رد رایزنی با شورای نگهبان درباره صلاحیت‌ها

به رغم زمزمه‌های که درباره رایزنی اصلاح‌طلبان با شورای نگهبان و جامعه مدرسین حوزه علمیه در خصوص صلاحیت‌های کاندیداها به گوش می‌رسد، سخنگوی شورای نگهبان با رد این ادعا می‌گوید اعضای شورای نگهبان و تشکیلات مدیریتی درباره صلاحیت‌ها با هیچ نامزدی مذاکره ندارند. این در حالی است که چندی پیش علی‌اکبر اولیا نماینده اسبق مجلس با اشاره به رایزنی‌ها برای تایید صلاحیت‌ها خاطر‌نشان کرد: «تا آنجا که بنده اطلاع دارم آقای علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی، برای جلوگیری از ردصلاحیت‌ها، بحث‌ها و رایزنی‌هایی داشته و در آینده هم به این رایزنی‌ها ادامه خواهد داد تا چهره‌های دلبسته به نظام مورد بی‌مهری قرار نگیرند و فضای انتخابات به‌گونه‌ای باشد که همه جناح‌ها امکان حضور در عرصه انتخابات را داشته باشند.» البته پیشتر هم اخباری دال بر دیدار محمدرضا عارف با اعضای شورای نگهبان درباره انتخابات منتشر شد که خبری از جزییات آن در دست نیست.
در این میان اما جدی‌ترین اظهارنظر در این مورد متعلق به سیدهادی خامنه‌ای دبیرکل مجمع نیروهای خط امام بود که اطمینان داد: «دوستان ما در جریان اصلاحات تلاش می‌کنند تا با گفت‌وگو با چهره‌های شاخص و تاثیرگذار، از میزان و حجم ردصلاحیت چهره‌های فعال و توانمند بکاهند.» به گفته این روحانی اصلاح‌طلب رایزنی‌ها با اعضای شورای نگهبان و جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در جریان است. حالا نجات‌الله ابراهیمیان در این مورد می‌گوید: «اساساً هیچ نوع مذاکره یا توافقی قبل از اینکه موعد بررسی صلاحیت‌ها در شورا آغاز شود قابل‌تصور نبوده است و فایده‌ای بر آن مترتب نیست.» سخنگوی شورای نگهبان در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس با اشاره به اینکه «در شرایط فعلی تقاضای مراجعه به اعضای شورای نگهبان و بررسی مساله صلاحیت‌ها هیچ‌گونه جایگاه قانونی ندارد و ما تکلیفی برای این کار نداریم»، یادآور می‌شود این شورا قول تایید صلاحیت به کسی نداده و نخواهد داد. گفتنی است شورای نگهبان وظیفه نظارت بر همه انتخابات به غیر از انتخابات شوراها را بر عهده دارد و مطابق تفسیر این شورا از قانون اساسی و قانون مصوب نمایندگان مجلس پنجم جنس این نظارت «استصوابی» و در تمام مراحل انتخابات ساری و جاری است. برخی از منتقدان شورای نگهبان معتقدند این نهاد با عدول از جایگاه داوری به پشتیبانی از یک جریان سیاسی روی آورده در حالی که این شورا چنین اتهاماتی را از اساس مردود می‌داند.

خبرهای خوب از وحدت اصلاح‌طلبان

محمدرضا عارف، رئیس بنیاد امید ایرانیان، با بیان اینکه جریان رقیب می‌خواهد شکستش در انتخابات ۹۲ را در انتخابات مجلس جبران کند، گفت: «خبرهای خوبی از وحدت و همگرایی جبهه اصلاحات برای انتخابات مجلس در راه است که امیدوارم همبستگی اصلاح‌طلبان باعث تشکیل مجلسی قوی، توانا و در شأن ملت بزرگ ایران شود.» این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام که در دیدار با جمعی از فعالان سیاسی، اهالی فرهنگ و هنر و ورزشکاران بندرانزلی سخن می‌گفت همچنین با تاکید بر اینکه هنر اصلاح‌طلبان این است که در شرایط سخت پیروز رقابت‌های سیاسی از جمله انتخابات شوند تاکید کرد اگر اصلاح‌طلبان میان خود وحدت و همگرایی داشته باشند، می‌توانند به هماهنگی و تفاهم با نهادهای تصمیم‌گیر در امر انتخابات برسند و تجربه نشان داده است ‌چنین هماهنگی و تعاملی به نتیجه‌های مثبت می‌انجامد. به نظر می‌رسد خبر تشکیل شورای سیاستگذاری انتخاباتی که ترکیبی از شورای هماهنگی با حضور همه دبیران کل احزاب اصلاح‌طلب و شورای راهبردی را شامل می‌شود از همان جنس است. عبدالله ناصری در این زمینه به روزنامه بهار می‌گوید: ما برای انسجام بیشتر به طرح جامع‌تری رسیدیم که ترکیبی از هر دو گروه به اضافه چند نفر دیگر از چهره‌های اصلاح‌طلب در این شورا حضور داشته باشند که قرار است به‌زودی اولین جلسه این شورا تشکیل شود.
اعضای احزاب جدیدالتاسیس اصلاحات مثل ندا و اتحاد ملت نیز در شورای سیاستگذاری حضور پیدا می‌کنند. به گفته سید‌محمود میرلوحی معاون وزیر کشور در دوره اصلاحات تلاش می‌شود همه اصلاح‌طلبان در سطح استان‌ها و حوزه‌های انتخابیه زیر یک چتر جمع شوند تا حرکتی منسجم و هم‌صدا داشته باشیم. درواقع نه به دنبال تک‌صدایی هستیم و نه چند صدایی، مانند تجربه سال 84. در همین راستا جواد امام عضو موسس مجمع ایثارگران اصلاح‌طلب از هماهنگی این تشکل با ائتلاف اصلاح‌طلبان خبر می‌دهد و غلامعلی دهقان سخنگوی حزب اعتدال و توسعه در گفت‌وگو با اعتماد می‌گوید: «جریان اعتدالی کشور همپوشانی زیادی با جریان اصلاحات دارد [و] شرایط کشور طیف معتدل اصولگرا و جریان اعتدالی و اصلاح‌طلبان را به هم نزدیک کرده و به نوعی ائتلافی نانوشته شکل گرفته است.»

ترس محافظه‌کاران از رقابت

یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب بازگشت به گفتمان حضرت امام در نوفل‌لوشاتو را یکی از مولفه‌های اصلاحات دانسته و جلوگیری از بروز پوپولیسم از طریق توسعه سیاسی را تنها راه مبارزه با فساد عنوان می‌کند. حسین نقاشی عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت ایران در گفت‌وگو با پایگاه خبری پویش همچنین به هجمه‌های رسانه‌ای علیه حزب متبوعش واکنش نشان داده و دلیل آن را «ترس محافظه‌کاران از رقابت» خوانده و می‌افزاید برخی بر این گمان هستند «که هرچقدر فضا بسته‌تر باشد و عرصه خالی از رقیب باشد، قبضه‌کردن مناصب حکومتی از جمله قوه مجریه و قوه مقننه یا سایر نهادهای انتخابی دیگر» برای آنها ساده‌تر می‌شود. او در ادامه با رد ادعای طیفی از اصولگرایان که حزب اتحاد را تالی حزب مشارکت می‌دانند، در خصوص برنامه حزب برای انتخابات آتی می‌گوید «ما قطعاً برای بحث انتخابات نظر داریم و تلاش خواهیم کرد ولی این نظر و فعالیت در چارچوب شورای هماهنگی جبهه اصلاحات و همچنین شورای مشاورین آقای خاتمی با محوریت آقای خاتمی و دولت آقای روحانی خواهد بود.» به گفته این فعال سیاسی ایجاد وحدت در میان اصولگرایان بنا بر تجارب سال‌های گذشته عملی نیست چرا که «تمامیت‌خواهی جبهه پایداری و مجموعه‌ای که حول آقای مصباح شکل گرفته و ایشان را به عنوان رهبر سیاسی و معنوی خودش می‌خواند» مانع خواهد شد ضمن آنکه جریان احمدی‌نژاد نیز احتمالاً به صورت «مستقل» به فعالیت خواهد پرداخت چرا که هنوز «شیفتگانی» در بین اصولگرایان دارد اما اینکه اساساً «نقطه ثقل و عقل فعال نظام» با توجه به سوابق و کارنامه احمدی‌نژاد به چنین جریانی مجدداً فضای ابراز وجود بدهد، مساله دیگری است.

گام‌های مهم اصولگرایان برای وحدت

قائم‌مقام جامعه روحانیت مبارز تهران با بیان اینکه «تمام گروه‌های اصولگرا نسبت به خطر اختلاف آگاهی دارند و می‌دانند که در صورت عدم وحدت ممکن است چه اتفاقاتی تلخی رخ دهد» خاطر نشان کرد: «برخی به دنبال تفرقه‌افکنی میان اصولگرایان هستند.» به گزارش خبرگزاری تسنیم سیدرضا تقوی با اشاره به تجربه انتخابات ریاست‌جمهوری سال 1392 که اصولگرایان به دلایلی از جمله تعدد کاندیداها از آن بازنده بیرون آمدند، اطمینان داد «همه [اصولگرایان] متعهد شده‌اند که زیر یک چتر واحد برای رسیدن به لیست مشترک تلاش کنند.» او از طراحی مکانیسمی برای حل و فصل اختلافات احتمالی نیز سخن گفت و افزود «مهم‌ترین آن، ارجاع اختلاف به فقهای بزرگوار بود که همه اعضا و گروه‌های اصولگرا این راهکار را قبول کردند و مقرر شد اگر اختلافی میان گروه‌های اصولگرا درباره مصادیق بود، این اختلاف به حضرات آیات، یزدی، موحدی و مصباح ارائه شود تا تصمیمی که این بزرگواران اتخاذ می‌کنند به عنوان فصل‌الخطاب برای همه اصولگرایان ارائه شود.» او پیشتر به ایلنا گفته بود حزب یکتا که از یاران احمدی‌نژاد تشکیل شده رابطه خوبی با ما دارد.
سخنی که اعلام حمایت هفته گذشته باهنر از برخی وزرای احمدی‌نژاد برای کاندیداتوری موید آن است حال آنکه علی لاریجانی ظاهراً تمایلی به ائتلاف با طیف نزدیک به احمدی‌نژاد ندارد و این می‌تواند موجب نقار میان رئیس و نایب‌رئیس اصولگرای مجلس نهم شود. در این بین تشکیل شورای فقاهتی مورد نظر برخی اصولگرایان نیز مخالفانی دارد. به عنوان مثال حسین کنعانی‌مقدم فعال اصولگرا «شورای فقاهتی» را محلی برای استمزاج مضامین شرعی فعالیت‌های سیاسی می‌داند و نقش رهبری سیاسی برای آن قائل نیست. محسن کوهکن عضو هیات‌رئیسه جبهه پیروان نیز تشکیل و نقش‌آفرینی این شورا را از اساس منتفی می‌داند.

زمانی برای سیاست‌ورزی

حضور یا عدم حضور سیدحسن خمینی در انتخابات مجلس خبرگان موضوعی است که به تناوب مورد توجه رسانه‌ها و فعالان سیاسی قرار می‌گیرد و دارای جذابیت عمومی است. در این میان اصلاح‌طلبان از جمله مدافعان نقش‌آفرینی فعالانه و کاندیداتوری یادگار امام هستند اما سکوت او در قبال این مساله بر ابهام‌ها می‌افزاید. از این‌روست که بازار تحلیل‌ها و گمانه‌زنی‌ها پیرامون تصمیم نهایی تولیت آستان حضرت امام خمینی هر روز داغ‌تر می‌شود. در یکی از این دست تحلیل‌ها روزنامه بهار با اشاره به بار مسوولیتی که متوجه سیدحسن خمینی است می‌نویسد «عده‌ای می‌گویند برای آمدنش باید نامه و درخواست نوشت و امضا جمع کرد.
گویی بر سر دوراهی مانده است؛ دوراهی آمدن یا نیامدن؛ تصمیمی دشوار برای قبول مسوولیت» و در انتها به این جمع‌بندی می‌رسد که «شاید سیدحسن هم می‌خواهد مانند آیت‌الله اکبر هاشمی‌رفسنجانی، یار دیرین پدربزرگش، در دقیقه 90 و بدون هیچ اطلاعی برای ثبت‌نام در انتخابات حاضر شود.‌ این‌گونه هم اصولگرایان آچمز و کیش‌ومات می‌شوند و هم اصلاح‌طلبان در زمین بازی سیاسی وضعیت بهتری پیدا می‌کنند.‌ به نظر می‌رسد سکوت سیدحسن خمینی مبنی بر بازی‌ کردن تفننی با یک مهره و اتلاف ‌وقت برای تقویت بهتر دیگر مهره‌ها و زمین بازی و زیر نظر قرار دادن تحرکات حریف است.»

لزوم توافق بر سر ریاست مجلس، پیش از انتخابات

جلال جلالی‌زاده نماینده عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت ایران اسلامی، محمدرضا عارف را گزینه مناسب اصلاح‌طلبان برای انتخابات آینده مجلس می‌داند و معتقد است در صورتی که انتخابات برگزار شده و ایشان به مجلس وارد شوند، نباید بار دیگر به نفع شخصیت دیگری کناره‌گیری کنند. او همچنین معتقد است برای اینکه میان جریان اعتدالی و اصلاح‌طلبان بر سر ریاست مجلس آینده مناقشه‌ای ایجاد نشود پیش از برگزاری انتخابات و راه یافتن نماینده‌ها به مجلس این دو جریان باید با یکدیگر مذاکره کرده و بر سر مساله ریاست مجلس به توافق برسند، چون به این ترتیب می‌توان از ایجاد اختلاف در میان جریان نزدیک به دولت و اصلاح‌طلبان نیز جلوگیری کرد. این نماینده اسبق مجلس در گفت‌وگو با آرمان خاطر نشان می‌کند که «ما همواره از عارف به عنوان کاتالیزور اصلاح‌طلبان استفاده کرده‌ایم. این مساله نیز به قصد ضربه زدن به شخصیت عارف نیست. او در یک مقطع تاریخی از حق خود گذشت و موجب پیروزی جریان اعتدالی و اصلاح‌طلب شد [لذا] هیچ اشکالی ندارد که اصلاح‌طلبان گزینه‌ای را مورد حمایت قرار دهند که ضمن امکان رسیدن به ریاست مجلس بتواند اهداف و مطالبات آنها را نیز دنبال کند.»