ترسِ تقاضا

محمدحسین شاوردی: خبرهای تازه از دو شرکت بزرگ خودروسازی، حکایت از عرضه حدود 150 هزار دستگاه خودرو به بازار شب عید خودرو دارد. در عین حال خبرهای موثقی از بهبود شرایط تولید در خطوط مونتاژ خودروسازان حکایت دارد. تلفیق این دو اتفاق و همزمانی آنها با تزریق میلیاردها تومان منابع مالی به شرکت‌های قطعه‌سازی و خودروسازی موجب شده تا امیدواری به بهبود شرایط حاکم بر بازار خودرو ایجاد شود و بسیاری از مدیران صنعت خودرو یا مسوولان دولتی وعده کاهش قیمت را از تریبون‌های رسمی اعلام کنند. شوربختانه اما هربار که خریداران با خبرهایی از این دست به سراغ تجزیه و تحلیل بازار می‌روند و قصد عملی کردن میل خرید خودرو را در شب و روزهای اندک باقی‌مانده به عید نوروز می‌کنند، شوکی جدید، اتفاقی تازه یا نوسانی ناشناخته قیمت‌ها را به اوج می‌برد تا حدی که دیدن بهای برخی از خودروها مثل پراید به چیزی شبیه کابوس مبدل می‌شود. در واقع خودروهای پرتیراژ داخلی حالا به مرزهای روانی غیرقابل تصوری رسیده‌اند که ناخودآگاه همه را یاد ضرب‌المثل «بلند شدن دود از کنده» می‌اندازند. وضعیت به حدی است که برخی از تحلیلگران در یک ماه اخیر چرخه رفت و برگشت قیمت خودروهای تولید داخل را به پاندولی تشبیه می‌کنند که با هر حرکت دولت یا خودروسازان، قیمت در دامنه گسترده‌تری ارتعاش می‌کند. واقعاً دلیل این‌همه نوسان چیست؟ چرا برخی از خودروهای تولید داخل به‌رغم حجم بالایی از تولید و عرضه، حتی بیش از خودروهای وارداتی رشد قیمت را طی 12 ماه اخیر تجربه کرده‌اند؟ به نظر می‌رسد پاسخ بدبینانه «تنگنای سال 98» و انتظارات تورمی ناشی از آن تنها دستاویزی است که می‌تواند ما را به درکی دقیق از رفتار بازار برساند. انتشار خبرهایی از احتمال بالای کسری بودجه دولت در سال 98 در کنار شانس اندک افزایش درآمدهای دولت در سال آتی موجب شده تا ناخودآگاه ذهن‌های زیرک به‌یاد روند شوم استقراض از بانک مرکزی، تورم، سرکوب قیمت‌ها و بعد پاره شدن فنر ارزی افتاده و سیلی از تقاضای غیرواقعی را راهی بازار خودرو کنند.

در واقع بسیاری از افرادی که در ماه‌های اخیر اقدام به خرید و پیش‌خرید خودرو کرد‌ه‌اند، این سرمایه‌گذاری را به عنوان بهترین کار ممکن در راستای حفظ وضعیت خود برای سال سخت 98 می‌دانند. موضوعی که باعث شده تا بهای محصولات ارزان‌قیمت داخلی در طول یک هفته بیش از 20 درصد رشد کند و برای نمونه برلیانس اچ 330 تا 130 میلیون تومان افزایش قیمت داشته باشد. تلفیق این حجم از تقاضای واسطه‌ای در حالی که تنها کمتر از 20 روز به تعطیلات نوروز باقی مانده، با میل وافر خریداران واقعی برای ورود به بازار موجب شده تا خریداران واقعی خودرو هر لحظه کم و کمتر شود. موضوعی که ادامه آن در کنار عدم مشاهده پالس‌های مثبت از ادامه حیات برجام به افزایش مستمر قیمت‌ها دامن زده و برای خودروسازان تبعات ناخوشایندی را به همراه خواهد داشت. آقایان دولت، آینده این مردم را دریابید!