تفاهم ایران و آژانس
دعوای دولت و مجلس بالا گرفت
ایران از زمان اجرایی شدن برجام، علاوه بر اجرای موافقت‌نامه پادمان جامع، پروتکل الحاقی و نیز برخی دسترسی‌های فراتر از چارچوب را نیز در جهت شفاف‌سازی و اعتمادسازی به‌طور داوطلبانه اجرا کرده است. مجلس در ماه‌های گذشته در قالب قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها»، تصویب کرد که در صورت اجرا نشدن تعهدات طرف‌های باقی‌مانده در برجام تا ۵ اسفند و در راستای کاهش تعهدات هسته‌ای ایران ذیل برجام، اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی لغو خواهد شد. با فرارسیدن موعد مطرح‌شده در قانون مذکور، هفته گذشته رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به همراه معاونانش و به درخواست آژانس وارد ایران شد و در نهایت، دو طرف به تفاهمی برای حفظ نظارت‌های ضروری ضمن لغو اجرای پروتکل الحاقی دست یافتند. در این راستا، سازمان انرژی اتمی ایران در خصوص تفاهمات مشترک با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، توضیحاتی ارائه کرد. در توضیحات آمده است: ایران و آژانس تفاهم کردند اجرای پروتکل الحاقی و دسترسی‌های برجامی باید به‌طور کامل متوقف شود و صرفاً تعهدات پادمانی ایران اجرا می‌شود. بر این اساس، طبق قانون مجلس هیچ دسترسی فراپادمانی به آژانس اعطا نخواهد شد و هیچ‌گونه بازرسی فراپادمانی نیز انجام نمی‌شود. مقصود از تداوم راستی‌آزمایی و نظارت ضروری که در بیانیه آمده، این است که ایران به مدت سه ماه اطلاعات برخی فعالیت‌ها و تجهیزات نظارتی را ضبط کرده و نزد خود نگه خواهد داشت. در این مدت، آژانس به این اطلاعات هیچ دسترسی نخواهد داشت و اطلاعات منحصراً نزد ایران باقی می‌ماند. چنانچه ظرف سه ماه تحریم‌ها به‌طور کامل لغو شد، ایران این اطلاعات را در اختیار آژانس می‌گذارد، در غیر این صورت اطلاعات برای همیشه پاک خواهد شد.البته آنچه رخ داد ظاهراً به مذاق مجلس خوش نیامده است. هفته گذشته در اعتراض به تفاهمات صورت‌گرفته از مجلس صدای جنجال‌های زیادی به گوش رسید. بسیاری از نمایندگان مجلس معتقد بودند که دولت به قانون مجلس بی‌توجهی کرده و حتی خواستار محاکمه رئیس‌جمهور شدند. یک روز پس از خواسته جنجالی مجلسی‌ها مبنی بر محاکمه حسن روحانی، دولت درباره توافق موقت سه‌ماهه ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بر سر نحوه اجرای پروتکل الحاقی بیانیه داد. این بیانیه پس از بیانات مقام معظم رهبری درباره «اختلاف برداشت مجلس از کار دولت» و اینکه «باید دو طرف، قضیه را با همکاری یکدیگر حل کنند و نباید اختلاف‌ها رها یا تشدید شود که نشان‌دهنده دوصدایی باشد» صادر شد.در ادامه محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس نیز روسای دو کمیسیون تخصصی مجلس را موظف کرد تا با محوریت دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی و در تعامل با نهادهای مرتبط دولتی، این مساله را پیگیری و نتیجه را در اسرع وقت به او و صحن مجلس گزارش کنند.
تکلیف اصلاح‌طلبان برای انتخابات 1400 روشن‌تر شد
هفته گذشته یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب گفت: قدم‌های اولیه اصلاح‌طلبان برای انتخابات 1400 خوب برداشته شده است. علی صوفی به ایسنا اظهار کرد: نکته مهم در میان اصلاح‌طلبان تمرکز در مدیریت انتخابات است که دو هدف را دنبال می‌کند و منجر به انسجام و اجماع می‌شود. در این رابطه روندی که در مدت چند ماه اخیر طی شد و شورای هماهنگی جبهه اصلاحات، نهاد اجماع‌ساز را با ویژگی‌های خاص خودش تصویب کرده قدم مثبتی بوده است. افراد حقیقی این نهاد مشخص شدند و در نهایت اولین جلسه‌اش هم در حسینیه جماران برپا شد و بهزاد نبوی به عنوان رئیس مشخص شد.وی با بیان اینکه جریان اصلاحات با حضور در حسینیه جماران وابستگی خود را به راه و نام امام (ره) نشان داد، گفت: قدم‌های اولیه اصلاح‌طلبان برای انتخابات 1400 خوب برداشته شده است و آنان رسماً وارد عرصه رقابت شدند و این اقدامشان هم بازتاب خوبی داشته است. اما مردم با نارضایتی و خشمی که دارند هنوز به فضای سیاسی کشور خوش‌بین نیستند.همچنین نوزدهمین کنگره حزب مردم‌سالاری با انتخاب اعضای شورای مرکزی و دبیرکل پایان یافت و «مصطفی کواکبیان» با اکثریت آرای اعضا به عنوان دبیرکل و نامزد حزب مردم‌سالاری در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده انتخاب شد.همچنین غلامحسین کرباسچی، دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی در چهارمین کنگره سالانه این حزب گفت: حزب همواره در طول ۲۵ سال گذشته این دیدگاه را داشته که کناره‌گیری از انتخابات نه به مصلحت حزب است نه به مصلحت کشور. به هر حال ما تلاش خود را انجام دادیم و وظیفه‌مان را ادا کردیم و اکنون دیگر مسوولیت این مجلس امروز هر نقدی به آن وارد است بر عهده وزارت کشور، نیروهای سیاسی که فعال نشدند و همه عاملان این شرایط است و باید این نقد را تحمل کنند و مسوولیت آن را بپذیرند.
تابلوی ایست مقابل زنان
هفته گذشته، موضوع ممنوع‌الخروج شدن زنان ورزشکار ایرانی از سوی همسرشان دوباره خبرساز شده؛ این بار خبر مربوط به سمیرا زرگری بود؛ سرمربی تیم ملی اسکی آلپاین بانوان که اجازه خروج از کشور را ندارد. زرگری پس از آنکه حضور در مسابقات جهانی را به خاطر ممنوع‌الخروج شدن توسط همسرش از دست داد، گفت: از کمیته ملی المپیک با من تماس گرفته‌اند و قول کمک داده‌اند.اشرف گرامی‌زادگان، مشاور حقوقی و پارلمانی معاونت امور زنان و خانواده رئیس‌جمهوری، هم در این باره گفت: باعث تاسف است که هنوز پس از این همه فراز و فرودی که در جامعه رخ داده است ما همچنان اندر خم یک کوچه‌ایم. این ممنوع‌الخروجی آن هم برای زنان توانمند که با هدف ارتقای جایگاه ملی کشور صورت می‌گیرد، نشان از آن است که نتوانسته‌ایم در کشورمان حقوق زنان را ادا کنیم و کرامت آنان را پاس بداریم. وقتی اجازه داده می‌شود شخصیت و هویت مستقل زنان این‌چنین گستاخانه زیر سوال برود.آن‌گونه که ایسنا گزارش داده است قانون گذرنامه مصوب سال ۱۳۵۱ و پیش از انقلاب است. مطابق با بند ۳ ماده ۱۸ این قانون برای زنان شوهردار ولو کمتر از ۱۸ سال تمام، تنها با موافقت کتبی شوهر و در موارد اضطراری اجازه دادستان شهرستان محل که باید نظر خود را حداکثر ظرف سه روز اعلام کند، گذرنامه صادر می‌شود.در گذشته برخی از نمایندگان مجلس دهم در تلاش بودند تا با اصلاحیه‌ای زنان نخبه فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و... را از این قانون مستثنی و حق خروج از کشور را به آنها بدهند که به علت مخالفت‌های بسیار این مهم تحقق پیدا نکرد. از سوی دیگر اما برخی فعالان حقوق زنان و کارشناسان بر این باورند که بر اساس احکام فقهی و حقوقی امکان اعطای حق خروج از کشور به تمامی زنان و نه‌تنها زنان نخبه در حوزه‌های مختلف وجود دارد و این مهم تنها همت مسوولان برای اصلاح این قانون را می‌طلبد.مرضیه محبی فعال حقوق زنان و وکیل دادگستری در این زمینه گفت: قانون باید مبتنی بر عدالت وضع شود و باعث تضییع حق گروهی از انسان‌ها به نفع گروهی دیگر نشود، قانون نمی‌تواند وسیله انتقام‌جویی و تصفیه‌حساب قرار گیرد. امروز قانون گذرنامه وسیله‌ای برای محرومیت زنان از یک حق اساسی آنها می‌شود، مانند همین مورد زنان ورزشکار که اعمال حقوق انسانی آنان تحت‌الشعاع اراده همسرانشان قرار می‌گیرد، با این قانون زنان زیادی از دیدار فرزندانشان در خارج از کشور محروم می‌شوند، زنان زیادی از حقوق ناشی از تحصیل و اشتغال خود بازمی‌مانند.
چه خبر از برجام؟
طی هفته گذشته، از آمریکا خبر رسید که مارکی سناتور دموکرات از ایالت ماساچوست و عضو کمیته روابط خارجی سنا نامه‌ای را به جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا در حمایت از بازگشت واشنگتن به توافق هسته‌ای نوشته که به امضای ۱۰ نفر از همکارانش رسیده است.در این نامه که در وب‌سایت رسمی سناتور مارکی قرار گرفته، آمده است: جو بایدن به درستی در حال برداشتن گام‌های دیپلماسی با ایران است. رئیس‌جمهور دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ از توافق هسته‌ای خارج شد و کارزار «فشار حداکثری» علیه ایران را آغاز کرد اما اکنون تمام طرف‌ها باید به تعهداتشان ذیل توافق هسته‌ای بازگردند. در این صورت ما می‌توانیم تلاش‌های چندجانبه و دوجانبه دیپلماتیک برای رسیدگی به برنامه موشک‌های بالستیک ایران و فعالیت‌های منطقه‌ای این کشور را پیش ببریم.همچنین هفته‌نامه نیویورکر در تحلیلی با اشاره به اقدامات رئیس‌جمهور پیشین آمریکا علیه ایران، مطرح کرد که دولت بایدن گشودن مسیر دیپلماسی با ایران را که از طریق بازگشت به توافق هسته‌ای محقق خواهد شد، به تعویق می‌اندازد که این به نفعش نخواهد بود.در جهان شرق هم خبرها حاکی از آن است که تلاش و رایزنی برای بازگشت آمریکا به برجام ادامه دارد. هفته گذشته، وزارت امور خارجه چین پس از گفت‌وگوی تلفنی عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه ایران و ما ژائوشو، همتای چینی او بیانیه‌ای منتشر و در آن اعلام کرد که موضوع اصلی این تماس تلفنی برنامه هسته‌ای ایران بوده است. در ادامه این بیانیه آمده است: دو طرف در رایزنی‌های خود تاکید کردند که وضعیت کنونی پیرامون توافق هسته‌ای به سرعت در حال تغییر است و اکنون، هم فرصت و هم چالش‌هایی در این زمینه وجود دارد. همچنین بازگشت فوری ایالات متحده به برجام و رفع تحریم‌های وضع‌شده علیه ایران، کلید اصلی عبور از بن‌بست موجود در ارتباط با برنامه هسته‌ای ایران است. همچنین سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه در کنفرانس ژنو خواستار افزایش تلاش دولت جدید آمریکا در راستای احیای توافق هسته‌ای شد.
اعلام نظر مجمع درباره پالرمو و سی‌اف‌تی در پایان اسفند
همچنین هفته گذشته، جلسه کمیسیون مشترک مجمع تشخیص مصلحت نظام برای بررسی لوایح «پالرمو» و «سی‌اف‌تی» به ریاست دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام برگزار شد. در نشست کمیسیون مشترک مجمع که وزرای امور خارجه، نفت، امور اقتصادی و دارایی، رئیس کل بانک مرکزی و معاون حقوقی رئیس‌جمهور از سوی دولت و رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی به نمایندگی از مجلس نیز حضور داشتند موضوع پیوستن جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون‌های «پالرمو» و «CFT» موسوم به لوایح مرتبط با «FATF»، مصوب مجلس دهم که از سوی شورای نگهبان مغایر شرع و قانون اساسی شناخته شده و با اصرار مجلس به مجمع ارجاع شده بود، مورد بحث و بررسی قرار گرفت.در این نشست ابتدا ظریف، دژپسند، زنگنه، همتی و جنیدی از سوی دولت و ذوالنور به نمایندگی از مجلس دیدگاه‌های خود را پیرامون لوایح و ایرادات واردشده بر آنها و نیز موضوعات مرتبط با گروه اقدام مالی (FATF) ارائه کردند و در ادامه، روسای برخی کمیسیون‌های مجمع سوالات و ابهامات مربوط به دو لایحه مورد بحث را مطرح کردند.محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام که ریاست این نشست را بر عهده داشت گفت: پیرو درخواست رئیس‌جمهور از مقام معظم رهبری و موافقت معظم‌له با تمدید زمان بررسی این دو لایحه، در جلسات متعدد کار کارشناسی مستوفایی انجام و پیشنهادهای مختلف، بررسی شده است که گزارش آن را به صحن مجمع تشخیص مصلحت نظام برای تصمیم‌گیری ارائه خواهیم کرد. وی افزود: تلاش می‌کنیم تا پایان اسفندماه نظر نهایی مجمع را اعلام کنیم.دبیر مجمع همچنین با بیان برخی دیدگاه‌ها، ابهامات و سوالات مطرح‌شده در جلسات قبل از دولت خواست پاسخ‌های لازم را به صورت مکتوب برای طرح در صحن مجمع ارائه کند.
♦♦♦
ایسنا: سفارت جمهوری اسلامی ایران در بانکوک اعلام کرد: گردشگر ایرانی که در میانمار گرفتار شده بود از این کشور خارج و به ایران می‌آید.
تسنیم: سردار اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران گفت: اگر یک قوه عاقلانه در آمریکا حاکم بود، از تهدید دست برمی‌داشت چراکه هر تهدیدی کردند به بهترین فرصت تبدیل شد.
فارس: دریادار پاسدار علی فدوی، جانشین فرمانده کل سپاه با تاکید بر اینکه امروز وضعیت سلامت، پزشکی و درمان ما قابل مقایسه با گذشته نیست گفت: در عرصه پزشکی تخصصی در لبه تکنولوژی دنیا قرار داریم و تمامی امور تخصصی پزشکی در کشورمان وجود دارد و خدمات ارزشمندی در تمامی حوزه‌ها به ملت ایران ارائه می‌شود.
ایلنا: ملک فاضلی، نماینده سراوان، در خصوص حوادث رخ‌داده در سراوان گفت: حادثه درگیری سراوان از سوی نمایندگان مجلس در حال پیگیری است و اعضای کمیسیون‌های مختلف مجلس به این شهرستان سفر خواهند کرد تا در کنار دلجویی از مردم، مشکلات و مواردی را که پیش‌آمده با دقت مورد بررسی قرار دهند.
ایسنا: محمود صادقی، دبیرکل انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها گفت: به دلیل پایگاه رای مناسب ظریف و بیشتر بودن احتمال تایید صلاحیت او نسبت به کاندیداهای شاخص اصلاح‌طلبان، نام وی بیشتر مطرح شده است.
فارس: محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه حدود چهار هزار پیشنهاد درباره لایحه بودجه 1400 وجود دارد گفت: با روند کنونی نمی‌توانیم لایحه بودجه را در دو ماه جمع‌بندی کنیم.
مهر: امیر خلبان عزیز نصیرزاده، فرمانده نیروی هوایی ارتش در مراسم رونمایی از پهپاد «کمان ۲۲» گفت: این اولین پهپاد پهن‌پیکر رزمی کشور است و قابلیت حمل انواع محموله با مداومت پروازی بسیار بالا و بیشتر از ۲۴ ساعت و برد سه هزار کیلومتر را دارد.
تسنیم: در حاشیه برگزاری اجلاسیه مجلس خبرگان رهبری، حدود 50 عضو خبرگان از ابراهیم رئیسی، رئیس دستگاه قضا خواستند تا با موضوع انتخابات ریاست‌جمهوری1400جلسه‌ای با وی داشته باشند اما آقای رئیسی به دلیل موضوع جلسه با آن مخالفت کرد.
ایسنا: غلامحسین محسنی‌اژه‌ای، در خصوص وضعیت زندانیان کشور و حواشی که پیرامون فوت بهنام محجوبی مطرح شده است، گفت: زندان محدودیت‌های خاص خود را دارد و زندانیان ما نسبت به زندانیان دنیا از جهات مختلف وضعیتشان بهتر است و هزینه‌ای که برای درمان و بهداشت مخصوصاً در رابطه با کرونا می‌شود بسیار بالا و قابل توجه است.
مهر: اسماعیل گرامی‌مقدم، سخنگوی حزب اعتماد ملی از کاندیداتوری محمدعلی افشانی در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ خبر داد.
♦♦♦
قشون‌کشی پایداری‌ها علیه دولت
اعتماد نوشت: همه چیز از سفر بلندپایه‌ترین مقام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران آغاز شد. رافائل گروسی پس از رایزنی و مذاکراتی فشرده، در شرایطی تهران را ترک کرد که اعلام رسمی نتایج مذاکرات به خروج او از ایران موکول شد. سازمان انرژی اتمی ایران تقریباً به طور همزمان با رئیس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در شرایطی توافق صورت‌گرفته میان ایران و این آژانس را تایید کرد که تا پیش از آن و براساس مصوبه مجلس، برخی اصولگرایان رویای توقف تمام و کمال همکاری‌های تهران و آژانس را در سر می‌پروراندند و تحت عنوان «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها»، خود را برای پیروزی در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده آماده می‌کردند ولی این توافق حاصل‌شده، ناگهان زمین بازی را به سود دولت تغییر داد.
بایدن در مسیر برجام
شرق نوشت: رئیس‌جمهور آمریکا اولین تصمیمات برجامی خود را گرفت. در هفته‌های گذشته اولین اقدامات او در زمینه توافق هسته‌ای با ایران تبیین شدند. طبق این مواضع، دولت بایدن آمادگی خود را برای ورود به مذاکره با ایران در این زمینه اعلام کرد. همچنین آمریکا اعلان خود مبنی بر بازگشت تحریم‌های ایران در سازمان ملل را که توسط دولت ترامپ گرفته شد، پس گرفت. از سوی دیگر دولت بایدن همچنین محدودیت‌های رفت‌وآمدی وضع‌شده برای دیپلمات‌های ایرانی در واشنگتن را که دیگر یادگار دولت دونالد ترامپ در زمینه روابط با ایران بود، کاهش داده است. در عین حال، صحبت‌های مقامات آمریکا و گزارش‌ها حاکی از این است که در این روند، هیچ تماس و گفت‌وگویی با ایران انجام نشده است.
بازی در زمین مقدورات
ایران نوشت: حزب کارگزاران سازندگی در چهارمین کنگره حزبی خود از استراتژی سیاسی و انتخاباتی خود رونمایی کرد: «بازی در زمین مقدورات و امکانات.» این اصل که برای کنش‌های سیاسی و انتخاباتی نباید منتظر شرایط مطلوب و ایده‌آل بود، محور اصلی صحبت‌های سخنرانان این کنگره حزبی بود. از جمله غلامحسین کرباسچی، دبیرکل کارگزاران سازندگی، که با اشاره به تجربه انتخابات 76، 92 و 96، تاکید کرد که حتی در زمان امام خمینی(ره) هم برای چپ‌ها فرش قرمز پهن نشده بود. کرباسچی، برپایه چنین رویکردی، نه‌تنها از ارائه فهرست نامزدهای کارگزاران برای انتخابات مجلس یازدهم دفاع کرد، بلکه مسوولیت شکل‌گیری مجلسی با کیفیت فعلی را متوجه جریان‌هایی دانست که با خودداری از ارائه مشارکت حداکثری در انتخابات، زمین را برای پیروزی رقیب هموار کردند.
افتخار نیست خطاست
آفتاب نوشت: وزیر نفت در مراسم بهره‌برداری از سه خط لوله انتقال فرآورده‌های نفتی و طرح‌های ذخیره‌سازی با بیان اینکه انتخابات نزدیک است، گفت: به وزارت نفت فحش می‌دهند که برای خود افتخار کسب کنند، باید سوال کرد افتخارات شما کدام است که حالا در حال ساختن افتخار برای خود هستید؟ اگر بحث تخصصی و مدیریتی کنیم مشخص می‌شود که کارهای آنها نه‌تنها افتخاری نداشته بلکه خطا بوده است. «بیژن زنگنه» افزود: پیروزی هزار پدر دارد و شکست، یتیم است. تصمیمات ساخت پالایشگاه ستاره خلیج فارس از سال ۸۲ آغاز شد و دولت‌های بعدی نیز در حد توان و مدیریت خود آن را پیش بردند و ما نیز به همان میزان قدردان زحمات آنها هستیم.