عراق به جای ایران
سرمایه‌های نفتی به سوی همسایه‌ها سرازیر می‌شود؟
در همسایگی ایران خبر از حضور قدرتمند سرمایه‌گذاران خارجی است. عراق ۲۷ میلیارد دلار با توتال قرارداد بست و سعودی پروژه گازی خود که مدت‌هاست بحث آن مطرح است، طرحی به ارزش ۱۱۰ میلیارد دلار را به روی سرمایه‌گذاران خارجی گشود. بر اساس آمار پس از مدت‌ها تولید عراق به سطح دوران پیش از کرونا بازگشته است که قطعاً در بودجه این کشور نیز بازتاب خواهد داشت. اما در ایران وزیر نفت جدید کشور، اوجی، به رسانه‌ها گفت: «برای حفظ سقف تولید و حل این مسائل نیاز به سرمایه‌گذاری و در عین حال حفظ و نگهداشت تولید داریم. از سویی سالانه چهار میلیارد دلار در این حوزه‌ها هزینه یا سرمایه‌گذاری می‌شده اما به‌دلیل نبود سرمایه‌گذاری در چند سال گذشته افتی شدید در میدان‌های نفت و گاز داشتیم و ظرفیت تولید کاهش یافته است.» علاوه‌بر این پایه آخرین آمار اوپک در ماه آگوست، میزان تخمینی صادرات ایران رقمی حدود ۶۰۰ تا ۶۵۰ هزار بشکه است؛ رقمی که با توجه به درنظرگرفتن فروش روزانه 3 /2 میلیون بشکه نفت در روز در بودجه سال ۱۴۰۰ وضعیت بودجه را تا پایان سال کمی بحرانی نشان می‌دهد؛ آن هم در زمانی که با افزایش قیمت نفت و ثبات نسبی تقاضا متعاقب واکسیناسیون گسترده در جهان و افزایش تقاضای حمل‌ونقل و سوخت جت و بهبود رشد اقتصادی برخی کشورها، بودجه‌های نفتی از جمله بودجه کشورهای نفت‌فروش خلیج‌فارس نفسی کشیده‌اند. «الجزیره» می‌نویسد درآمدهای نفتی سعودی در سه‌ماه دوم سال ۳۸ درصد افزایش داشته و کسری بودجه کم شده است و به پنج درصد از تولید ناخالص داخلی رسیده است.
آن‌گونه که شرق گزارش داده است، حرف‌های اخیر وزیر نفت کمی گیج‌کننده است.
از طرفی می‌گوید «برای حفظ وضع موجود و حفظ و نگهداشت تولید کارشناسان حداقل ۱۵ میلیارد دلار بودجه پیش‌بینی کردند تا هزینه شود و برای افزایش تولید و عملیاتی کردن میدان‌های مشترک جدید و توسعه و تکمیل آنها شاید در چهار سال حدود ۲۵ تا ۲۰ میلیارد دلار سرمایه پیش‌بینی می‌شود» و قول داد در ماه‌های آینده خبرهای خوبی درباره فروش نفت اعلام کند اما در میان سخنان خود باز از تهاتر سخن گفت و اینکه «چند الگو ازجمله ظرفیت صندوق توسعه ملی، استفاده از تسهیلات بانکی، اوراق مشارکت، مشارکت مردم در قالب صندوق پروژه، استفاده از تهاتر نفت و استفاده از توان سرمایه‌گذاران خارجی به‌ویژه کشورهای همسو از جمله راه‌های تامین مالی این پروژه‌هاست». نامشخص بودن موضع وزیر را رضا پدیدار، رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی نیز تایید می‌کند. به گفته او «اکنون همه در یک بلاتکلیفی به سر می‌برند، ما در حوزه نفت منتظریم که وزیر نفت پیشنهادهای خود را در زمینه مشارکت بخش خصوصی در توسعه سرمایه‌گذاری در صنعت نفت ارائه دهد تا بتوان اظهارنظر کرد یا تصمیم گرفت».
واردات خودرو خارجی آزاد شد؟
نمایندگان مجلس شورای اسلامی با اصلاحات کمیسیون صنایع و معادن در ماده ۴ طرح ساماندهی صنعت خودرو درباره واردات خودرو به منظور تامین نظر شورای نگهبان موافقت کردند. آن‌گونه که ایرنا گزارش داده است، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در نشست علنی مجلس شورای اسلامی با اصلاحات کمیسیون صنایع و معادن در ماده ۴ طرح ساماندهی صنعت خودرو درباره واردات خودرو به منظور تامین نظر شورای نگهبان موافقت کردند. در ماده۴ طرح ساماندهی خودرو آمده است: هر شخص حقیقی یا حقوقی می‌تواند به ازای صادرات خودرو یا قطعات خودرو یا سایر کالاها یا خدمات مرتبط با انواع صنایع نیرو محرکه یا از طریق واردات بدون انتقال ارز نسبت به واردات خودرو تمام‌برقی یا دو‌نیرویی (هیبریدی) یا واردات خودرو بنزینی یا گاز‌سوز با برچسب انرژی ب (b) و بالاتر یا دارای شاخص ایمنی سه‌ستاره یا بالاتر بر اساس گواهی‌های استاندارد معتبر، معادل ارزش صادارتی خود اقدام کند. بر اساس تبصره یک واردات موضوع این ماده، نباید هیچ تعهد ارزی جدیدی برای کشور ایجاد کند. همچنین طبق تبصره ۲ سقف تعداد خودروهای مجاز وارداتی، هر شش ماه یک‌بار توسط شورای رقابت و بر اساس میزان کمبود عرضه نسبت به تقاضای موثر خودرو سواری طی یک سال گذشته تعیین می‌شود. بر اساس تبصره ۳ منحصرکردن، داشتن نمایندگی یا ارائه خدمات پس از فروش، صرفاً از خودروسازان خارجی ممنوع است. سایر مقررات مربوط توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت تعیین می‌شود. طبق تبصره ۴ نیز واردات مجدد اقلام صادر‌شده موضوع این ماده، ممنوع و در حکم کالای قاچاق است. بر اساس تبصره ۵ واردات خودروهای کارکرده در چارچوب این ماده، به شرطی که بیش از سه سال از تاریخ تولید آنها نگذشته باشد، مجاز است. سایر مقررات فنی مربوط توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت تعیین می‌شود.
صعود ماهی
مدیرعامل اتحادیه مرکزی تعاونی‌های کشاورزی ماهیان سردابی کشور، خشکسالی، کاهش تولید، افزایش قیمت خوراک، حذف ارز ترجیحی تخم چشم زده ماهی، افزایش صادرات و بالا رفتن تقاضای خرید مردم در هفته‌های اخیر را دلایل افزایش قیمت ماهی قزل‌آلا و سالمون دانست. آرش نبی‌زاده، با بیان اینکه امسال خشکسالی، کاهش تولید و افزایش قیمت نهاده‌ها به افزایش هزینه‌های تولید ماهی از جمله قزل‌آلا منجر شده است، گفت: افزایش قیمت نهاده‌ها و خوراک ماهی بیشترین تاثیر را در قیمت‌ها گذاشته است، زیرا ۶۰ تا ۷۰ درصد قیمت تمام‌شده ماهی قیمت خوراک است. وی ادامه داد: همچنین سال گذشته ارز تخم چشم زده ماهی حذف شد و تولیدکنندگان با افزایش چهار تا پنج‌برابری قیمت بچه‌ماهی مواجه شدند. یعنی بچه‌ماهی که قیمت یک گرم آن ۵۰۰ تومان بود به ۲۰۰۰ تومان رسید. مدیرعامل اتحادیه مرکزی تعاونی‌های کشاورزی ماهیان سردابی کشور اضافه کرد: ماهی قزل‌آلا و سالمون در یک ماه اخیر افزایش قیمت داشته است و انتظار داریم که در نیمه دوم سال باز هم افزایش داشته باشد. البته ارقام برای استان‌هایی که تولید در آنها کم است ۱۰ تا ۱۵ درصد بالاتر است. همچنین قیمت عمده ماهی سالمون نیز به دلیل افزایش درخواست صادرات افزایش یافته است. البته این ارقام نشان‌دهنده گران‌فروشی نیست بلکه قیمت واقعی ماهی است. نبی‌زاده در بخش دیگری از صحبت‌هایش افزایش تقاضای خرید ماهی در نیمه دوم سال را یکی دیگر از عوامل افزایش قیمت‌ها دانست و گفت: مردم در نیمه دوم سال بیشتر ماهی می‌خرند و این فرهنگ غلط نیز جا افتاده که باید مصرف در این بازه سال بیشتر شود. در حالی که ماهی مختص به فصل خاصی نیست و باید در تمام فصول استفاده شود.
80 درصد ارز صادراتی بازگشت
دبیر کمیته اقدام ارزی اظهار کرد: از اوایل سال ۹۷ تاکنون صادرکنندگان توانسته‌اند بیش از ۶۰ میلیارد یورو از تعهدات خود را ایفا کرده و حدود ۸۰ درصد ارز حاصل از صادرات خود را به چرخه اقتصادی بازگردانند. احسان قمری، اظهار کرد: فراهم کردن شرایط، تسریع و تسهیل بازگشت ارز حاصل از صادرات در جهت تامین ارز مورد نیاز برای واردات مواد اولیه، ماشین‌آلات، تجهیزات و کالاهای واسطه‌ای مورد نیاز تولید از جمله مقدمات توسعه بیش از پیش صادرات غیرنفتی و رسیدن به هدف افزایش پنج میلیارد‌دلاری صادرات در سال جاری است. وی افزود: از اوایل سال ۹۷ تاکنون صادرکنندگان توانسته‌اند بیش از ۶۰ میلیارد یورو از تعهدات خود را ایفا کرده و حدود ۸۰ درصد ارز حاصل از صادرات خود را به چرخه اقتصادی بازگردانند. ازاین‌رو باید ریل‌گذاری صادرات به صورتی انجام شود که بر اساس قواعد و مقررات موجود، صادرکنندگان قادر باشند ۱۰۰ درصد ارز حاصل از صادرات خود را به چرخه اقتصادی کشور بازگردانند. دبیر کمیته اقدام ارزی با اشاره به الگوهای توسعه صنعتی در دنیا، توجه به الگوی توسعه صنعتی صادرات‌گرا در کنار اعمال سیاست صنعتی مناسب از سوی دولت را حائز اهمیت توصیف کرده و خاطر نشان ساخت: لازم است با استفاده از تجربه سایر کشورها نسبت به تولید صادرات‌محور اقدام کرد. بیش از ۵۰ درصد محتوای کالاهای صادراتی، وارداتی بوده که این واردات، شامل مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز تولید است که اگر ارزهای حاصل از صادرات با سرعت بیشتری به چرخه اقتصادی بازگردد، ضمن افزایش تولید و اشتغال، شاهد توسعه گسترده صادرات غیرنفتی خواهیم بود.
استمرار تاثیر کرونا بر بازار نفت
سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک)، پیش‌بینی خود از تقاضای جهانی نفت در سه ماه پایانی امسال (میلادی) را به‌دلیل شیوع سویه دلتای ویروس کرونا کاهش داد و اعلام کرد احیای بیشتر تقاضا کمی به تعویق می‌افتد و سال آینده میلادی شاهد آن خواهیم بود. این سازمان معتقد است تقاضا زمانی احیا می‌شود که مصرف به بیش از مقدار آن پیش از همه‌گیری کرونا برسد. اوپک در گزارش ماهانه خود پیش‌بینی کرد که تقاضای جهانی برای نفت خام در سه ماه چهارم امسال به میانگین ۹۹ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه در روز می‌رسد، در حالی که این رقم نسبت به برآورد پیشین ۱۱۰ هزار بشکه کاهش نشان می‌دهد. بر اساس گزارش اوپک، افزایش خطر ابتلا به بیماری کرونا به‌ویژه نوع دلتای آن، چشم‌انداز تقاضای نفت در سه ماه پایانی سال را کاهش می‌دهد، این مساله سبب به تعویق افتادن روند احیای تقاضا می‌شود و در نیمه نخست سال ۲۰۲۲ شاهد این شرایط خواهیم بود. با وجود این، اوپک اعلام کرد تقاضای جهانی نفت در مجموع سال ۲۰۲۱ به مقدار پنج میلیون و ۹۶۰ هزار بشکه در روز افزایش می‌یابد. این سازمان پیش‌بینی رشد تقاضا در سال ۲۰۲۲ را چهار میلیون و ۱۵۰ هزار بشکه در روز اعلام کرد. این رقم در گزارش ماه گذشته سه‌میلیون و ۲۸۰ هزار بشکه در روز و در برآورد اعلام‌شده در نشست وزیران اوپک در یکم سپتامبر چهار میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در روز بود.
تسهیل رجیستری
سخنگوی گمرک ایران اظهار داشت: از این پس مسافران در لحظه ورود به فرودگاه امام اظهار اولیه موبایل را دارند و برای انجام مابقی اقدامات و طی مراحل بعدی رجیستری تا یک ماه فرصت به آنها داده شده است که در این مدت مشکل قطعی سامانه‌ها را هم نداشته باشند و در زمان مناسب سامانه‌های مورد نظر را بررسی کنند. روح‌الله لطیفی، درباره آخرین تصمیمات برای رجیستری موبایل اظهار داشت: پس از بازدید وزیر اقتصاد از گمرک فرودگاه امام و روند رجیستری موبایل قرار بر این شد که برای تسهیل روند رجیستری کمیته‌ای با حضور نمایندگان دستگاه‌های متولی تشکیل شود که در این راستا اخیراً نشستی برگزار شد. تصمیمی که در این نشست گرفته شد مبنی بر این بود که اتصال سامانه‌های مختلف برای رجیستر موبایل در مبادی ورودی اتصال حذف شود تا قطعی‌ها باعث اتلاف وقت مسافران در فرودگاه که معمولاً به دلیل طولانی بودن سفر خسته راه هستند، نشود. سخنگوی گمرک ایران با تاکید بر اینکه در روند رجیستری سامانه‌ها حذف نمی‌شوند، گفت: قرار نیست ثبت اطلاعات در سامانه‌ها حذف شود بلکه در لحظه ورود مسافر به فرودگاه اگر یکی از سامانه‌ها قطع باشد دیگر باعث معطلی مسافر برای انجام تمام مراحل رجیستری نخواهد شد و مانع از ادامه کار نمی‌شود. سیاست ما این است که رجیستری موبایل به زمان دیگری موکول نشود چراکه ممکن است عامل ایجاد سوءاستفاده‌هایی شود و برای اینکه زمان مدنظر رجیستر موبایل کاهش پیدا کند گفته شده که تمام سامانه‌های رجیستری قطع و فقط سامانه گمرک در لحظه ورود مسافر به فرودگاه فعال باشد که سریع دیتا و اطلاعات ثبت شود و مسافر یک ماه زمان دارد که مابقی مراحل را تکمیل کند. رجیستری موبایل و رجیستری از مبادی حذف نمی‌شود بلکه روند آن تسهیل می‌شود.
♦♦♦
ایسنا: مصطفی قلی‌خسروی، رئیس اتحادیه مشاوران املاک با بیان اینکه تعرفه مشاوران املاک در ترکیه و امارات شش درصد ارزش ملک است، گفت: امارات، پاکستان و حتی افغانستان در سال‌های اخیر برای بازار مسکن، توسعه‌گر و دلال، ساز‌و‌‌کارهای بسیار دقیق وضع کرده، احترام شغل دلالی را بالا برده و در صنعت ساختمان پیشرفت کرده‌اند؛ در ایران نرخ مشاوران املاک یک‌دوازدهم دنیاست و آقایان با طرح‌های چشم‌بسته می‌گویند این نرخ باز هم باید کاهش پیدا کند.
ایرنا: مسعود میر‌کاظمی، رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت: «خلق پول» جز تورم افسار‌گسیخته و آسیب جدی به معیشت مردم، نتیجه‌ای نداشته است. بنابراین باید تلاش شود تا خلق پول ریشه‌کن شود و برای تحقق پروژه‌ها باید مدیران در استان‌ها به خلق منابع رو بیاورند.
مهر: سید‌حسین حسینی‌شاهرودی، دبیرکل انجمن لوازم خانگی با بیان اینکه صنعت لوازم خانگی با خودروسازی قابل قیاس نیست، گفت: طی سه سال اخیر به یمن تحریم‌ها، واردات ممنوع شد و در همین سه سال صنعت لوازم خانگی به رشد ۷۰ درصد رسید. عمده مشکل ما در ایران این است که دولت‌ها چهارساله فکر می کنند و در این مدت به دنبال پول‌پاشی به جامعه هستند که از جمله آنها می توان به پرداخت یارانه و پرداخت وام خرید خودرو اشاره کرد.
ایلنا: فرزاد پیلتن، مدیرکل دفتر عربی و آفریقایی سازمان توسعه تجارت ایران گفت: مرکز تجاری ایران در سلیمانیه عراق در آینده نزدیک افتتاح می‌شود.
ایسنا: رمضان‌علی سبحانی‌فر، مدیرعامل شرکت ملی پست، با اشاره به اجرایی شدن سامانه رصد هوشمند توزیع کالا برای کالاهای پتروشیمی بیان کرد: رصد هوشمند کالا از هفته آینده به‌صورت پایلوت در یکی از پتروشیمی‌ها پیاده‌سازی می‌شود و به سایر پتروشیمی‌ها و همچنین کالاهای دیگر تسری پیدا می‌کند.
ایلنا: حمید کاشانی، رئیس هیات‌مدیره اتحادیه مرغ تخم‌گذار با اشاره به واردات ۱۰ هزار تن تخم مرغ طی روزهای آینده از ثبات بازار تخم مرغ تا دو هفته دیگر خبر داد.
ایرنا: محمود محمودزاده، معاون مسکن و ساختمان وزارت راه و شهرسازی با تاکید بر اینکه تمام قراردادهای اجاره به صورت خودکار، تمدیدشده حساب می‌شود، گفت: اجرای مصوبه کرونایی تعیین نرخ اجاره‌بها بدون تغییر ادامه دارد مگر اینکه توافقی بین مالک و مستاجر انجام شود.
مهر: میزان تولید برق نیروگاه‌های حرارتی کشور از ابتدای سال تاکنون با افزایش ۹درصدی نسبت به مدت مشابه پارسال از مرز ۱۷۳ میلیون مگاوات‌ساعت عبور کرده است.
♦♦♦
اثر تحریم‌ها بر ارتباطات
اعتماد نوشت: تا پیش از حذف اپلیکیشن‌های ایرانی از بازار دیجیتال اندروید، برخی گمان می‌کردند که تحریم‌های نفتی تنها مهم‌ترین شاهراه درآمدی کشور را که همان درآمدهای نفتی است، هدف قرار داده و زیر سایه تحریم نیز می‌توان در اقتصاد دیجیتال سردمدار بود و همچنان در کنار سایر اپلیکیشن‌های خارجی قرار گرفت. اما واقعیت این است که حذف نمونه‌های ایرانی اپلیکیشن‌ها نشان داد که تحریم فارغ از اینکه نفتی باشد یا خیر، همه بخش‌های اقتصادی یک کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علاوه بر آن کشور درگیر تحریم نیز با مشکلاتی مانند آنچه اخیراً برای موبایل‌های شیائومی اتفاق افتاده، مواجه می‌شود؛ این شرکت چینی اعلام کرده بود که تلفن‌های هوشمندش در ایران، کوبا، سوریه، کره شمالی و کریمه مسدود می‌شود.
چه خبر از اعاده اموال نامشروع
شرق نوشت: یک نماینده مجلس احیای اصل ۴۹ قانون اساسی و اعاده اموال نامشروع مسوولان از ابتدای انقلاب را خواستار شد؛ خواسته‌ای که از سال 96 مطرح شده اما تاکنون بی‌نتیجه مانده است. به گفته ابوالفضل ابوترابی اگر این قانون اجرا می‌شد، حداقل باید شاهد بازگشت ۲۰۰ هزار میلیارد تومان از اعاده اموال نامشروع به خزانه می‌شدیم، پیش‌بینی این است که پس از انقلاب اسلامی حدود ۵۰۰ نفر از مسوولان و مقامات رده‌بالا از طریق استفاده از رانت میلیاردر شده و اموال نامشروع هنگفتی به دست آورده‌اند؛ مثلاً وزیری که در حال حاضر ۳۰۰ میلیارد تومان دارایی دارد و در این سال‌ها هم همواره کارمند دولت بوده. با این حال تاکنون نه خبری از عودت این مبلغ به خزانه مطرح است و نه بررسی اموال نامشروع مسوولان.
وعده برچیدن بساط ویژه‌خواری در فولاد
ایران نوشت: پس از جنجال‌های سال 1399 در خصوص عرضه محصولات معدنی با تمرکز بر زنجیره تولید فولاد در بورس کالا و کلید خوردن این عرضه، حالا نوبت به حذف امضاهای طلایی، رانت و ویژه‌خواری در صنعت فولاد و کاهش قیمت تمام‌شده محصول رسیده است. اخیراً وزیر صمت دولت در این زمینه از تدوین یک برنامه سه‌مرحله‌ای خبر می‌دهد و می‌گوید که در صورت تحقق برنامه‌ها تا ماه آذر بساط رانت و ویژه‌خواری در این صنعت جمع خواهد شد. سیدرضا فاطمی‌امین بیان کرد: قیمت فولاد بر سایر محصولات بازار موثر بوده و بر فضای روانی بازار نیز اثرگذار است؛ در این حوزه سه راهکار تعریف شده که طی سه ماه عملیاتی خواهد شد.
جبران تبخیر کالری
دنیای اقتصادی نوشت: بررسی آمارهای مربوط به سرانه مصرف خانوار در دهه ۹۰ نشان می‌دهد میزان مصرف کالاهای اساسی در تمام دهک‌های درآمدی کاهش یافته است. مطابق گزارش وزارت کار، میزان مصرف گوشت قرمز در دهه ۹۰ بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته و این میزان برای لبنیات معادل ۳۵ درصد و برای برنج ۳۴ درصد بوده است. از نگاه کارشناسان، موج‌های تورمی و متوسط رشد اقتصادی نزدیک به صفر در دهه ۹۰، باعث کوچک‌تر شدن سبد غذایی شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در یک دهه اخیر، قدرت خرید خانوارها برای تهیه کالاهای خوراکی باکیفیت افت کرده است. یکی از راهکارهای اصلی برای جبران تبخیر کالری از سفره خانوار، «حذف یارانه‌های غیرضروری حامل‌های انرژی و بازتوزیع منابع حاصل از آن برای حمایت از دهک‌های آسیب‌پذیر» است.