی برخوردارند، این نهادها را به مامنی برای بروز فساد تبدیل کرده است.
در این پرونده به تشریح دلایل رخداد این فساد در بدنه وزارتخانه مهم بهداشت می‌پردازیم؛ وزارتخانه‌ای که متصدی تامین یکی از مهم‌ترین نیازهای مردم یعنی سلامت است. همچنین به این سوال پاسخ خواهیم داد که نقش سیاستگذار در شکل‌گیری فساد در حوزه بهداشت و درمان چیست.
