پرداخت الکترونیکی پس از کرونا
چه اتفاقی برای سیستم‌های پرداخت در دوران پساکرونا رخ خواهد داد؟
ما هنوز در بحبوحه همه‌گیری کرونا هستیم و تاثیر این پاندمی بر مشاغل در سراسر جهان مشخص است. از یک‌سو، مشاغل باید برای بقا تکامل پیدا کنند و مصرف‌کنندگان نیز با محدودیت‌ها سازگار شده‌اند و الگوها و روش‌های خرید آنها تغییر کرده است. نحوه خرید مصرف‌کنندگان، نحوه فروش کالا، نحوه پشتیبانی و چگونگی ارائه آن را تغییر داده است.
تغییر رفتار مصرف‌کنندگان
بزرگ‌ترین تغییر در رفتار مصرف‌کنندگان در نتیجه همه‌گیری، افزایش خرید آنلاین و اتخاذ بیشتر رویکردهای تجارت الکترونیک بوده است. فضای تجارت الکترونیک در طول این همه‌گیری رشد چشمگیری داشته است. در حال حاضر تعداد مشتریانی که در ایالات متحده خریدهای خود را به صورت آنلاین انجام می‌دهند، 13 تا 20 درصد افزایش پیدا کرده است. اگرچه تجارت الکترونیک سال‌به‌سال با رشد مواجه بوده است، اما این رشد از زمان همه‌گیری با سرعت زیادی رو به افزایش بوده است. جالب است که این گسترش تجارت الکترونیک تنها مرتبط با دولت نبوده، یا مستقیماً بر کسب‌و‌کارهایی که با محدودیت‌های قرنطینه‌ای رو‌به‌رو بوده‌اند، اثرگذار نبوده است. حتی کسب‌و‌کارهایی که با وجود قرنطینه ملزم به تعطیلی نشدند نیز شاهد گسترش درخواست برای خدمات الکترونیکی شدند. حتی خدمات فروش داروخانه‌ها یا فروشگاه‌های خرده‌فروشی نیز با گسترش زیادی رو‌به‌رو شدند. به نظر می‌رسد راحتی باعث گسترده شدن تجارت الکترونیک شده است. با افزایش سرعت حرکت به سمت خرید آنلاین، پذیرش تجارت الکترونیک در حال گسترش به سمت جمعیتی است که به طور سنتی در استفاده از آن مردد بودند. این همه‌گیری باعث شده است همه افراد به سمت استفاده از خدمات تجارت الکترونیکی حرکت کنند، اما افراد مردد در این زمینه آمار جالبی ساخته‌اند. در سال 2019 بین 20 تا 25 درصد از افراد بالای 60 سال از خدمات فروش آنلاین استفاده می‌کردند. اما در سال 2020 بین 35 تا 40 درصد از همین جمعیت گزارش دادند که اکثر خریدهای خود را به صورت آنلاین انجام می‌دهند. این یک تغییر بزرگ است چون افراد مسن‌تر در اتخاذ روندهای مدرن و شیوه‌های جدید تجارت کندتر عمل می‌کنند. هر‌چند هنوز در موقعیتی نیستیم که به طور قطعی بگوییم تاثیر ماندگار این همه‌گیری چه خواهد بود، اما بسیاری از روندهای پردازش پرداخت که در دوران همه‌گیری ایجاد شده‌اند، پس از آن نیز ادامه پیدا خواهند کرد.
تغییرات در روش و عملیات تجاری شرکت‌های پرداخت الکترونیکی
در طول پاندمی کووید، ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت (PSP) با چالش‌های زیادی رو‌به‌رو شدند که این چالش‌ها کسبوکارهای خرد و بزرگ زیادی را با مشکل مواجه کرده است. قرنطینه باعث شده است که بسیاری از کسبوکارهای خرد یا بزرگ شاهد کاهش گردش مالی خود باشند و به همین دلیل، این شرکت‌ها برخی از مشتریان خود را از دست داده یا با کاهش حجم تراکنش‌ها رو‌به‌رو شدند. علاوه بر این، شرکت‌های پرداخت الکترونیکی به دلیل رفتارهای جدید مصرف‌کنندگان و افزایش ریسک عملکرد، باید تغییراتی در رویکرد خود ایجاد کنند. به هر حال شرکت‌های خدمات پرداخت نیز باید خود را با شرایط جدید وفق دهند و روند پردازشی خود را بهبود بخشند. مهم‌ترین چالش‌هایی که این شرکت‌ها با آن رو‌به‌رو هستند عبارت‌اند از:
- افزایش ریسک
- افزایش تقاضا به دلیل افزایش استفاده از خدمات دیجیتال
از آنجا که رفتار مصرف‌کننده تغییر کرده است، تقاضای بیشتری برای ارائه خدمات دیجیتال به کسب‌و‌کارها و مردم وجود دارد. این کسب‌و‌کارها نیز به نوبه خود از شرکت‌های خدمات پرداخت خود تقاضای بیشتری خواهند داشت و خدماتی مثل درگاه پرداخت آنلاین، روش‌های مختلف پذیرش پرداخت (مثل APMها) و گزارش‌های پیشرفته‌تر برای مصرف‌کنندگان از جمله این انتظارات خواهد بود. شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت باید در نظر داشته باشند که هر‌چه زودتر بتوانند خود را با تغییرات موجود در بازار وفق دهند، بهتر می‌توانند در بازار رشد و پیشرفت کنند.
پرداخت موبایلی هنوز در ابتدای راه است. به دلیل توجه بیشتر به بهداشت و اجتناب از تماس‌های فیزیکی علاقه به پرداخت‌های موبایلی نیز افزایش پیدا کرده است. برای پرداخت با دستگاه تلفن همراه لازم است یکی از نرم‌افزارهای کاربردی در این زمینه روی گوشی تلفن همراه نصب شود و تلفن همراه نیز از این قابلیت برخوردار باشد. در این نوع تراکنش‌ها مبلغ معمولاً از کارت اعتباری پرداخت می‌شود یا مستقیماً از حساب بانکی خود شخص برداشته می‌شود.
افزایش چشمگیری در استفاده از خدمات پرداخت موبایلی در مراحل اولیه بحران کووید در بهار 2020 وجود داشت و کاربران جدید زیادی به سمت استفاده از این خدمات حرکت کردند. بر اساس داده‌های دریافتی از بانک‌ها در اروپا، ارزش کل پرداخت‌های تلفن همراه 62 درصد نسبت به سال 2019 افزایش پیدا کرد. با وجود این، نسبت پرداخت‌های مبتنی بر تلفن همراه نسبت به کل ارزش پرداخت‌های کوچک، کمتر از سه درصد است. پس به خوبی می‌توان مشاهده کرد که پرداخت‌های مبتنی بر تلفن همراه در مراحل اولیه خود قرار دارند. پاندمی استفاده از پول نقد را کاهش داده است اما داده‌ها نشان می‌دهند که پول نقد هنوز هم یکی از مهم‌ترین ابزارهای پرداخت باقی خواهد ماند. کاهش مصرف شخصی و نگرانی از خطر ابتلا به کووید در بهار 2020 باعث شد پرداخت‌های نقدی کاهش قابل توجهی پیدا کنند. ارزش کل برداشت‌های نقدی از حساب‌ها، مثلاً از خودپردازها یا دریافت نقدی از بانک‌ها نسبت به سال پیش از همه‌گیری کاهش شدیدی را در اروپا نشان می‌دهد، البته اوج این کاهش، نشان‌دهنده حداقل 40 درصد کاهش استفاده از پول نقد بوده است. با وجود این، تا زمانی که همه‌گیری به حد قابل‌قبولی کنترل شد، این کاهش استفاده از پول نقد تا حدود زیادی جبران شد و تقریباً روی 30 درصد کمتر از پیش از همه‌گیری به ثبات رسیده است. برداشت‌های نقدی از دستگاه‌های خودپرداز یا شعب بانک‌ها در مجموع در سال 2020 نسبت به سال 2019 حدود 25 درصد از نظر یورویی کاهش پیدا کرده است. البته در دهه گذشته این میزان همیشه در حال کاهش بوده است، اما پاندمی این روند را سریع‌تر کرد و به نظر می‌رسد که بخش قابل توجهی از این کاهش حتی پس از پایان پاندمی نیز جبران نشود.
در آینده چه خواهد شد؟
بازار پرداخت در اتحادیه اروپا همچنان پراکنده است. بسیاری از سیستم‌های پرداخت مبتنی بر تلفن همراه هنوز تنها در کشورهایی خاص کار می‌کنند و نتوانسته‌اند در کل کشورهای اتحادیه اروپا یا جهان کار کنند. به نظر می‌رسد مسیر بعدی در راه پرداخت‌های موبایلی، همکاری آنها در سطوح ملی و بین‌المللی است. در حال حاضر سیستم‌های پرداخت الکترونیک اروپایی همکاری‌های زیادی را با هم آغاز کرده‌اند که انتظار می‌رود به زودی بسیاری از مشکلات موجود در مسیر شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات پرداخت برداشته شود. علاوه بر سیستم‌های ملی، در حال حاضر راه‌حل‌های پرداخت بین‌المللی نیز وجود دارند که می‌توانند در بسیاری از کشورهای جهان فعالیت کنند. در بخش خدمات پرداخت، گرایش به سمت جهانی شدن وجود دارد و به نظر می‌رسد که نوآوری‌های زیادی را در آینده در زمینه سیستم‌های پرداخت بین‌المللی شاهد باشیم.
