فرصت‌ و تهدید سقوط لیر

  نسترن یوسف‌بکیان: سقوط بی‌سابقه لیر در برابر دلار اتفاقی است که طی روزهای اخیر توجه آحاد اقتصادی را به خود جلب کرده است. کاهش چندین‌باره نرخ سود بانکی از سوی دولت ترکیه عمده‌ترین دلیل سقوط ارزش لیر در هفته‌های گذشته عنوان می‌شود. بعد از دو روز ثبات نسبی قیمت دلار در روزهای آخر هفته در ترکیه (شنبه و یکشنبه)، با آغاز هفته جدید، سقوط لیر ادامه یافت. به‌طوری که تا این لحظه، هر دلار آمریکا در صرافی‌های استانبول 4 /17 لیر خریداری و 05 /18 لیر فروخته می‌شود. اما آنچه جالب توجه است این است که سقوط ارزش لیر عواقب زیادی نه‌تنها برای اقتصاد ترکیه که برای بازارهای منطقه دارد و حتی می‌تواند اقتصاد ایران را از ابعاد مختلف تحت تاثیر قرار دهد.

در روزهای گذشته، لیر ترکیه پس از کاهش نرخ بهره از سوی بانک مرکزی این کشور، برای چهارمین‌بار متوالی به روند نزولی خود ادامه داد. این روند اگرچه باعث شده اغلب سرمایه‌گذاران ایرانی در ترکیه به دلیل کاهش ارزش لیر متضرر شوند، اما برای خارجی‌هایی که به سرمایه‌گذاری در بازار مسکن ترکیه علاقه دارند، خبر خوبی به‌شمار می‌آید.

در حال حاضر ارزش لیر ترکیه در مقابل دلار آمریکا به رقم بی‌سابقه 2 /18 واحد رسیده و این روند ممکن است همچنان ادامه داشته باشد.

اصرار رجب طیب اردوغان بر کاهش نرخ بهره و مخالفت و دشمنی رسمی او با علم اقتصاد در کنار سیاست‌های بی‌ثبات‌کننده وی در حوزه سیاست خارجی، اقتصاد این کشور را وارد مرحله بسیار خطرناکی کرده است.

برخی معتقدند اردوغان و همفکرانش از طریق بی‌ارزش کردن مصنوعی لیر ترکیه تلاش می‌کنند بازارهای منطقه را فتح کرده و همچنین سرمایه‌گذاران بیشتری را به کشور خود دعوت کنند. کاهش ارزش لیر البته با اینکه می‌تواند نفوذ کالاهای ترکیه در بازارهایی همچون عراق را به زیان کالاهای ایرانی تسهیل کند اما به نظر می‌رسد به لحاظ سرمایه‌گذاری، این کشور را نیز به درد ایران دچار کند و موجب افزایش ریسک سرمایه‌گذاری در ترکیه شود. برخی معتقدند ادامه این روند از چند جهت به اقتصاد ایران زیان وارد می‌کند:

اول اینکه رونق به گردشگری این کشور بازمی‌گردد و در شرایطی که ایران در مضیقه ارزی است، تقاضای ارز را بالا می‌برد.

دوم اینکه ترکیه با کاهش مصنوعی ارزش لیر، بازارهای منطقه را بیشتر از گذشته در مشت می‌گیرد.

سوم اینکه در رقابت برای جذب سرمایه‌گذاران منطقه، از رقبای خود پیش می‌افتد.

در این پرونده می‌خواهیم ببینیم کاهش مصنوعی ارزش لیر چه عواقبی برای اقتصاد ایران و کشورهای منطقه دارد.