فرجام بازنده‌ها

بازارهای مالی در هفته گذشته دوباره شاهد ریزش قیمت‌ها بودند. شاخص کل بورس تهران به دلیل ریسک تصمیم‌گیری و نرخ بهره بالا در اقتصاد، با افت 46 /2درصدی به کانال دو میلیون و 160 هزار واحد پناه آورد. همچنین شاخص هم‌وزن نیز با کاهش 24 /3درصدی هفته تلخی را برای سهامداران رقم زد. بازار نفت نیز شاهد کاهش قیمت‌ها بود. به‌طوری که نفت برنت با افت پنج‌درصدی طی یک ماه اخیر به کانال 82 دلار رسید. دلار بازار آزاد نیز با افت 11درصدی در اردیبهشت‌ماه کل رشد ابتدای سال را پس گرفت و بازدهی سال 1403 را به منفی دو درصد رساند. سکه امامی نیز با افت بیش از یک درصد در کانال حمایتی 40 میلیون تومان قرار گرفت.

بورس در مخمصه دولت

شاخص کل بورس تهران در هفته‌ای که گذشت، بازدهی 46 /2درصدی را به همراه داشت. به‌طوری که از ابتدای اردیبهشت، این نماگر اصلی بازار، حدود 98 /1 درصد کاهش ارتفاع را تجربه کرده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد بازدهی شاخص کل، از ابتدای سال، طی هفته جاری، منفی 4 /1 شد. با افت‌های هفته اخیر ارزش سبد بورسی‌هایی که از ابتدای سال، امید به رشد بازار را داشتند، کاهش چشمگیری پیدا کرد. نماگر هم‌وزن بازار نیز در هفته‌ای که گذشت با افت 24 /3درصدی به محدوده 714 هزارواحدی نزدیک شد. این در حالی است که بازدهی این نماگر از ابتدای اردیبهشت نیز، 31 /1 درصد بوده است. علاوه بر این، شاخص کل هم‌وزن از آغاز سال 1403، بازدهی منفی 84 /3درصدی را برای سبد هم‌وزن بازار به ارمغان آورده است. به نظر می‌رسد تصمیمات دولت در خصوص افزایش نرخ بهره بسیار جدی‌تر از قبل است و نرخ‌های بالایی برای برخی از اوراق به صندوق‌های سرمایه‌گذاری پیشنهاد می‌شود. در بازار نرخ 40 درصد برای بهره بدون ریسک نیز شنیده می‌شود که رقم بی‌سابقه‌ای است. از این‌رو، احتمالاً قیمت‌های پایین‌تر بازار سهام جذاب است. به‌طوری که انتظار می‌رود، شاخص کل بورس، با حمایت‌های دولتی، روند رنج‌گونه و خسته‌کننده‌ای را در پیش گرفته و برخی از سهام بازار همچنان کاهش قیمت را تجربه کنند. اکنون بازار فکر می‌کند، عایدات آتی در بازار سهام را باید با نرخی بیش از 40 درصد تنزیل کند. برخی از سهام با این فرض، دچار بیش‌ارزش‌گذاری می‌شوند و افت قیمتی در انتظار آنهاست. علاوه بر این، با وجود آنکه خطر بند منحوس مالیاتی از بازار کم شد، اما این موضوع نشان داد هر لحظه ممکن است بازار با شوک‌های این‌چنینی همراه شود. به‌طوری که اگر روند صعودی نیز در پیش‌روی بازار باشد، شوک‌های مالی و پولی از طرف دولت که برخی از آنها ناگهان است، احتمالاً روندی سخت را در پیش‌روی بازار قرار خواهد داد. اکنون به نظر تحلیلگران بنیادی و تکنیکال بازار به نقطه امنی رسیده و شاخص کل در محدوده دومیلیون و 160 هزارواحدی پناه گرفته است. اما باید این نکته را مورد توجه قرار داد که بدون پول قابل توجه حقیقی بازار نمی‌تواند رشد قابل توجهی را تجربه کند.

نسبت P /E بازار سرمایه 156 روز معاملاتی و از شهریور سال گذشته، موفق نشده است به میانگین خود یعنی هشت واحد نزدیک شود. به‌طوری که عمده بازار بر این عقیده هستند که بازار پایین‌تر از ارزش ذاتی خود مورد معامله قرار می‌گیرد. اگر بازار زیر ارزش باشد، آنقدر جذابیت بهره‌های بالای 30 درصد زیاد است که احتمالاً عمده بازار تمایل دارند تا سود بدون ریسک دریافت کنند. چرا با انتشار تورم نقطه‌به‌نقطه فروردین‌ماه، عملاً فاصله تورم و بهره به صفر رسید. برخی از تحلیلگران بر این عقیده هستند که نرخ بهره حقیقی مثبت شده است. از این‌رو در بازار پولی نیست که بخواهد بازار زیر ارزش ذاتی را با P /E حدود 2 /7 واحد خریداری کند. چرا که با توجه به رشد نرخ تنزیل به بیش از 45 درصد و در برخی از موارد به بالای 50 درصد، P /E آینده‌نگر بازار سرمایه باید حدود 5 /5 واحد باشد. این در حالی است که این نسبت اکنون، حوالی شش واحد است و بازار اکنون ترجیح می‌دهد که آنقدر پول سنگینی وارد بورس نکند.

بررسی‌ها از تابلوی معاملات بورس نشان می‌دهد ارزش معاملات خرد بازار سهام، در برخی از روزها دوباره به زیر سه هزار میلیارد تومان بازگشت. این موضوع نشان‌دهنده آن است که احتمالاً بازار سهام وارد فاز رکودی شده است. چرا که میانگین ارزش معاملات خرد پنج‌روزه نیز به زیر 20، 60 و 120روزه رفته است. از این‌رو، اکنون هیچ امیدی به بازگشت ارزش معاملات نیست. مگر آنکه اتفاق بنیادی خاصی در بازار بیفتد. همچنین ارزش معاملات دلاری بازار حتی به 44 میلیون دلار نیز سقوط کرد. با توجه به آنکه معیار رونق تثبیت ارزش معاملات حداقل به میزان یک هفته بالای 100 میلیون دلار است، همچنان فضای رکودی بر بازار حاکم خواهد شد. این در حالی است که در هفته گذشته، بیش از هزار و 300 میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شده است. همچنین این خروج یک‌هفته‌ای با کل خروج پول اردیبهشت‌ماه برابری می‌کند. یک هفته سخت برای بازار سهام که در نهایت شاخص کل را به آغوش امن کانال دو میلیون و 160 هزار واحد رساند.

بورس تهران، اگر با محرک خوبی همراه شود، در محدوده‌ای است که می‌تواند به صورت شارپ روند صعودی خود را آغاز کند. اما به نظر می‌رسد چندین عامل به پایین ماندن شاخص کل کمک می‌کنند. اول آنکه دلار نیما همچنان اختلاف 40درصدی خود را با دلار آزاد حفظ کرده است. هرچند این اختلاف که در 26 فروردین‌ماه به 66 درصد رسیده بود، کاهش پیدا کرده است، اما این موضوع نشان می‌دهد احتمالاً با آرام شدن بازار ارز، دولت انگیزه کافی برای رشد دلار نیما را نخواهد داشت. در این صورت با رشد حداقل 30درصدی هزینه تولید در شرکت‌ها اکثر نمادهای بورسی ارزندگی کافی نخواهند داشت. دوم بحث‌های مالیاتی در خصوص بند س است، که هرچند شر آن کم شده است، اما ریسک تصمیم‌گیری بر بازار حاکم است. این در حالی است که با تخفیف 15درصدی نرخ خوراک، محرک‌های جدیدی نیز ایجاد شده است. به شرط آنکه با تغییر ضرایب نرخ سوخت، نرخ گاز و برق دولاپهنا حساب نشود. سوم نرخ بهره 30درصدی است که همه رمق بازار را گرفته است. در بازار این موضوع زیاد شنیده می‌شود، که بهره 30درصدی صرفه بهتری دارد و معادل تورم بازدهی ایجاد می‌کند.

نفت همچنان می‌ریزد!

نفت برنت در هفته‌ای که گذشت، بازدهی حدود یک‌درصدی را به همراه داشت. این در حالی است که بازدهی این شاخص نفتی، در اردیبهشت‌ماه بیش از حدود پنج درصد بوده است. این میزان کاهش، نشان می‌دهد که نفت برنت به کانال 82 دلار رسیده است. همچنین از ابتدای سال 1403 نیز نفت برنت افت بیش از پنج‌درصدی را تجربه کرده است. به نظر می‌رسد توازن عرضه و تقاضا به دلیل اختلالات عملیاتی، تقاضای قوی‌تر و کاهش داوطلبانه تولید برهم بخورد و طی ماه‌های آینده عرضه جهانی نفت با فشردگی روبه‌رو شود. تونی سیکامور، تحلیلگر بازار IG، در یادداشتی گفت: بازار در حال تماشای آتش‌سوزی‌های جنگلی در غرب کاناداست که می‌تواند عرضه نفت این کشور را مختل کند. همزمان با آغاز فصل آتش‌سوزی در کانادا، آتش‌نشانان روز دوشنبه برای مهار یک آتش‌سوزی در بریتیش کلمبیا و دو آتش‌سوزی در آلبرتا در نزدیکی قلب صنعت شن‌های نفتی این کشور تلاش کردند. هیچ‌گونه اختلال عملیاتی گزارش نشده است. قیمت نفت در جلسه معاملاتی قبلی به دلیل بهبود تقاضا از سوی ایالات‌متحده و چین حدود یک درصد افزایش یافت. انجمن ملی خودرو ایالات‌متحده اعلام کرده است که سفرهای جاده‌ای روز کارگر برای تعطیلات آخر هفته طولانی 25 تا 27 می به بالاترین سطح از سال 2000 رسیده است، در حالی که داده‌های چین در آخر هفته نشان می‌دهد قیمت مصرف‌کننده برای سومین ماه متوالی افزایش داشته است. بر اساس یادداشت تحلیلگران ANZ، بازار همچنین به اظهارات وزیر نفت عراق، حیان عبدالغنی، واکنش نشان داده است. غنی روز یکشنبه گفت عراق به کاهش تولید داوطلبانه اوپک‌پلاس که شامل سازمان کشورهای صادرکننده نفت، روسیه و سایر تولیدکنندگان غیراوپک است، در نشست آتی خود در اول ژوئن احترام می‌گذارد.

سقوط دلار به زیر 60

پس از کاهش تنش‌ها در خاورمیانه و افت سطح هیجانات بازار، دوباره بازارساز دست به کار شده است تا کنترل بازار را به دست بگیرد. به نظر می‌رسد بازار ارز در کوتاه‌مدت شرایطی مانند تابستان 1402 را تجربه کند. چرا که دو دلیل می‌تواند توجیه‌کننده این موضوع باشد. اول آنکه سال پایانی دولت سیزدهم، احتمالاً با رکود شدید همراه خواهد بود و دولت حداکثر تلاش خود را برای کنترل تورم انجام خواهد داد. علاوه بر این، با کاهش فاصله دلار نیما و دلار آزاد به محدوده 40درصد احتمالاً بازار نیما نیز به کنترل دولت درخواهد آمد. چرا که ظاهراً دولت منابع لازم را برای حفظ دلار نیما دارد و قطعاً این منابع برای دلار آزاد نیز می‌تواند مصرف شود. دلار آزاد به وسیله این کنترل‌ها در 24 اردیبهشت، پس از 46 روز معاملاتی به زیر 60 هزار تومان بازگشت. اسکناس آمریکایی در سال 1403، تا به حال، دلار زیر 60 هزار تومان را به خود ندیده بود. با این تفاسیر، بازدهی قیمت ارز از ابتدای سال منفی دو درصد شده است. بازار طی هفته‌های اخیر تمام رشد هیجانی ابتدای سال را پس گرفت. دلار، در اردیبهشت‌ماه 73 /11 درصد بوده است. این در حالی است که طی فروردین‌ماه دلار آمریکایی حدود 5 /10 درصد رشد را تجربه کرده بود. احتمالاً بازارساز با توجه به شرایط کلی سیاسی در کشور و بهبود فضای روابط خارجی، موفق خواهد شد تا بازدهی دلار از ابتدای سال را تا شهریورماه حوالی صفر نگه دارد.

سکه مفت است؟

سکه امامی در معاملات هفته گذشته پس از 11 روز متوالی وارد کانال 40 میلیون شد. به‌طوری که بازدهی این سکه در هفته گذشته، منفی 2 /1 درصد بوده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد ارزش ذاتی سکه حدود 33 میلیون تومان است و حباب هفت میلیون و 500 هزارتومانی سکه امامی حکایت از حباب 19درصدی این سکه در بازار دارد. با وجود آنکه حباب سکه حوالی 10 درصد جذابیت دارد و حباب این سکه در روزهای اوج بازار حوالی 25 درصد بوده است، احتمالاً سکه امامی جذابیت کافی برای خرید ندارد. ضمن آنکه بازدهی دلار نیز بسیار پایین بوده است و افت دلار به زیر 60 هزار تومان بازار طلا را برای رشد ناامید کرده است. نکته قابل توجه آن است که با وجود افت قابل توجه دلار، اما سکه موفق نشده است زیر حمایت 40میلیونی خود را ببیند، احتمالاً با این شرایط، حباب سکه بالا خواهد ماند و جذابیت خود را از دست خواهد داد. قیمت طلا در بازارهای جهانی روز گذشته با افزایش همراه شد و توانست افت روز دوشنبه را جبران کند. امروز که داده‌های تورمی منتشر می‌شود و سرمایه‌گذاران بازارهای جهانی آمار تورم را در کانون توجه قرار می‌دهند اگر نرخ تورم به سمت پایین باشد یک خبر خوب برای طلا خواهد بود، در غیر این صورت وضعیت پیچیده خواهد شد. با وجود خبرهایی از ادامه تنش در غزه و اوکراین اما نقش تنش‌های ژئوپولیتیک جهانی روی اونس طلا کمرنگ شده است. طلا به داده‌های اقتصادی آمریکا و مسیر کاهش نرخ بهره چشم دوخته است.