بپرهیز چون بازدارد کسی

این‌گونه نیست که بحران‌های اقتصادی پس از به وجود آمدن، یکسری اثرات داشته باشند و سپس با اقتصاد خداحافظی کنند. بحران‌ها می‌توانند تشدید شوند، می‌توانند نمو کنند. نیروی محرکه این تشدید و نمو نیز اشتباهات سیاستگذاران در زمان بحران است. از این‌رو در کنار بایدهایی که سیاستگذار می‌بایست در زمان بحران اقتصادی انجام دهد، نبایدهایی نیز وجود دارند و گاه اهمیت این نبایدها از اهمیت بایدها بیشتر است.

در این گزارش ابتدا می‌خواهیم بدانیم وقتی بحران اقتصادی آغاز می‌شود، سیاستگذار ممکن است دچار چه خطاهایی شود؟ اینکه این اشتباهات می‌توانند چه تبعاتی داشته باشند. سپس به بایدهای بحران می‌پردازیم. اینکه در مواقع بحران، سیاستگذار باید چه کارهایی را انجام دهد و تجربه کشورهایی که بر بحران فائق آمده‌اند چه دلالت‌هایی را در مورد «بایدهای زمان بحران» برای سیاستگذاران دارد؟

در ادامه نیز به نبایدهای بحران می‌پردازیم. اینکه در مواقع بحران، سیاستگذار چه کارهایی را نباید انجام دهد؟ اگر بخواهیم مهم‌ترین کارهایی را که سیاستگذار باید در مواقع بحران از آنها اجتناب کند اولویت‌بندی کنیم به چه تذکراتی می‌رسیم؟ تجربه کشورهایی که بر بحران فائق نیامده‌اند چه دلالت‌هایی را در مورد «نبایدهای بحران» برای سیاستگذاران دارد؟

در بخش‌های جداگانه نیز به این سوالات پاسخ داده‌ایم که کدام سیاست‌ها بحران را تشدید می‌کنند و در زمان بحران بدهی، بحران بانکی و بحران پولی، چه سیاست‌هایی بحران را تشدید می‌کند؟ تجربه کشورهایی که بحران در آنها به مرور زمان تشدید شده است نشان می‌دهد که کدام دست از اقدامات سیاستگذار منجر به تشدید بحران می‌شود؟ سیاستگذاران در مواقع بحران از اقتصاددانان چه انتظاری دارند؟ آیا این انتظارات بجاست و آیا اقتصاددانان این توانایی را دارند که در مواقع بحران به سیاستگذاران کمک کنند؟ پیش‌نیازهای اینکه اقتصاددانان بتوانند سیاستگذاران را از مسیر غلط وارد مسیر درست کنند چیست؟

مهم‌ترین نکته‌ای که در این پرونده به دنبال آن هستیم این است که در کنار بایدهای بحران، نبایدهای بحران نیز وجود دارد که فردوسی به زیبایی این را به نظم درآورده است:

بپرهیز چون بازدارد کسی

اگر سوی دانش گراید بسی