شطرنج خاورمیانه
آیا آمریکا از تحولات خاورمیانه کنار رفته است؟
برگ برنده بازی خاورمیانه ظاهراً به سمت ایران و متحدانش برگشته است. تهران در کنار متحدانش یکی پس از دیگری مهره‌های بازی خود در شطرنج تحولات خاورمیانه را جلو می‌برند و در سایه غفلت رقبا و احتمالاً دشمنان خود برنامه‌هایشان را روی میز دیپلماسی سبک و سنگین می‌کنند.
خدیجه غبیشاوی: برگ برنده بازی خاورمیانه ظاهراً به سمت ایران و متحدانش برگشته است. تهران در کنار متحدانش یکی پس از دیگری مهره‌های بازی خود در شطرنج تحولات خاورمیانه را جلو می‌برند و در سایه غفلت رقبا و احتمالاً دشمنان خود برنامه‌هایشان را روی میز دیپلماسی سبک و سنگین می‌کنند.
روسای جمهور روسیه، ایران و ترکیه چندی پیش در شهر بندری سوچی روسیه گردهم آمدند تا در میانه دریای سیاه و کوه‌های قفقاز درباره آینده آغاز فرآیند سیاسی در کشور جنگ‌زده سوریه به گفت‌وگو بنشینند و از سوی دیگر نتایج نشست‌های پیشین و همچنین روند مبارزه با داعش را به بحث و رایزنی بگذارند.
سه رئیس‌جمهور در حالی گردهم آمدند که تحلیلگران امید زیادی به آینده این گفت‌وگوها دارند چراکه «سه کشور ایران، روسیه و ترکیه نشان داده‌اند که اشتراک نظرهای زیادی برای حل مساله سوریه دارند و طرح‌های ابتکاری برای این منظور آماده کرده‌اند و از این مسیر عقب‌نشینی نخواهند کرد تا تروریسم در این کشور ریشه‌کن شده و سوریه در صلح دائمی باشد. به همین خاطر اجلاس سوچی در واقع شروع فرآیند حل سیاسی مساله سوریه و رسیدن به صلح دائمی است.»
روسیه و ایران از یک‌سو جبهه سنگین جنگ سوریه در دفاع از دمشق را بر عهده دارند و از سوی دیگر کفه سنگین این جنگ مدت‌هاست به نفع نظام اسد سنگینی می‌کند و مارش پیروزی از هم‌اکنون برای تهران و متحدانش به صدا درآمده است. البته این موضوع را هم نمی‌توان فراموش کرد که تهران و مسکو از هفت سال گذشته تاکنون هزینه‌های سنگینی را در این جنگ متحمل شده‌اند. جنگی که به پروکسی‌وار معروف است و به زمین جنگ نیابتی ایران و روسیه و حزب‌الله و نظام اسد از یک‌سو و از سوی دیگر آمریکا و غرب و عربستان و متحدانش تبدیل شده است.
شکست داعش و پاکسازی این گروه تروریستی در عراق و پایان رسمی خلافت خودخوانده این گروه اکنون به مقدمه‌ای برای آغاز فرآیند سیاسی در سوریه تبدیل شده است. روندی که روسیه و ایران خود را در آن بازیگری تعیین‌کننده می‌دانند و به نوعی ابتکار عمل را در این زمینه در اختیار خود دارند. اما سوالی که در اینجا مطرح می‌شود این است که غیبت آمریکا از روند دیپلماسی در خاورمیانه چه معنا و مفهومی را به دنبال دارد؟ واشنگتن که در کنار متحدانش در خاورمیانه و غرب، آمال و آرزوهای خود را در سوریه و با هدف تغییر نظام در این کشور برباد رفته می‌بینند احتمالاً اکنون و با شکست داعش آن هم به لطف تلاش‌های نظامی روسیه و ایران
در عراق امید چندانی به تغییر بازی در سوریه ندارند و قدرت و تاثیرگذاری لازم برای به دست گرفتن ابتکار عمل را نیز در این زمینه ندارند.
در عین حال به نظر می‌رسد که واشنگتن در حالی که در گوشه‌ای به نظاره تحولات خاورمیانه نشسته است خود را برای بازیگری استراتژیک در آینده خاورمیانه آماده می‌کند.
