ردی‌«کدر» بر تالار شفافیت

  سمیرا ابراهیمی: اگر دو هفته قبل کسی می‌گفت تعدادی دستگاه ماینر در زیرزمین بورس تهران قرار دارد که وجود آنها افشا می‌شود و این رسوایی به برکناری مدیرعامل شرکت بورس تهران منجر می‌شود، احتمالاً باور نمی‌کردیم. اما این اتفاق رخ داده و هرچقدر در تاریخ بیش از 50 سال فعالیت بازار سرمایه کندو‌کاو می‌کنیم، موردی حتی شبیه به این پیدا نمی‌کنیم. وجود ماینرها در بورس تهران از چند منظر قابلیت بررسی دارد. موضوع اول آن است که چرا هیات مدیره شرکت بورس تهران برای خرید این دستگاه‌ها مصوبه داده است؟ آنچه در بیانیه‌ شفاف‌سازی هیات مدیره در کدال منتشر شد، گویای آن است که تجهیزات خریداری‌شده بر اساس مصوبه‌های کمیته ساختمان تحت عنوان سرورهای پردازشگر مورد نیاز مرکز داده بوده است و کاربرد چندگانه تجهیزات مذکور، موجبات سوءاستفاده از این ابهام و نهایتاً قصور یا تقصیر مجریان را فراهم کرده که مراتب رسیدگی به موضوع توسط هیات مدیره و نهاد ناظر در دست پیگیری است. افشای مذکور، طبق ماده 2 مکرر3 دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات انجام شده و بار تخلف حقوقی پس از افشای این تخلف را از دوش هیات مدیره بورس تهران برداشته است. به خصوص که پس از اثبات وجود ماینرها، به سرعت صحرایی، مدیرعامل شرکت که در واقع مدیر اجرایی عالی این مجموعه بوده، برکنار شد و نمی‌توان کتمان کرد که حاکمیت شرکتی اصولی در این مقطع صورت گرفته است. با این حال پرونده کشف ماینرهای بورس تهران که به گفته توانیر، 82 دستگاه بوده، بار مسوولیت انضباطی و شاید حتی کیفری را برای خاطیان در پی داشته باشد. موضوع بسیار مهمی که در این پرونده وجود دارد، ضربه‌ای است که به پیکر کم‌جان اعتماد اجتماعی به بازار سرمایه وارد شد. پس از ریزش‌های شدید بازار در سال گذشته و وعده‌هایی که مسوولان می‌دادند اما هیچ‌گاه محقق نشد، بسیاری از افراد که به دعوت مقاماتی نظیر رئیس‌جمهور و وزیر اقتصاد، سرمایه‌های خود را به بورس آورده بودند و متضرر شدند، نسبت به این بازار بی‌اعتماد شده بودند و بسیاری از افراد در کمین ایجاد فرصتی برای خروج از بازار بودند. به موازات این اتفاقات، بازار رمزارزها نیز نوسانات جذابی برای سرمایه‌‌گذاران داشت و توانست سرمایه بسیاری هم جذب کند، اما همواره از سوی مسوولان و دولتمردان نسبت به این بازار هشدار داده می‌شد. پازل این اتفاقات با کشف ماینر در بورس تهران به نحوی تکمیل شد که هرگونه اعتماد اجتماعی به صحبت‌های مسوولان در خصوص بورس را از بین می‌برد و طبعاً اثرات زیانباری را تا سال‌های آینده ایجاد خواهد کرد. اما اگر نگاهی منطقی به این ماجرا داشته باشیم، اکنون فرصت جبران مافات و جلوگیری از تکرار است. روش جلوگیری نیز مشخصاً استفاده از الگوهای پیشرفته حاکمیت شرکتی و کنترل‌گری داخلی در بورس تهران و سازمان‌های مشابه است. در کنار آن نیز گزارش‌دهی شفاف از روند پیگیری‌های بورس تهران، سازمان بورس و تحقیق و تفحصی که مجلس کلید زده است، می‌تواند بخشی از اعتماد اجتماعی از‌دست‌رفته را احیا کند.