درس‌هایی از رقابت واکسن
اروپا باید بیدار شود و سخت‌تر مبارزه کند
کپیوم (Copium) مفیدترین واژه‌ای است که اخیراً به فرهنگ لغات سیاسی اضافه شده است. طبق فرهنگ لغات اربن (Urban Dictionary) که منبعی مفید برای اصطلاحات عامیانه است؛ کپیوم ترکیبی از مقابله کردن (Cope) و افیون (Opium)، مخدری استعاره‌ای است که درد شکست را تسکین می‌بخشد. در اروپا عرضه آهسته واکسن سبب شده رهبران کشورها مقادیر بسیاری از مواد را از بین ببرند. اتحادیه اروپا که باشگاهی متشکل از کشورهای کوچک ثروتمند است، 1/4 درصد از جمعیت خود را بر ضد کرونا واکسینه کرده است. در مقابل اما اسرائیل، یک کشور کوچک، یک‌سوم از جمعیت خود را واکسینه کرده است. حتی بریتانیا که خدمات بهداشتی آن حرف اول را در این قاره می‌زند نیز تاکنون هفت درصد جمعیت خود را واکسینه کرده است. آمریکا اما با واکسینه کردن پنج درصد از جمعیت خود بهتر از هرکس در این اتحادیه عمل کرده؛ آنتی تزی برای تئوری بی‌توجهی آمریکا نسبت به کرونا که اروپایی‌ها پیش خود مجسم کرده‌اند.
کوپیوم به اشکال مختلفی وجود دارد. طبق یک استدلال هوشمندانه طرح واکسیناسیون اتحادیه اروپا کندتر از سایر کشورهای غربی ثروتمند نیست، بلکه اصولاً بعداً آغاز خواهد شد. برخی دیگر اما معتقدند نهادهای نظارتی در کشورهایی چون آمریکا، اسرائیل و بریتانیا در رعایت استانداردهای ایمنی بسیار ضعیف عمل می‌کنند. با این حال مخوف‌ترین استدلال این است که توزیع واکسن اصولاً رقابتی نیست.
از این گذشته رقابت در اتحادیه اروپا امری ناخوشایند است. این اتحادیه برای جلوگیری از رقابت‌های مخرب بین دولت‌ها تشکیل شده است. در هم آمیختن منابع زغال‌سنگ و فولاد اروپای غربی برای جلوگیری از جنگ، یعنی بدترین شکل رقابت، طراحی شده است. قوانین سختگیرانه کشورها را از کمک به قهرمانان ملی رو به افولشان منع می‌کند و رشوه‌های آشکار، که در میان ایالت‌های آمریکا شایع هستند، سعی در جذب کسب‌وکارهای جدید دارند. منطق قوانین اتحادیه اروپا ایجاد بستری مستحکم برای جلوگیری از تضعیف کشورهای عضو است.
اتحادیه اروپا با این روحیه استراتژی واکسیناسیون خود را مشخص کرده است. به جای آنکه اجازه دهد کشورها با پیشنهاد قیمت‌های بالاتر روی دست هم بلند شوند، واکسن‌ها به‌طور کلی توسط اتحادیه اروپا خریداری شده و سپس به‌طور مساوی بر حسب جمعیت کشورها تقسیم می‌شود. در غیر این صورت تضاد میان نوجوانان باواریایی در کلوپ‌های شبانه و مادربزرگ‌های بلغاری در کیسه‌های جسد باعث درگرفتن جنگ بر سر تجهیزات پزشکی می‌شد و زمانی که دولت‌های اروپایی دیگر چیزی برای قاپیدن از همدیگر نداشتند، مثل کدورتی میان عشاق به نظر می‌رسید. کشورهایی که راه را به تنهایی طی می‌کنند برنده می‌شوند، البته بازندگانی هم وجود دارند، به احتمال زیاد در میان کشورهای فقیرتر اتحادیه اروپا. گاهی رقابت می‌تواند چیز بدی باشد.
اما نبود انگیزه رقابتی از جای دیگری به اتحادیه اروپا ضربه می‌زند. کندی ناشی از مقررات نظارتی به جای رذیلت به عنوان یک فضیلت نشان داده شد. بخشی از اینکه ناظران اروپایی در تایید واکسن عجله‌ای به خرج ندادند به علت نگرانی‌های بیش از اندازه گروهی بود که نسبت به واکسن مشکوک بودند. حالا اما چندین رهبر اتحادیه اروپا به سرکردگی سباستین کرز صدراعظم اتریش در حال فشار بر آژانس برای عجله و تایید واکسن‌های دیگر هستند. این مساله اتحادیه اروپا را با شرایط بسیار بدی روبه‌رو کرده است، به‌طوری که پروسه‌های حامل نظارت که تاخیر در ورود را به همراه داشته‌اند، همچنان به دلیل تداخلات سیاسی تضعیف می‌شوند.
رهبران اروپایی به طرز عجیب و غریبی در مقابل اینکه کشورهای خارج از اتحادیه در حال رقابت با آنها در گرفتن واکسن هستند، خونسرد هستند. با نگاهی به آمارها می‌توان دریافت اسرائیل می‌تواند مانند یکی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا در نظر گرفته شود. با جمعیت 9 میلیون‌نفری، جمعیت و همین‌طور درآمد سرانه آن در حد یک کشور متوسط اروپایی قرار دارد. با وجود این اما بسیاری از مقامات معتقد هستند که اسرائیل با کشورهایی با جمعیت و ثروت مشابه خودش قابل قیاس نیست. ممکن است این کشور به لحاظ موقعیت مکانی برای جنگ زمینی در شرایط بهتری مثلاً نسبت به اتریش قرار داشته باشد، ولی دلیلی وجود ندارد که مراقبت‌های بهداشتی این دو کشور با هم مطابقت نداشته باشد. به گفته یک دیپلمات، اروپایی‌ها تمایل دارند خود را با بدترین حالت مقایسه کنند. تا زمانی که سیاستمداران بتوانند این ادعا را مطرح کنند که بلژیک یا بلغارستان را شکست می‌دهند، شکست از اسرائیل در پایتخت‌های اروپایی شرم‌آور نیست.
برای اتحادی با ادعاهای جهانی این نگرش ناامیدکننده است. کشورهایی که در مواجهه با کووید 19 عملکرد مناسبی داشته‌اند به خوبی آگاه هستند که جهان یک مکان رقابتی است. اسرائیل با کشورهایی احاطه شده است که می‌خواهند آن را نابود کنند. تایوان، ژاپن و کره جنوبی نیز با همسایگان قدرتمند خود روابط پیچیده‌ای دارند. در مقابل دولت‌های اروپایی نگرانی‌های وجودی خود را به خارج منتقل می‌کنند. این وظیفه اتحادیه است که در مورد چگونگی مواجهه اروپا، مثلاً با چین، راه‌حل مشترکی ارائه دهد. همان‌طور که انتقادات در رابطه با خرید واکسن کرونا می‌تواند -که در مواردی هم ناعادلانه است- بر سر بروکسل خالی شود، به همان صورت هم وجود هر اشکالی در رویکرد جمعی می‌تواند به گردن پکن بیفتد.
بی‌رغبتی به رقابت اما عمیق‌تر از واکنش به کووید 19 است. حوزه‌هایی چون مالیات شرکت‌ها، که در داخل اتحادیه اروپا هنوز رقابتی مانده‌اند با فشار به سمت استانداردسازی مواجه هستند. ایرلند با وعده نرخ مالیات 5/12 درصد، یعنی کمتر از نصف نرخ مالیات در آلمان و فرانسه کسب‌وکارها را جذب خود می‌کند. در حال حاضر کمیسیون اروپا تنها در حال بررسی روش‌هایی برای از میان بردن موارد فاحش استفاده از قانون مالیات است (شرکت‌هایی که بسیار کمتر از 5/12 درصد می‌پردازند). گرچه این اقدام در بلندمدت تنها آغازی برای یک فشار ضدرقابتی خواهد بود.
قاره مبارزه
در صورتی که قرار است اتحادیه اروپا روحیه رقابت خود را پیدا کند، مسابقه واکسیناسیون بهترین جاست. کمیسیون اروپا هدف‌گذاری خود را واکسینه کردن 70 درصد جمعیت بزرگسال تا تابستان قرار داده است. وقت برای جبران وجود دارد، به‌خصوص اینکه وقتی بلندپروازان خارجی از عرش به فرش می‌رسند، پاندمی جهش‌های منظم و مرگباری را به میان آورده است. چیزی بیشتر از سلامتی در خطر است. در صورتی که گروهی متشکل از برخی از موفق‌ترین جوامع جهان قادر نباشند جمعیت خود را به سرعت واکسینه کنند، آنگاه هرگونه ادعایی مبنی بر اینکه اتحادیه اروپا یک ابرقدرت بالقوه است مضحک به نظر می‌رسد. کوپیوم را کنار بگذارید و مبارزه کنید.
منبع : اکونومیست
