ترافیک امروز، ترافیک فردا
طبقه متوسط: علاقه‌مند به ماشین، متنفر از ترافیک
خبرنگار اکونومیست در مسیر تردد از خیابان‌های کلانشهر کوالالامپور می‌توانست از صندلی عقب شاهد یکی از وحشتناک‌ترین راه‌بندان‌های آسیا باشد. راننده‌اش قبلاً در یک شهر آرام و دوردست زندگی می‌کرد، اما کسب‌وکار در کوالالامپور آنقدر خوب بود که او ترجیح داد سختی چند هفته کار پرمشقت را بپذیرد. مشخص است که بخش بزرگی از دستمزد او صرفاً به خاطر نشستن پشت فرمان و بدون حرکت در مکانی بود که نام بزرگراه بر آن گذاشته‌اند.
شهرهای موفق فعالیت‌های اقتصادی را در مرکز پرتراکم متمرکز کرده‌اند. این امر اثر خوشایند «تجمیع» را به همراه دارد اما وقتی تجمیع محصول رفت‌وآمد با ماشین شخصی باشد خیابان‌ها پرازدحام و قفل می‌شوند.
راه‌بندان یک بلای آسمانی است. زمان از‌دست‌رفته به بهره‌وری آسیب می‌زند. سلامت انسان‌ها هم از نظر روانی و هم از نظر جسمی و به خاطر آلودگی هوا و تصادفات به خطر می‌افتد. از میان 20 شهری که براساس رتبه‌بندی بنگاه جهت‌یابی تام‌تام (Tom Tom) کندترین سرعت حرکت را دارند 12 شهر در آسیا واقع شده‌اند. این رتبه‌ها از همزمانی رشد سریع با سوءمدیریت در توسعه شهری حکایت دارند.
راه‌حل این مشکل چندان پیچیده نیست. در شهرهایی که ترافیک روان دارند مالکیت و استفاده از خودرو شخصی مطلوبیت زیادی ندارد. سنگاپور عوارض سنگینی برای مالکیت خودرو و تردد در منطقه طرح ترافیک وضع کرده است. در توکیو عوارض خودرو، عوارض عبور از خیابان‌ها و محدودیت در پارک اعمال می‌شود. اما هر دو شهر سامانه‌های حمل‌ونقل عمومی کلاس جهانی دارند و منازل مسکونی هم در نزدیکی ایستگاه‌های آن ساخته می‌شوند.
در دیگر نقاط آسیا سیاستمداران از اعمال عوارض برای مالکیت خودرو طفره می‌روند، چون این کار با آرزوهای طبقه متوسط در تضاد قرار می‌گیرد. ماشین نشانه‌ای از جایگاه فرد و آزادی او به‌شمار می‌رود. همچنین سیاستمداران نمی‌خواهند مزاحم خودروسازان داخلی شوند که میلیون‌ها کارگر را استخدام کرده‌اند. در نتیجه، در سال‌های اخیر در اکثر نقاط آسیا فروش خودرو روندی صعودی داشته است.
بنابراین سیاستمداران تصمیم می‌گیرند جاده‌های بیشتری بسازند. افزودن دو خط به بزرگراه کوالالامپور به گفته سازنده آن باعث می‌شود هر ساعت بتوان 2800 خودرو به آن وارد کرد. در هند نیز به زودی لاین‌های جدیدی به کمربند شرقی کلکته افزوده می‌شوند. وعده رئیس‌جمهور پیشین فیلیپین مبنی بر «ساخت، ساخت، ساخت» و وعده رئیس‌جمهور کنونی برای «ساخت باز هم بیشتر» بدان معناست که زیرساختارهای خودرویی بیشتری ساخته خواهند شد. همچنین، در بسیاری از نقاط آسیا سیاستمداران و حلقه خودی‌ها‌یشان پول زیادی از پروژه‌های راه‌سازی به جیب می‌زنند و انگیزه زیادی برای این کار دارند.
اما توسعه زیرساختارهای جاده‌ای تقریباً همیشه شکست می‌خورد. مردم مسافت‌های طولانی‌تری رانندگی می‌کنند و از مرکز شهر دور می‌شوند. شهر رونق می‌گیرد، اما ترافیک تغییری نمی‌کند. والترا تسیرا از دانشگاه علوم اجتماعی سنگاپور می‌گوید، خودرومحوری امری خودتقویت‌گر است. وقتی فضای بیشتری به خیابان و جاده اختصاص یابد جای کمتری برای فضای سبز و افراد پیاده باقی می‌ماند. بسیاری از شهرهای آسیایی به نقطه‌ای رسیده‌اند که دیگر به نفع هیچ‌کسی نیست. تمایل به حمایت از طبقه متوسط به تضعیف انصاف و برابری می‌انجامد. کسانی که با خودرو شخصی رفت‌وآمد می‌کنند وقت، سلامت دستگاه تنفسی و آرامش روانی را از دست می‌دهند. آنها ثروتمندند، اما از آسیب‌ها مصون نیستند. با این حال آنها راه‌های دیگری برای کاهش آسیب‌ها پیدا می‌کنند. به‌عنوان مثال آنها راننده استخدام می‌کنند، یا در شهرهایی مانند پنوم‌پن در کامبوج شاهد رفت‌وآمد ماشین‌های بزرگ شاسی‌بلندی هستیم که هم برای پز دادن به کار می‌روند و هم دفتر کار یا اتاق سرگرمی افراد هستند. عابران پیاده به‌ویژه فقرا از بسیاری از مزایای زندگی شهری محروم می‌مانند و بیشترین آسیب را از ترافیک می‌بینند، چون بیش از همه در معرض دود ماشین‌ها و خطر تصادف قرار دارند. آنها در پنوم‌پن حتی نمی‌توانند از پیاده‌رو استفاده کنند، چون خودروهای شاسی‌بلند در آنجا پارک شده‌اند. موتور ماشین روشن و مالک آن در حال صرف ناهار است.
شهرهای آسیایی محکوم به راه‌بندان نیستند. سئول در دهه 2000 تغییرات بلندپروازانه‌ای را به اجرا گذاشت. مسیرهای اتوبوس بازطراحی شدند و طرح‌هایی مانند هزینه طرح ترافیک، مناطق کم‌تصاعد و روزهای بدون خودرو تقاضا برای استفاده از ماشین را کاهش داد. سرعت رفت‌وآمد تا چهارپنجم بالا رفت. طرح ترافیک در دیگر کشورها هم مرسوم می‌شود. بانکوک آن را به اجرا گذاشت و جاکارتا هم سال‌هاست که طرحی شبیه طرح ترافیک سنگاپور را اجرا می‌کند. برخی اقدامات ملایم‌تر شکست خوردند. به‌عنوان مثال، معرفی خطوط ویژه برای ماشین‌های حامل سه نفر شکست خورد، چون یک کسب‌وکار حاشیه‌ای برای کسانی درست کرد که پول می‌گرفتند و در ماشین می‌نشستند. شهر هانوی امسال طرحی را به اجرا می‌گذارد که ورود ماشین‌های دودزا به مناطق خاص را ممنوع می‌کند. پیشنهاد عوارض چهاردلاری طرح ترافیک در شهر باگویو در شمال پایتخت فیلیپین به بروز مناقشه انجامید، با وجود اینکه دیگر طرح‌های اصلاحی شکست خورده بودند.
خطر این طرح‌ها برای سیاستمداران واقعی است. پس از پیشنهاد عوارض طرح ترافیک در باگویو برخی گفتند که چنین طرحی به نفع ثروتمندان عمل می‌کند. شهردار در زیر باران انتقادها باعجله گفت که هنوز هیچ چیز قطعی نشده است. اما همین انتقادها مشکل را تشدید می‌کنند. سهولت ترافیک شهر را عادلانه‌تر می‌کند. علاوه بر این، شهرهایی که طرح ترافیک را به اجرا گذاشته‌اند می‌بینند که با گذشت زمان حمایت عمومی از آن افزایش می‌یابد، چون مردم بهبود شرایط را به چشم می‌بینند. بنابراین لازم است که سیاستمداران بیشتری این قمار را بپذیرند.
