سایه سنگین شبکه‌های اجتماعی

شبکه‌های اجتماعی بر همه امور شخصی و تجاری اثر گذاشته‌اند. در هر رشته و مقطع تحصیلی و جزو هر قشری از جامعه باشید، راهکارهایی برای بهره‌برداری از شبکه‌های اجتماعی وجود دارد. مشابه آن اما در حجمی کمتر تا همین چند سال پیش نمودی واضح و عینی در وبلاگ‌ها داشت. وبلاگ‌هایی که بخش وسیعی از تولید محتوای وب فارسی را بر عهده داشتند و هر کسی در هر حوزه‌ای که تخصص یا علاقه داشت می‌نوشت و مخاطبان زیادی را نیز داشتند.
اما ورود سریع و توسعه سریع‌تر شبکه‌های اجتماعی به زندگی روزمره و به وادی ارتباط و تعامل بی‌واسطه و کوتاه‌نویسی‌های ساده و روزمره خیلی زود جای وبلاگ‌ها را گرفت و این روند تا آنجا پیش رفته است که این روزها تعداد زیادی از مخاطبان وبلاگ‌ها کاسته شده و به جای آن هر روز بر تعداد کاربران شبکه‌های اجتماعی افزوده شده است. در این میان گسترش کاربری گوشی‌های هوشمند نیز اثرگذار بوده است و اپلیکیشن‌های موبایلی شبکه‌های اجتماعی دسترسی به آنها را تسهیل کرده است و ارتباط راحت‌تری را برای کاربران فراهم کرده است. اما در عین حال زنگ خطر کاهش وبلاگ‌نویسی و گسترش شبکه‌های اجتماعی هم به صدا درآمده است.
شبکه‌های اجتماعی کمتر محتوای عمیق و تحلیلی را به کاربر ارائه می‌دهند و در ازای ارائه حجم بالای محتوا در هر روز به کاربر چه در شبکه‌های اجتماعی و چه در پیام‌رسان‌های موبایلی اما فضای مجازی خالی از محتوای تحلیلی و تخصصی شده است. فضایی که روزگاری توسط وبلاگ‌نویسان تخصصی پر می‌شد، حتی این روزها کمتر با استقبال این قشر مواجه شده و همراهی، محبوبیت و قدرت میان کاربران شبکه‌های اجتماعی موجب مهاجرت به این سمت شده است.
در حالی که در روزگاری نه‌چندان دور میان سرویس‌دهندگان وبلاگ رقابتی شدید و تنگاتنگ در گرفته بود و ارائه ابزارهای کمک‌رسان و محتوایی نیز به لایه‌های افزونه‌ای آن تبدیل شده بود اما در سال‌های اخیر این رقابت کمتر شده و جای خود را به شبکه‌های اجتماعی داده است. شبکه‌هایی که هر یک با کارکردی خاص و منحصربه‌فرد عرضه می‌شوند و کاربران خاص خود را نیز دارند. اما هیچ کدام نتوانستند کارکرد تولید محتوایی وبلاگ‌ها را پر کنند. فضای بسته و تعاملی شبکه‌های اجتماعی کمتر امکان به اشتراک‌گذاری محتواها را فراهم می‌کنند اما وبلاگ‌ها فضای عمومی بود و دسترسی همگان به محتوای آنها فراهم بود. اما با همه اینها محتوای عمیق و تحلیل‌های تفصیلی وبلاگ‌ها کمتر شده‌اند اما از بین نرفته‌اند. وبلاگ‌ها هنوز هم راهی برای دسترسی عمومی به اطلاعات و تجربه‌ها هستند؛ وبلاگ‌هایی که به حاشیه رفته‌اند و زیر سایه سنگین شبکه‌های اجتماعی با رغبت کمتری مواجه شده‌اند اما هنوز از بین نرفته‌اند و تا اندازه‌ای هدفمند هم شده‌اند.؟ از همین رو شاید خلأ یا کاهش شدید محتوای جذاب، تخصصی و با پشتوانه علمی خیلی زود فضای وب را با چالش جدی مواجه کند. چالشی که راهکارهای آن بهینه‌سازی استفاده از ابزارهای موجود، چه شبکه‌های اجتماعی و چه وبلاگ‌ها، برای ارتقای دانش و محتوایی است که این روزها دغدغه حاکمیت نیز شده است.
استفاده‌های تجاری و روابط تعاملی را می‌توان نقطه عطف و وجه بارز شبکه‌های اجتماعی توصیف کرد اما جای خالی محتوا این روزها به شدت توی ذوق می‌زند. محتوایی که خاستگاه آن تولیدکننده و مخاطب عمومی است تا فرآیند تولید دانش، اطلاع‌رسانی و حتی سرگرمی را غنی کند.